شاعر نباید از مرزهای اخلاقی و فرهنگی در شعر نوجوان عبور کند

خبرگزاری مهر: گروه فرهنگ و ادب، فاطمه نعمتی، شعر نوجوان، نوعی از شعر است که با زبان، دغدغه‌ها و دنیای ذهنی نوجوانان هم‌خوانی دارد و به رشد فکری و عاطفی آن‌ها کمک می‌کند.
این نوع از شعر برای گروه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال سروده می‌شود؛ بنابراین شعری است که نه کودکانه‌ست و نه بزرگ‌سالانه.
معصومه معصوم‌زاده یکی از شاعرانی است که در حوزه شعر نوجوان فعالیت می‌کند.
کتاب «زنگ آمار» اثری از اوست که انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با تصویرگری میترا یزدانی‌فر منتشر کرده است.
در این مجموعه‌شعر، ۱۹ شعر نوجوان وجود دارد با عناوینی همچون «میخکوب می‌شود»، «فرار»، «روانکاو»، «آینه»، «اندازه‌ی آرزو» و «موسیقی».
در شعر «روانکاو» می‌خوانیم: در تمام ذهن/ در تمام فایل‌های خاطرات من/ در دلم/ گشت و جز تو چیز دیگری نجُست/ چند گیگ حجم توست؟
با توجه به اهمیت توجه بیشتر به نسل امروز و خواسته‌ها و آثاری که برای آن‌ها تولید می‌شود، گفت‌وگویی با معصومه معصوم‌زاده داشته‌ایم تا شعر نوجوان را بیشتر بشناسیم.
این گفت‌وگو را می‌توانید در ادامه بخوانید:
او درباره قالب شعری موردعلاقه نوجوانان گفت: به نظرم قالب‌های سپید و نیمایی بیشتر مورد توجه نوجوانان است و دلیلش هم انعطاف بیشتری است که در زبان و محتوا دارند و به زبان روز نزدیک‌ترند.
معصوم‌زاده با اشاره به اینکه شعر نوجوان برای نوآوری‌های زبانی و ساختاری دست شاعر را باز می‌گذارد،‌بیان کرد: شاعران می‌توانند از زبان گفتاری، ترکیب‌های تازه و تصاویر خلاقانه استفاده کنند، فقط باید توجه کنند که زبان بیش از حد پیچیده یا مبهم نشود.
این شاعر نوجوان با بیام اینکه نوجوانان برخلاف کودکان، بیشتر به معنا و حس شعر توجه دارند تا ریتم، گفت: اگر شعر فقط آهنگ داشته باشد و از احساس واقعی خالی باشد، جذبش نمی‌شوند.
شعرهایی با موسیقی درونی، نه لزوماً وزن و قافیه سنتی، برایشان جذاب‌تر است.
شاعر « زنگ آمار» موضوعات محبوب در شعر نوجوان را این‌طور معرفی کرد: موضوعاتی مثل، دوستی، عشق، تنهایی و تفاوت‌داشتن با دیگران از دغدغه‌های اصلی نوجوانان است.
البته آرمان‌خواهی هم برایشان جذاب است.
شعرهایی که از زاویه نگاه خودشان به دنیا بنگرد، معمولاً محبوب می‌شود.
او تاکید کرد: موضوعاتی مانند ناامیدی و خودکشی خط قرمزهای شعر نوجوان است و کلا نباید در شعر از مرزهای اخلاقی و فرهنگی عبور کرد.
فکر می‌کنم نوجوانان با توجه به حساسیت سنی، بیشتر از بقیه اقشار جامعه به انگیزه و امید نیاز داشته باشند.
این شاعر با اشاره به اینکه عشق، دوستی، هویت، خانواده، مدرسه، آینده و امثال این موضوعات که دغدغه نوجوانان امروز است، افزود: شاعر اگر از احساسات نوجوانان دور شود، نمی‌تواند با مخاطب ارتباط بگیرد و در واقع، پل میان شاعر و نوجوان است.
البته خواسته من هم مانند تمام دوستان شاعر نوجوان این است که موضوعاتی را انتخاب کنم که دغدغه نوجوان امروز باشد و پردازش شعر هم به گونه‌ای باشد که مخاطب از خواندش لذت ببرد.
وی در پاسخ به این سوال که شعر اجتماعی چه جایگاهی در شعر نوجوان دارد، وضعیت آن در گذشته چطور بوده و امروز چطور است، گفت: در گذشته، شعر نوجوان بیشتر احساسی و آرمان‌گرایانه بود، اما امروز شعر اجتماعی در این حوزه پررنگ‌تر شده است.
نوجوانان به مسائل جامعه، محیط‌زیست، جنگ، تبعیض، و عدالت حساس‌اند.
معصوم‌زاده معتقد است که می‌توان با شعر، تفکر انتقادی را در نوجوان پرورش داد.
در این خصوص گفت: شعر ابزار قدرتمندی برای برانگیختن تفکر انتقادی است.
شعر خوب پرسش می‌سازد.
وقتی نوجوان در شعر با تناقض، استعاره یا نگاه تازه‌ای روبه‌رو می‌شود، به فکر فرو می‌رود و این همان آغاز تفکر انتقادی است.
او با تایید این نکته که یک شاعر مسئولیتی برعهده خود در باب هدایت فکری نوجوانان دارد، گفت: من فکر می‌کنم شاعر قرار نیست معلم یا موعظه‌گر باشد، بلکه باید «آگاه‌کننده» و «الهام‌بخش» باشد.
هدایت فکری نوجوان بیشتر بر دوش خانواده، آموزش و رسانه است.
شاعر می‌تواند نگاه تازه‌ای نشان دهد و به نظرم ایجاد سؤال در ذهن مخاطب بسیار مهم است.
این شاعر نوجوان با بیان اینکه امروزه در شبکه‌های اجتماعی اشعار شاعران دست به دست می‌شود و حتی بعضی اشعار به این صورت مشهور می‌شوند، افزود: فضای مجازی امروز یکی از بهترین فرصت‌ها برای معرفی شعر نوجوان است.
راستش فعالیت من در فضای مجازی بسیار کم بود تا اینکه همین اواخر در جشنواره شعر کودک شاهین‌شهر با مخاطبان نوجوان دیدار کردم و دوست داشتم نظرشان را در مورد شعرهایم بدانم و متوجه شدم بهترین راه ارتباط، شبکه‌های اجتماعی است.