چه کسی نخست‌وزیر بعدی عراق خواهد شد؟
به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده تهران در مطلبی نوشت:
با نزدیک شدن به هر دور از انتخابات پارلمانی عراق، گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی تداوم یا تغییر نخست‌وزیر فعلی به یکی از محورهای اصلی گفتمان سیاسی بدل می‌شود.
ششمین دوره انتخابات پارلمانی نیز از این قاعده مستثنا نیست.
از سال گذشته تاکنون، خبرها و تحلیل‌های متعددی درباره‌ی تشدید اختلافات در درون «چارچوب هماهنگی» منتشر شده که حاکی از شکاف‌هایی میان جریان‌های شیعی است.
ماه‌ها پیش از آغاز روند رسمی انتخابات، شکاف درون چارچوب هماهنگی شدت گرفت.
نوری المالکی، رهبر ائتلاف «دولة القانون» از نخستین کسانی بود که خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام شد.
در همان زمان، زمزمه‌هایی درباره‌ی بی‌اعتمادی فزاینده به محمد شیاع السودانی در میان رهبران شیعه مطرح شد.
با نزدیک شدن به زمان انتخابات ۱۱ نوامبر، مواضع رهبران شیعه نسبت به السودانی به‌شدت متناقض شد.
بخش عمده‌ای از رهبران چارچوب هماهنگی از ادامه نخست‌وزیری او حمایت نمی‌کردند.
بحران شنود و جنگ رسانه‌ای
محور اصلی اختلافات داخلی به ماجرای ادعای نصب دستگاه‌های شنود در دفاتر و محل ملاقات‌های خصوصی برخی رهبران سیاسی باز می‌گردد.
برخی گزارش‌ها مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر پیشین را را مسئول انتشار فایل‌ها دانستند.
در یکی از فایل‌های صوتی که به تازگی منتشر شده است، صدایی منسوب به السودانی از خانه‌نشین کردن نوری المالکی سخن می‌گفت.
کمی بعد، فایلی از درون گروه انتخاباتی المالکی فاش شد که در آن سخن از تشکیل «ارتش سایبری» برای حمله تبلیغاتی علیه السودانی به میان آمده بود.
این رویدادها فضای انتخاباتی را بیش از گذشته دو قطبی کرد.
گذار از تقابل به مصلحت‌گرایی
با وجود این تنش‌ها، همزمان با آغاز کارزار تبلیغاتی، نشانه‌هایی از تعدیل مواضع درون چارچوب هماهنگی مشاهده شد.
نوری المالکی در گفت‌وگویی رسانه‌ای یادآور شد که دولت فعلی در ابتدا قرار بود موقتی باشد و انتخابات زودهنگام برگزار کند.
اما در مقابل، قیس الخزعلی، در مصاحبه‌ای تلویزیونی عملکرد دولت را موفق توصیف کرد و تلاش‌های السودانی را به سود ثبات کشور دانست. این تغییر جهت را می‌توان حاصل ترکیبی از چند عامل دانست:
کمپین‌های تبلیغاتی فعال و بازخورد مثبت افکار عمومی که موقعیت السودانی را تقویت کرد
انتصاب مارک ساوایا به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور عراق و حمایت او از السودانی بر خلاف برداشتها در مورد تمایل آمریکا به نخست‌وزیری عدنان الزرفی
تلاش ایران برای حفظ وحدت شیعیان در برابر احتمال شکاف سیاسی جدید
تحولات منطقه‌ای که حساسیت تهران و واشنگتن را نسبت به بغداد افزایش داده است
وضعیت اقتصادی شکننده و حجم بالای بدهی به بانک مرکزی که دولت بعدی را با چالش جدی روبه‌رو خواهد کرد
در این میان، ایران به‌دنبال جلوگیری از ظهور چهره‌ای آشکارا ضدایرانی در رأس دولت است.
بر اساس دیدگاه تهران، نخست‌وزیر آینده باید دستکم حداقل‌های همکاری امنیتی و منطقه‌ای را رعایت کند تا از بروز بحران‌های جدید جلوگیری شود.
با وجود موفقیت‌های عمرانی، عملکرد اقتصادی دولت کنونی زیر ذره‌بین مخالفان قرار دارد.
بدهی رو به افزایش دولت به بانک مرکزی، احتمال رشد تورم و تاخیر در پرداخت حقوق کارمندان از جمله محورهای انتقاد است.
پروژه‌های عمرانی گسترده، اگرچه در ظاهر دستاورد محسوب می‌شوند، اما فشار مالی زیادی بر دولت وارد کرده‌اند.
السودانی در دوره نخست‌وزیری خود کوشیده است میان دو محور قدرت، یعنی ایران و آمریکا، توازن برقرار کند.
او با وجود همکاری‌های امنیتی و اقتصادی با غرب تلاش کرده روابط خود را با تهران نیز حفظ کند.
این رویکرد عمل‌گرایانه موجب شده هر دو طرف با وجود بدبینی‌های متقابل بقای او را قابل تحمل بدانند.
با نزدیک شدن به موعد انتخابات، فهرست نامزدهای احتمالی نخست‌وزیری همچنان محل گمانه‌زنی رسانه‌ها و محافل سیاسی است.
با این حال، تجربه نشان داده تصمیم نهایی معمولا پس از اعلام نتایج انتخابات و در جریان مذاکرات پیچیده میان رهبران سیاسی اتخاذ می‌شود.
جمع‌بندی اگرچه فشارهای داخلی علیه السودانی کم نیست، واقعیت سیاسی عراق نشان می‌دهد او همچنان محتمل‌ترین گزینه برای نخست‌وزیری است.
السودانی توانسته میان منافع متعارض بازیگران داخلی و خارجی موازنه‌ای نسبی ایجاد کند و در عین حال، از حمایت حداقلی چارچوب هماهنگی برخوردار است.
به هر حال ثبات شکننده عراق در گرو اجماع نخبگان سیاسی است؛ اجماعی که اگرچه دشوار و زمان‌بر است، در نهایت تنها راه حفظ تعادل میان فشارهای داخلی، مطالبات مردمی و الزامات ژئوپلیتیکی به شمار می‌رود.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.