فرونشست زمین در کلانشهرها؛ وضعیت ذخایر استراتژیک آب
مدیر گروه محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی توضیحاتی درباره فرونشست زمین در کلانشهرها و وضعیت ذخایر استراتژیک آب ارائه داد.
به گزارش خبرگزاری مهر، علی مریدی، مدیر گروه مهندسی آب، فاضلاب و محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به ادامه خشکسالی در کشور هشدار داد: منابع آب زیرزمینی که تابستان گذشته را بدون بحران جدی پشت سر گذاشتیم، اکنون با پدیده فرونشست زمین در کلان‌شهرهایی مانند تهران، اصفهان و مشهد، نشانه‌های نابودی خود را بروز داده‌اند.
علی مریدی، کارشناس محیط زیست با بیان اینکه ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان قرار گرفته و میانگین بارش آن حدود یک‌سوم میانگین جهانی است، تأکید کرد: این شرایط ایجاب می‌کند که در مصرف آب، به‌ویژه در صیانت از منابع آب زیرزمینی، دقت ویژه‌ای داشته باشیم.
وی این منابع را ذخایر استراتژیک دانست که طی قرن‌ها شکل گرفته‌اند اما برداشت‌های بی‌رویه در سال‌های اخیر منجر به تخریب آن‌ها شده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه سال گذشته یکی از خشک‌ترین سال‌ها بود و خشکسالی هنوز ادامه دارد، اظهار داشت: در چنین شرایطی، منابع آب زیرزمینی به کمک آمدند تا تابستان بدون بحران جدی سپری شود؛ اما اکنون فرونشست زمین در شهرهایی مثل تهران، اصفهان و مشهد زنگ خطری است که نشان می‌دهد در خشکسالی‌های آینده ممکن است دیگر نتوانیم مانند امسال از پس کمبود آب برآییم.
مدیریت مصرف؛ کلید کنترل بحران
مریدی در پاسخ به سوالی درباره نقش مدیریت مصرف با توجه به عدم بارش در بسیاری از مناطق از ابتدای سال آبی جدید، مدیریت مصرف آب در تمام بخش‌ها را حیاتی خواند و تصریح کرد: اگرچه در کلان‌شهری مانند تهران موضوع آب شرب مطرح است، اما بخش کشاورزی به مراتب حیاتی‌تر است.
وی در رادیو گفت‌وگو، با اشاره به هزینه‌های هنگفت تأمین، تصفیه و انتقال آب شرب به تهران، خاطرنشان کرد: اگر تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد در مصرف صرفه‌جویی شود، حجمی معادل یک سد متوسط ذخیره خواهد شد.
با در نظر گرفتن مصرف سالانه حدود یک میلیارد مترمکعبی تهران، کاهش ۲۰ درصدی به معنای صرفه‌جویی ۲۰۰ میلیون مترمکعبی است که رقم قابل‌توجه و قابل تحققی است.
کوتاهی در آموزش و مسئولیت دولت و مردم
این کارشناس محیط زیست در بخش دیگری از سخنانش با تأیید نیاز به تغییر در فرهنگ عمومی، مسئولیت اصلی را بر عهده دولت دانست و گفت: آموزش و ظرفیت‌سازی وظیفه دولت است.
وقتی در کتاب‌های درسی دبیرستان حتی دو کلمه درباره بحران آب آموزش داده نمی‌شود، چگونه می‌توان توقع داشت نسل آینده به این مسئله حساس باشد؟
مریدی افزود: اگر فردی از کودکی بداند که هدر دادن حتی یک قطره آب اشتباه است، دیگر نیازی به اجبار و جریمه نیست.
ما در امر آموزش کوتاهی کرده‌ایم؛ این کوتاهی تنها متوجه دولت نیست و خانواده‌ها نیز در این زمینه مسئول هستند.
اگر آموزش از مهدکودک تا رسانه‌ها جدی گرفته شود، جامعه خود به‌سراغ رفتار درست خواهد رفت.
راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت مقابله با بحران
مدیر گروه مهندسی آب دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که با هشدارهای قرمز کمبود آب در تهران چه باید کرد، گفت: در کوتاه‌مدت تنها راه، صرفه‌جویی فردی است؛ کاهش مدت دوش گرفتن، بستن شیر آب هنگام شستشوی ظروف و استفاده از سردوشی‌ها و تجهیزات کاهنده مصرف ازجمله این اقدامات است.
وی راهکار میان‌مدت و بلندمدت را اصلاح طراحی لوازم خانگی و سیستم‌های صنعتی برای کاهش مصرف آب عنوان کرد و افزود: نمی‌توان همه بار را بر دوش مردم گذاشت.
آموزش حداکثر ۲۰ تا ۳۰ درصد مسئله را حل می‌کند.
باید ابزار و فناوری در اختیار مردم قرار گیرد تا رفتار درست را عملی کنند.
مریدی در پایان با اشاره به تجربه موفق فرهنگ‌سازی در حوزه برق از طریق توزیع لامپ‌های کم‌مصرف، پیشنهاد کرد: در حوزه آب نیز باید سردوشی‌ها و تجهیزات پرمصرف حذف و جایگزین‌های استاندارد آن به‌صورت گسترده عرضه شود.