غفلت از ظرفیت ریلی شرق خزر/ مخالفت داخلی عامل لغو فاینانس روسی در گرمسار-اینچه برون شد
عضو هیئت‌رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه با انتقاد از توقف پروژه‌های مشترک ریلی و کم‌توجهی به مسیرهای ترانزیتی شرق دریای خزر گفت: بی‌توجهی به این ظرفیت‌ها موجب از دست رفتن فرصت‌های مهم اقتصادی برای ایران شده است.
به گزارش مشرق، سیدرضا رفیعی، عضو هیئت‌رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه با اشاره به توقف برخی پروژه‌های ریلی بین دو کشور و ضرورت احیای خط ریلی ایران–روسیه برای توسعه صادرات مواد غذایی و محصولات ایرانی گفت: متأسفانه یکی از طرح‌های مهمی که قرار بود با سرمایه‌گذاری طرف روسی بین گرمسار و اینچه‌برون اجرا شود، به‌دلیل مخالفت مدیران وقت راه‌آهن ایران از دستور کار خارج شد.
وی در توضیح این موضوع افزود: در دیداری که با یکی از مسئولان راه‌آهن روسیه داشتم، ایشان به‌صراحت گفتند که طرح فاینانس مسیر گرمسار از سوی روس‌ها آماده بود اما رئیس وقت راه‌آهن ایران با اجرای آن مخالفت کرد و گفت در اولویت نیست؛ این در حالی است که سرمایه‌گذار روسی پول و طرح را آماده داشت.
برای من این موضوع بسیار تأسف‌برانگیز بود، زیرا ما باید در شرایط فعلی به‌دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشیم نه حذف آن.
رفیعی با اشاره به تأکید رئیس مجلس شورای اسلامی درخصوص توقف پروژه خط برقی به‌دلیل اختلاف میان مدیران گفت: وقتی اختلاف دو مدیر باعث توقف پروژه‌ای ملی می‌شود، باید آن را جدی پیگیری کرد.
این اتفاق‌ها مانع از تحقق راهبرد توسعه حمل‌ونقل و ترانزیت در کشور می‌شود.
لزوم فعال‌سازی مسیرهای جایگزین در شمال کشور
عضو هیئت‌رئیسه اتاق مشترک ایران و روسیه با اشاره به تغییرات اقلیمی در حوضه خزر اظهار داشت: سطح آب دریای خزر حدود دو متر کاهش یافته و این امر موجب شده تا بنادر دو طرف، ازجمله روسیه و قزاقستان، نتوانند کشتی‌های سنگین را بپذیرند.
به‌جز بندر کاسپین در منطقه آزاد انزلی، سایر بنادر با محدودیت مواجه‌اند.
این مسئله زنگ خطری است تا مسیرهای ریلی جایگزین را فعال کنیم.
وی به نشست مشترک راه‌آهن ایران، قزاقستان و ترکمنستان در مردادماه امسال اشاره کرد و گفت: در آن نشست نیز بر ضرورت توسعه مسیرهای ترانزیتی ریلی تأکید شد.
لازم است وزارت راه و راه‌آهن ایران این موضوع را با جدیت پیگیری کنند تا ظرفیت‌های شمال و شرق کشور فعال شود.
غفلت از ظرفیت راه‌آهن رشت–آستارا و خط شرق خزر
رفیعی در ادامه با انتقاد از برخی دیدگاه‌های غیرکارشناسی گفت: در حالی که روس‌ها برای توسعه خط ریلی رشت–آستارا آماده سرمایه‌گذاری و تأمین مالی بودند، برخی مدیران اسبق وزارت راه با دیدگاهی عجیب این طرح‌ها را بی‌اهمیت خواندند.
این نوع نگاه، خلاف منافع ملی است.
ما باید از این فرصت برای توسعه صادرات مواد غذایی و محصولات کشاورزی به روسیه استفاده کنیم، اما به‌دلیل نداشتن مسیرهای حمل‌ونقل پایدار، محموله‌های ما در آستارا متوقف می‌شوند.
وی افزود: روسیه یکی از گران‌ترین بازارهای جهان و مقصدی مطمئن برای صادرات محصولات ایرانی است.
در چنین شرایطی، کوتاه کردن مسیرهای ترانزیتی یا توقف طرح‌های راه‌آهن، به معنای از بین بردن فرصت‌های صادراتی کشور است.
پیشنهاد ایجاد زیرساخت مشابه مدل چین–روسیه در ایران
رفیعی با اشاره به الگوی موفق همکاری ریلی چین و روسیه در منطقه زابایکال گفت: در آن منطقه، با ایجاد سیلوهای بزرگ و کانتینرهای دومنظوره، تخلیه و بارگیری غلات و کالاهای صنعتی با سرعت بالا انجام می‌شود.
ما می‌توانیم با سرمایه‌گذاری بسیار کمتر همین مدل را در ایران اجرا کنیم.
لزوم توجه به شرق دریای خزر و مسیر اینچه‌برون
این فعال اقتصادی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اهمیت مسیر اینچه‌برون گفت: ما خط ریلی شرق خزر را داریم اما آن را توسعه نداده‌ایم.
انبارها و زیرساخت‌های لازم در منطقه اینچه‌برون برای تجار ایجاد نشده و بار برگشتی هم نداریم.
این در حالی است که شرق روسیه، قزاقستان و ترکمنستان بازارهایی بکر و سودآور برای کالاهای ایرانی هستند.
رفیعی از ارسال نامه‌ای به بخش بازرگانی سفارت روسیه در تهران خبر داد و افزود: از روس‌ها خواستیم ظرفیت‌های شرق دریای خزر را معرفی کنند.
در دیدار با رئیس دفتر بازرگانی روسیه در ایران نیز مشخص شد بخش شرقی روسیه نیاز زیادی به مواد غذایی، شوینده‌ها و مصالح ساختمانی ایرانی دارد، اما این منطقه تقریباً برای ما ناشناخته مانده است.
توسعه حمل‌ونقل ریلی؛ پیوندی با بازارهای آسیایی و چین
رفیعی با اشاره به اهمیت اتصال شبکه ریلی ایران به روسیه و چین خاطرنشان کرد: شبکه ریلی فعلی ایران به مسیرهای بین‌المللی متصل است و می‌تواند کالاهای ایرانی را با هزینه پایین به شرق و غرب روسیه و حتی چین منتقل کند.
با فعال‌سازی این ظرفیت، تجار ایرانی می‌توانند با استفاده از بندر خشک آپرین در نزدیکی تهران کالاهای خود را مستقیماً به روسیه صادر کنند.
وی افزود: به‌تازگی یک قطار باری بزرگ از روسیه به این بندر وارد شده و این نشان می‌دهد که ظرفیت‌های حمل‌ونقل ریلی در حال فعال شدن است.
اگر دستگاه‌های مسئول و رسانه‌ها به این موضوع توجه کنند، می‌توانیم از این فرصت برای توسعه صادرات غیرنفتی استفاده کنیم.
رفیعی در پایان گفت: موضوع حمل‌ونقل ریلی ایران و روسیه فقط یک پروژه فنی نیست؛ مسئله‌ای راهبردی در منافع ملی است.
من شخصاً در این مسیر ذی‌نفع نیستم اما معتقدم هر اقدامی برای توسعه این کریدور، به سود اقتصاد کشور و بازاریابی جهانی کالاهای ایرانی خواهد بود.
رسانه‌ها باید به این موضوع بپردازند تا حساسیت و مطالبه عمومی برای اجرای این پروژه‌ها شکل بگیرد.