میکائیل شهرستانی از «ارزش‌های نسبی» گفت؛ ۴۴ سال کار بدون کم‌ترین حمایت
میکائیل شهرستانی کارگردان نمایش «ارزش‌های نسبی» با اشاره به ویژگی‌های این اثر نمایشی از وضعیت این روزهای تئاتر گله کرد.
میکائیل شهرستانی کارگردان نمایش «ارزش‌های نسبی» که این شب‌ها در تالار سایه مجموعه تئاترشهر روی صحنه است، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره فضای محتوایی این نمایش گفت: با اثری کمدی روبه‌رو هستیم.
نوئل کاورد در این‌نمایشنامه به نقد طبقه اشراف می‌پردازد و شاید بشود پیش‌تر رفت و گفت که به نقد سنت‌های رنگ و رو باخته که هر آن در معرض فروپاشی اند، و روزی منش‌ها و آرمان‌های متفاوت باید جایگزین‌شان شود، می‌پردازد.
ولی بهانه‌ای که دست‌آویز قرار داده قصه‌ای به‌ظاهر متفاوت و ساده است که از پس آن آدم‌ها یک به یک ناگزیر به برداشتن نقاب‌هایشان می‌شوند و دروغ که سراسر زندگیشان را در بر گرفته فرو می‌ریزد.
در پایان این سنت‌ها هستند که پابرجایند.
هر چند نه چون گذشته می‌شود به آنها متکی بود و نه به یک‌باره می‌شود نفی‌شان کرد.
باید از خودمان آغاز کنیم و با نفی باورهایمان این تغییر را رقم بزنیم و به عدالت اجتماعی دست پیدا کنیم.
وی درباره دلایل انتخاب این متن توضیح داد: برای شاگردانم طبق سنوات گذشته دنبال متنی بودم که مناسب باشد و این ژانر را که شاید هنوز امتحان نکرده بودم با خواندنش دریافتم که متن مناسبی می‌تواند باشد.
با اجازه مترجم مهدی فیاضی‌کیا، تقریباً نزدیک به نیمی از نمایشنامه برای اینکه ضرب آهنگ مناسب‌تری داشته باشد و در حوصله مخاطب ایرانی هم بگنجد، کوتاه شد و سپس به‌عنوان پایان‌نامه این دوره انتخاب شد.
شهرستانی با اشاره به اهمیت جزئیات در بازی بازیگر، عنوان کرد: برای بنده جزئیات بسیار حائز اهمیت است.
یک حرکت دست، یک نگاه، طرز نشست و برخاست، راه رفتن، عادات شخصی، گونه‌ای که فنجان به‌دست گرفته می‌شود یا نوشیدنی خورده می‌شود و ...
.
با متنی رئالیستی روبه‌رو بودم پس ضمن آنکه باید مراقب بودم که کار خسته کننده نشود و آداب جاری در متن رعایت شود، از حرکات بی‌ثمر و شلخته هم باید پرهیز می‌کردیم.
سعی کردم کلمه به کلمه و جمله به جمله برای شاگردانم متن را واکاوی و تحلیل کنم و حتی به جایشان اجرا کنم.
نه آنکه تقلید کنند بلکه الگویی داشته باشند و میزان و اندازه اَکت‌ها برایشان به روشنی هویدا شود و این لازمه اش تمرینات مکرر و زیاد بود.
نزدیک به یک سال هفته ای سه جلسه تا چهار جلسه و این اواخر تقریباً هر روز تمرین کردیم تا به تصوراتم نزدیک شویم و امروز خرسندم که شاگردانم یک به یک با تلاش و سعی بسیار، آموزه‌های خود را در صحنه به عمل درآورده اند.
وی در ادامه درباره چالش‌های تولید اثر در شرایط فعلی تئاتر، توضیح داد: طی ۴۴ سال کار و تولید تئاتر به‌عنوان بازیگر و بالغ بر سی و چند سال تدریس و پرورش هنرپیشه و کارگردان و طراح هیچ‌گاه از هیچ کمکی برخوردار نبوده‌ام.
منهای کمک هزینه هایی که هر از گاهی آن‌هم بعد از یکسال دریافت کرده‌ام که رقمش خجالت آور است.
هرگز نه خواسته‌ام و نه برایم فراهم بوده است.
در بیش از ۳۸ سال تدریس و تربیت بازیگر همواره هزینه های نمایش‌هایم را خودم برعهده داشته‌ام و تنها فروش بلیت شاید بخشی از این‌هزینه‌ها را برایم جبران کرده است.
البته باید هزینه و دستمزد طراحانم و بعضی بازیگران را که دیگر پخته شده اند و برایشان دستمزد در نظر می‌گیرم هم از این درآمد (فروش بلیت) بپردازم.
قول‌هایی هم که از این‌سو و آن‌سو داده می‌شود فقط در حد همان قول باقی مانده است، شرایط بسیار سخت و دشوار است.
برای هر آدم مستقلی سخت و طاقت فرساست ولی یا باید به‌کل تئاتر را کنار گذاشت و یا کار کرد و بهایش را هم پرداخت. البته نمی‌دانم تا کی و چه وقت توان و ظرفیت آن را داشته باشم که ادامه بدهم.
این بازیگر و هنرمند پیشکسوت در پایان در مورد وضع کلی موجود بر تئاتر، مطرح کرد: وضعیت تئاتر وخیم و ناهنجار است.
هیچ‌انگیزه‌ای به‌جز تماشاگران نجیب و سخاوتمند تئاتر و جوانانی که به امید رسیدن به سوداهایشان نزدم می‌آیند تا اینکه بازیگر شوند، برایم دیگر وجود ندارد.
فقط می‌گویم که «دارم تمام می‌شوم».
نمایش «ارزش‌های نسبی» به نویسندگی نوئل کاورد و کارگردانی میکائیل شهرستانی از ۲۲ مهر اجراهای خود را در تالار سایه مجموعه تئاترشهر آغاز کرده است و اجراهای عمومی آن تا ۲۰ آبان ادامه دارد.
امیرحسین جمشیدی، علی اکبر زینلی، نسا بامداد، فاطمه سادات خاتمی، منصوره هروی، الهه سادات خاتمی، رعنا صفاری سیاهکلی، ابوالفضل برقی، رامین غلامی، رضا امانی، علی مزینی، میترا همایونفر، نرگس شاه چراغی، امیرحسین رفیعی، حامد رحمان پور، درسای سبحه، فاطمه امیرجان، پدرام کوهی و محمدرضا محبی گروه بازیگران این نمایش را تشکیل می‌دهند.
عکس‌ها از رضا جاویدی است.
