۲۰ سال تجربه انتخابات پارلمانی عراق؛ از اولین صندوق پس از اشغال آمریکا تا دوره ششم
۲۰ سال پس از نخستین رأی‌گیری دموکراتیک، عراقی‌ها بار دیگر پای صندوق‌های رأی می‌روند تا سرنوشت پارلمان ششم را رقم بزنند.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ مینا عظیمی - این دوره ششم انتخابات پارلمانی عزاق پس از سال ۲۰۰۳ است؛ داستان از سال ۲۰۰۵ آغاز شد و امروز، پس از بیست سال از اولین صندوق رأی، عراقی‌ها دوباره برای انتخاب نمایندگان خود در مجلس نمایندگان به پای صندوق‌ها می‌روند.
کمیسیون عالی مستقل انتخابات مدیریت فنی و لجستیکی فرآیند را بر عهده دارد، با حضور ناظران داخلی و حمایت فنی از مأموریت سازمان ملل (یونامی)، در چارچوب قانونی که حوزه‌ها، شیوه شمارش و اعلام نتایج را مشخص می‌کند.
سیستم انتخابات در عراق پارلمانی/نمایندگی است؛ شهروندان مجلس نمایندگان را انتخاب می‌کنند و مجلس به دولت راث اعتماد می‌دهد.
نمایندگان رئیس جمهوری را انتخاب می‌کنند، و نامزد ائتلافی که اکثریت را دارد برای تشکیل کابینه و نخست‌وزیری معرفی می‌شود.
سپس کابینه و برنامه آن برای کسب اعتماد پارلمان ارائه می‌شود.
بر این اساس، نقش پارلمان در قانون‌گذاری و نظارت پررنگ می‌شود و تشکیل دولت از طریق تفاهمات پارلمانی طبق قانون اساسی صورت می‌گیرد.
نمایندگی بر اساس سیستم تناسبی و توزیع کرسی‌ها طبق قانون انجام می‌شود و شامل حداقل ۲۵ درصد سهمیه زنان و کرسی‌هایی برای گروه‌های دینی و قومی (مسیحیان، ایزدی‌ها، شبک‌ها، صابئین مندایی و فیلی‌ها) است که دامنه نمایندگی را در استان‌ها گسترش می‌دهد.
تاریخچه انتخابات دموکراتیک عراق
۳۰ ژانویه ۲۰۰۵: اولین انتخابات پس از سقوط رژیم صدام، برای ایجاد هیئت انتقالی جهت نوشتن قانون اساسی و مدیریت مرحله جدید با ۶۶۵۵ نامزد، مشارکت حدود ۸.۴ میلیون نفر (۵۸ درصد) و با حمایت سازمان ملل و کمیسیون تازه تأسیس برگزار شد.
۱۵ اکتبر ۲۰۰۵: همه‌پرسی برای تصویب پیش‌نویس قانون اساسی پیش از انتخابات مجلس دائم برگزار شد.
۱۵ دسامبر ۲۰۰۵: انتخابات پارلمان دائم با مشارکت گسترده مردم عراق حدود دو سوم، بیش از ۷۰ درصد از واجدین شرایط مواجه شد.
آن زمان پارلمان ۲۷۵ کرسی داشت و مرحله جدید سیاسی تحت قانون اساسی ۲۰۰۵ آغاز شد.
۷ مارس ۲۰۱۰: انتخابات پارلمانی با حضور ۶۵۲۹ نامزد و مشارکت بیش از ۶۲ درصدی عراقی‌ها برگزار و مذاکرات طولانی برای تشکیل دولت ائتلافی نیز آغاز شد.
۳۰ آوریل ۲۰۱۴: انتخابات پارلمانی با حضور ۹۰۳۲ نامزد برای ۳۲۸ کرسی با سیستم فهرست باز و نمایندگی نسبی برگزار شد.
مشارکت حدود ۶۲ درصد بود و سیستم شمارش کرسی‌ها برای افزایش تناسب و کاهش برتری فهرست‌های بزرگ و توزیع کرسی‌های جبرانی به استان‌ها نیز اصلاح شد.
۱۲ می ۲۰۱۸: این انتخابات پس از آزادسازی شهر‌های عراق از اشغال داعش با حضور ۶۹۸۶ نامزد برگزار شد.
مشارکت مردمی حدود ۴۴.۵۲ درصد بود.
در همین راستا اعتراضات و شکایات فنی و اجرایی در برخی حوزه‌ها نیز آغاز شد و مذاکرات طولانی برای تشکیل دولت ائتلافی طبق قانون اساسی انجام گرفت.
۱۰ اکتبر ۲۰۲۱: انتخابات زودهنگام پس از اعتراضات ۲۰۱۹ عراق، با حوزه‌های کوچک‌تر و چندگانه برگزار شد.
مشارکت رسمی حدود ۴۱ درصد از ۲۲.۱ میلیون واجد شرایط بود.
۳۲۴۹ نامزد در این انتخابات حضور داشتند.
سیستم ثبت‌نام بیومتریک و دستگاه‌های تأیید هویت وارد روند رای‌گیری شدند و قانون حوزه‌های متعدد و افزایش رقابت محلی نیز رعایت شد.
۲۰۲۵: انتخابات برای ۳۲۹ کرسی مجلس با سیستم تناسبی اصلاح‌شده، مدیریت کمیسیون عالی مستقل و حمایت فنی یونامی درحال برگزاری است.
پیش از رأی‌گیری عمومی، رأی‌گیری ویژه نیرو‌های امنیتی و آوارگان انجام شد.
۸۲.۵ درصد مشارکت از بیش از ۱.۳۴ میلیون از نظامیان واجد شرایط در این انتخابات که دو روز پیش برگزاری شد، شرکت کردند.
این میزان بالاترین میزان مشارکت از ۲۰۰۵ تاکنون بوده است.
از صبح امروز نیز بیش از ۲۱ میلیون عراقی واجد شرایط رای‌دهی و در ۸۷۰۳ مرکز رأی‌گیری در استان‌های عراق می‌توانند رای دهند و تعداد نامزد‌ها حدود ۷۷۴۴ نفر در فهرست‌ها و ائتلاف‌های مختلف است.
منبع: خبرگزاری رسمی عراق (واع)
