عوامل اقتصادی و جهانی که باعث افزایش قیمت طلا می‌شوند
ترکیبی از تصمیم‌های پولی، تقاضای سرمایه‌ای، تنش‌های ژئوپلیتیکی و تغییرات نرخ ارز، بر قیمت طلا تاثیر می‌گذارند که این عوامل در ادامه بررسی شده‌اند.
به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، طلا امروزه بیش از هر زمان دیگری در مرکز توجه سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران قرار دارد.
رشد سریع بهای اونس طی ماه‌ها و سال‌های اخیر، توجه رسانه‌ها و عموم مردم را جلب کرده و سوال اساسی این است که چه نیروهایی این افزایش قیمت را هدایت می‌کنند.
پاسخ کوتاه این است: ترکیبی از تصمیم‌های پولی، تقاضای سرمایه‌ای، تنش‌های ژئوپلیتیکی و تغییرات نرخ ارز، بر قیمت طلا تاثیر می‌گذارند که این عوامل در ادامه بررسی شده‌اند.
اصلی‌ترین دلایل افزایش قیمت طلا
افزایش قیمت طلا تنها در پی یک یا دو عامل اتفاق نمی‌افتد، بلکه مجموعه‌ای از عوامل مختلف با یکدیگر ترکیب می‌شوند که نتیجه آن‌ها، بالا رفتن قیمت طلا است.
۱.
خرید گسترده و مستمر بانک‌های مرکزی
از سال ۲۰۲۲ به این سو، بانک‌های مرکزی دنیا به خرید طلا روی آورده‌اند تا ذخایر خود را متنوع کنند و اتکا صرف به دلار را کاهش دهند.
این تقاضای رسمی و سازمان یافته، مقدار طلا در دسترس بازار را کمتر می‌کند و سیگنال قوی‌تری به بازار می‌فرستد که «طلا به عنوان ذخیره ارزش ترجیح داده می‌شود» و این موضوع، محرک قیمتی مهمی است.
تحلیل‌های LBMA و گزارش‌های خبری نشان می‌دهند که جریان خریداران رسمی (بانک‌های مرکزی) یکی از اصلی‌ترین محرک‌های افزایش قیمت طلا بوده است.
۲.
رشد تقاضای سرمایه‌گذاری و ورود پول به ETF ها
ورود سرمایه‌گذاران نهادی و خُرد به صندوق‌های مبتنی بر طلا (ETFs) نیز موجب افزایش تقاضای کاغذی برای طلا شده است؛ تقاضایی که می‌تواند ظرف ساعات یا روزها، قیمت را به طور محسوس جابه‌جا کند.
در سال‌های اخیر، حجم ورودی به این صندوق‌ها به صورت چشمگیر افزایش یافته و همراه با خرید بانک‌های مرکزی، به رشد تاریخی قیمت‌ها کمک کرده است.
۳.
چشم‌انداز نرخ بهره و سیاست‌های پولی
تصمیمات فدرال رزرو و سایر بانک‌های مرکزی درباره نرخ بهره، رابطه تنگاتنگی با طلا دارند.
به طور سنتی کاهش نرخ بهره واقعی (نرخ اسمی منهای تورم) جذابیت طلا را افزایش می‌دهد و اغلب افراد، سرمایه خود را به سمت خرید طلا می‌برند.
حتی شایعات یا انتظارات بازار درباره کاهش نرخ هم می‌تواند قبل از وقوع رسمی آن، تقاضا برای طلا را بالا ببرد.
در سال ۲۰۲۵ هم انتظارات کاهش نرخ در کوتاه‌مدت، یکی از عوامل تقویت‌کننده تقاضا برای خرید طلا بوده است.
۴.
تورم و ترس از کاهش قدرت خرید پول‌های ملی
وقتی مردم و مؤسسات انتظار دارند که تورم ادامه یابد، دارایی‌های حفظ‌کننده ارزش پول مانند طلا، جذاب‌تر می‌شوند.
طلا، تاریخچه‌ای طولانی در پوشش تورم دارد و در دوره‌هایی که شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) بالا می‌رود، تقاضای حفاظت از ارزش پول هم بیشتر می‌شود و قیمت طلا صعود می‌کند.
این موضوع در اقتصادهای با تورم بالا یا در دوره‌های جهانی تورم شتاب گرفته، نقش برجسته‌ای در افزایش قیمت طلا داشته است.
۵.
بحران‌ها و تنش‌های ژئوپلیتیکی (اثر پناهگاه امن)
طلا همواره به عنوان «پناهگاه امن» در مواقع جنگ، تحریم‌ها یا بی‌ثباتی سیاسی عمل کرده است.
هر خبر بد منطقه‌ای یا بین‌المللی، از درگیری‌ها تا تهدیدات زنجیره تامین که ریسک بازار را بالا می‌برد، باعث هجوم سرمایه‌گذاران به سمت طلا می‌شود و این فشار، قیمت را افزایش می‌دهد.
مثلاً در سال ۲۰۲۵، تشدید تنش‌ها در خاورمیانه و پیامدهای آن بر نفت و بازارها، یکی از دلایل رشد قیمت طلا بوده است.
۶.
ضعف یا نوسان دلار آمریکا
قیمت جهانی طلا معمولاً به صورت دلار تعیین می‌شود؛ بنابراین حرکت دلار در برابر سایر ارزها بر توان خرید جهانی و در نتیجه تقاضا اثر می‌گذارد.
تضعیف بلندمدت دلار، معمولاً طلا را برای خریداران غیردلاری ارزان‌تر می‌کند و تقاضا را افزایش می‌دهد.
اما در ایران و بعضی از دیگر کشورها، رابطه دلار و طلا پیچیده‌تر و غالباً مستقیم است؛ به گونه‌ای که با افزایش قیمت دلار، قیمت طلا هم بالاتر می‌رود.
۷.
عرضه محدود و ساختار عرضه طلا
تولید معادن طلا هر سال نسبتاً ثابت است و افزایش عرضه سریع برای پاسخ به شوک‌های تقاضا، امکان‌پذیر نیست.
بنابراین وقتی تقاضا (چه سرمایه‌ای و چه مصرفی) به سرعت بالا می‌رود، قیمت واکنش تند و افزایشی نشان می‌دهد؛ چراکه عرضه طلای جدید زمان‌بر است.
در واقع این ویژگی طلا باعث تشدید اثرات افزایش تقاضا می‌شود.
افزایش قیمت طلا در ایران و وضعیت بازار داخلی
بازار طلا در ایران تحت تاثیر عوامل بین‌المللی و داخلی حرکت می‌کند که از یک‌سو قیمت اونس جهانی و نرخ دلار بین‌المللی و از سوی دیگر، نرخ دلار آزاد در داخل کشور، اجرت ساخت، مالیات و انتظارات خرد، قیمت طلا را تغییر می‌دهند.
در مقاطع اخیر، حتی زمانی که قیمت اونس جهانی نزولی بود، بخش عمده افزایش قیمت طلا در بازار ایران به علت رشد ارز داخلی و افزایش تقاضای خرید برای پوشش تورم، بوده است.
برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند که در ایران، سکه و بعضی مصنوعات حتی تا حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از ارزش ذاتی خود معامله شده‌اند که این موضوع نشان‌دهنده کمبود عرضه، افزایش تقاضا و مشکلات انتقال قیمت در بازار است.
در مجموع، از جمله مهم‌ترین نکات درباره قیمت طلا در بازار ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نرخ ارز آزاد شاید قوی‌ترین محرک کوتاه‌مدت قیمت طلا در ایران باشد که جهش دلار معمولاً بلافاصله قیمت طلا را بالا می‌برد.
اجرت ساخت و مالیات، بخشی از قیمت نهایی را تشکیل می‌دهند و مانع تطبیق کامل قیمت داخلی با جهانی می‌شود.
نقدشوندگی و تقاضای فصلی مثل دوره‌های پرداخت عیدی، می‌تواند نوسانات افزایش قیمت موقتی ایجاد کند.
پیش‌بینی آینده قیمت طلا بر اساس شرایط کنونی
چشم‌انداز کوتاه‌مدت: در بازه‌ای از چند هفته تا چند ماه آینده، روند طلا به شدت وابسته به تصمیمات بانک‌های مرکزی درباره نرخ بهره، آمار تورم و تحولات سیاسی جهان است.
در صورت کاهش نرخ بهره یا تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، احتمال افزایش قیمت وجود دارد.
البته حضور معامله‌گران کوتاه‌مدت هم می‌تواند موجب نوسان و اصلاح‌های مقطعی در بازار شود.
چشم‌انداز بلندمدت: تحلیل‌های جهانی از جمله گزارش‌های LBMA نشان می‌دهند که در افق یک تا سه ساله، روند طلا می‌تواند صعودی باشد و حتی به سطوح بالاتر از ۴۵۰۰ دلار برسد؛ البته به شرط تداوم خرید بانک‌های مرکزی و ضعف دلار.
با این وجود، در صورت بازگشت ثبات اقتصادی یا افزایش دوباره نرخ بهره، احتمال قیمت نزولی طلا هم وجود دارد.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.