نباید در فضای مجازی تابع قوانین دیگر کشور‌ها باشیم

باشگاه خبرنگاران جوان - سید محمدامین آقامیری روز یکشنبه در همایش «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در فضای مجازی مبتنی بر منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» با بیان اینکه قرائت‌های مختلفی از فضای مجازی وجود دارد، گفت: نگاه بخشی و موضوعی به فضای مجازی، تصمیم گیری‌ها و سیاست گذاری‌ها در این حوزه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی با بیان اینکه امروز زیست مردم در فضای مجازی شکل گرفته است، گفت: بر اساس مطالعات جهانی، کاربران اینترنت به طور متوسط روزانه بیش از ۶ ساعت و ۳۰ دقیقه از زمان خود را صرف استفاده از صفحه‌نمایش‌ها می‌کنند و این رقم در ایران بالاتر از میانگین جهانی است.
آقامیری افزود: بیش از نیمی از زمان مفید مردم در فضای مجازی سپری می‌شود و تقریباً تمام حوزه‌های زندگی فیزیکی مردم از آموزش و سلامت گرفته تا کسب‌وکار و ارتباطات خانوادگی در فضای مجازی نیز شکل گرفته است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به تفاوت‌های بنیادین فضای فیزیکی و مجازی، گفت: در فضای مجازی مفاهیمی مانند داده و هویت دیجیتال به‌وجود آمده که در دنیای فیزیکی معادل مستقیمی ندارند.
به همین دلیل، قوانین سنتی پاسخگوی نیاز‌های حکمرانی در فضای مجازی نیست و لازم است چارچوب‌های اختصاصی متناسب با این فضا تدوین شود.
۱۰ کشور بر زیست دیجیتال حکمرانی می‌کنند
وی خاطر نشان کرد: اگرچه در فضای فیزیکی حدود ۲۰۰ کشور با ساختار‌های مستقل وجود دارند، اما در فضای مجازی عملاً کمتر از ۱۰ کشور بر زیست دیجیتال جهان حکمرانی می‌کنند و چارچوب‌های قانونی و ارزشی خود را به دیگر کشور‌ها تحمیل کرده‌اند.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به دغدغه مشترک کشور‌های مختلف برای اعمال قوانین و چارچوب‌های خود در فضای مجازی گفت: هر کشور باید بتواند بر اساس قوانین و ارزش‌های خود، فضای مجازی‌اش را اداره کند.
وی با تاکید بر اینکه نباید در فضای مجازی تابع قوانین دیگر کشور‌ها باشیم، اظهار داشت: همان‌طور که در فضای فیزیکی قوانین و آیین‌نامه‌ها برای صیانت از حقوق مردم تدوین می‌شود، در فضای مجازی نیز باید بر مبنای همان اصول، امکان زندگی و فعالیت قانونی برای شهروندان فراهم شود.
آقامیری دیدگاه‌های رهبر انقلاب درباره اهمیت فضای مجازی را یادآور شد و گفت: رهبرمعظم انقلاب فضای مجازی را وسیله‌ای برای آزادی مردم می‌دانند، اما هشدار داده‌اند که نباید این فضا در اختیار دشمن قرار گیرد.
این یعنی، مدیریت و حکمرانی قانونمند بر فضای مجازی به‌گونه‌ای باشد که علاوه بر استفاده از فرصت‌ها، تهدیدات آن نیز کنترل شود.
وی در ادامه افزود: هدف از حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، حفظ آزادی‌ها و حقوق مردم است تا همان‌گونه که در جامعه حقیقی از قانون بهره‌مندند، در فضای مجازی نیز بتوانند در چارچوب قانون اساسی کشور زندگی و فعالیت کنند.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی، با تشریح اولویت‌های اصلی اجرای حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، گفت: صیانت از حریم خصوصی مردم، توسعه خدمات کارآمد و رقابتی، عدالت در دسترسی، حمایت از خانواده و کودکان و بازنگری در مقررات و دستورالعمل‌های کشور از مهم‌ترین محور‌هایی است که باید به‌صورت فوری پیگیری و اجرایی شود.
آقامیری تأکید کرد: حریم خصوصی مردم خط قرمز است.
هر خدمت‌دهنده‌ای در این فضا باید متعهد به حفظ حریم خصوصی و صیانت از داده‌های مردم باشد.
داده‌های مردم دارایی ملی هستند و نباید مورد سوءاستفاده، افشا یا اخاذی قرار گیرند.
وی گفت: خدمات رقابتی و کارآمد در فضای مجازی می‌تواند مردم را توانمند سازد و بستر تحقق عدالت در کشور را فراهم کند.
فضای مجازی بزرگ‌ترین ظرفیت توسعه عدالت در کشور است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به این موضوع که در اغلب کشور‌های جهان، قوانین جدید فضای مجازی بر محور کودک و خانواده متمرکز شده‌اند، گفت: امروز میزان تأثیرگذاری فرهنگی فضای مجازی از هر ابزار سنتی بیشتر است، از این رو باید محیطی امن، سالم و جذاب برای کودکان و نوجوانان فراهم کنیم تا خانواده‌ها بتوانند با آرامش، فرزندان خود را در این فضا رشد دهند.
آقامیری به موضوع نوآوری در حوزه اقتصاد دیجیتال اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌های جدی کشور، تعارض میان نوآوری و دستورالعمل‌های سنتی است که لازم است یک نهضت بازبینی و بازسازی مقررات شکل بگیرد تا فضای اجرایی کشور با الزامات این فضا همراه شود.
وی اظهار داشت: از آغاز تأسیس شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی، تأکید رهبر معظم انقلاب بر ارائه خدمات کاربردی به مردم، حمایت از تولید محتوا و محصول بومی و فراهم کردن شرایط استفاده آسان و کم‌هزینه برای عموم مردم بوده است.
وی همچنین گفت: هدف ما ایجاد فضای مجازی سالم در چارچوب قانون اساسی است تا بتواند الگویی برای دیگر کشور‌ها و ملت‌ها باشد.
این مسیر پیچیده نیازمند هم‌افزایی، همکاری و عزم ملی است و همه دستگاه‌ها باید در اجرای آن مشارکت فعال داشته باشند.
کدخدایی: برخی کشور‌ها با سلطه بر پلتفرم‌ها اهداف خود را پیاده می‌کنند
عباسعلی کدخدایی رئیس پژوهشکده شورای نگهبان نیز در این همایش با بیان اینکه برخی کشور‌ها با دسترسی به پدیده‌های نوین بقیه کشور‌ها را سرکوب می‌کنند و با سلطه بر پلتفرم‌ها و شبکه‌ها اهداف خود را پیاده می‌کنند، افزود: ما باید فکری کنیم تا از این استعمار نوین رهایی پیدا کنیم.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه انسان با آزادی خلق شده و رهبر انقلاب در چند سخنرانی آزادی را یک ودیعه الهی و ذاتی برشمردند، اظهار داشت: این پرسش همواره مطرح است که آزادی هدف است یا وسیله، روش است یا ارزش؟
رهبر انقلاب دراین‌باره می‌فرمایند آزادی پیمودن راه کمال و ابزاری برای تکامل انسان است و اگر ما آزادی را این‌گونه تفسیر کنیم، دیگر حکومتی نباید به خودش ببالد که آزادی می‌دهد بلکه تکلیفی برای ایجاد مقدمات آزاد بودن است.
شاید برای برخی عجیب باشد که رهبر انقلاب بعنوان یک عالم اسلامی، آزادی را یک تکلیف برای دولتمردان بدانند که هیچ حکومتی حق سلب آن را ندارد.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان با اشاره به اندیشه‌های رهبر انقلاب پیرامون آزادی، اظهار داشت: از اعطای آزادی نباید ترسید و هر چه آزادی بیشتر باشد، نیل به تکامل بیشتر می‌شود؛ آزادی باید بی‌شرط و به سهولت در اختیار مردم باشد؛ جمهوری اسلامی براساس آزادی شکل گرفت و از محور‌های اصلی انقلاب در کنار استقلال کشور، آزادی بود.
به تعبیر رهبر انقلاب، انقلاب استبداد را کنار زد و آزادی را جایگزین کرد و نفس نهضت اسلامی به رهبری امام راحل هم، کنار زدن استبداد بود.
کدخدایی با طرح این پرسش که حد و مرز آزادی چیست؟
گفت: حد آزادی، عدالت است؛ شما آزادید تا زمانی که به آزادی دیگران تعرض نشود، یعنی عدالت حد و مرز است و این موجب محدودیت به‌کارگیری آزادی نیست بلکه مورد بهره‌برداری صحیح از آزادی است؛ به همین علت است که خودکشی حرام است، چون مخالف عدالت بوده و خروج از مرز آزادی محسوب می‌شود.
فضای مجازی را باید یک فضای حقیقی دانست
وی با اشاره به اینکه فضای مجازی به عنوان پدیده‌ای نوین که جامعه انسانی را به خودش مشغول کرده، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، گفت: فضای مجازی را باید یک فضای حقیقی دانست که بخشی از زندگی روزمره ما در آن می‌گذرد و حاصل تحول و تکامل علمی انسان است.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان با بیان اینکه ما در این مسئله به یک سه‌گانه‌ای در پدیده‌های علمی مانند فضای مجازی و هوش مصنوعی می‌رسیم، گفت: یک نگاه، ممنوعیت مطلق است که گاه برخی فرقه‌ها در نقاط مختلف دنیا به این رویکرد معتقد شدند و از حیات امروزی، خود را محروم می‌کنند؛ در مقابل، یک نگاه رهاکردن مطلق است که این هم مضر و ناپسند است و نگاه سوم، بهره‌برداری آگاهانه و اخلاق‌مدارانه ناشی از عقل و تفکر انسان است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان افزود: این روشی معقول است که اجازه می‌دهد از حاصل دسترنج انسان در تحقیق و تتبع به نحو صحیح استفاده کنیم و هیچ حرجی بر آن نیست و این نگاهی است که با اصول اسلامی ما منطبق است؛ رهبر انقلاب جایی که از رعایت امنیت روانی جامعه و حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی حرف می‌زنند، ناشی از نگاه بلند ایشان مبتنی بر تعقل اسلامی است.
کدخدایی با بیان اینکه امروز جامعه جهانی به یک دوره استعماری برگشته که استعمار داده‌هاست و امکانات پدیده‌های جدید در اختیار دولت‌های سلطه‌جو است، اظهار داشت: برخی کشور‌ها با دسترسی به پدیده‌های نوین بقیه کشور‌ها را سرکوب می‌کنند و با سلطه بر پلتفرم‌ها و شبکه‌ها اهداف خود را پیاده می‌کنند و ما باید فکری کنیم تا از این استعمار نوین رهایی پیدا کنیم و مبتنی بر اصول اسلامی و قانون اساسی و براساس استقلال و آزادی خودمان فناوری را به‌کار بگیریم.
وی تصریح کرد: ما باید با تکیه به عقلانیت دینی و عدالت‌محوری بعنوان شعار و محور اصلی در فرمایشات امام و رهبری و استقلال و آزادی بعنوان پایه‌های نظام، تلاش کنیم منشور حقوق و آزادی‌های مشروع در فضای مجازی را به همت مرکز ملی تدوین کنیم.