چرا عربستان بر خلاف امارات در کنار ارتش سودان قرار گرفته است ؟

به گزارش مشرق، عربستان سعودی در درگیری‌های سودان، که از آوریل ۲۰۲۳ بین نیروهای مسلح سودان به رهبری عبدالفتاح البرهان و نیروهای واکنش سریع به رهبری محمد حمدان دقلو (حمیدتی) آغاز شده، به طور فزاینده‌ای از ارتش این کشور حمایت کرده است.
این حمایت، که شامل کمک‌های مالی، دیپلماتیک و احتمالاً لجستیکی می‌شود (هرچند عربستان رسماً آن را انکار می‌کند)، ریشه در ترکیبی از منافع استراتژیک، روابط تاریخی و رقابت‌های منطقه‌ای دارد.
۱.
روابط تاریخی و شخصی قوی با البرهان و ارتش
عربستان از زمان سقوط عمر البشیر در ۲۰۱۹، روابط نزدیکی با البرهان برقرار کرده است.
البرهان به عنوان رئیس شورای حاکمیت سودان، نماینده‌ای از ساختارهای دولتی سنتی سودان است که عربستان آن را مشروع می‌داند.
در مقابل، شبه نظامیان واکنش سریع ریشه در شبه‌نظامیان «جنجوید» دارفور دارد و توسط امارات متحده عربی حمایت می‌شود، که این امر عربستان را به سمت ارتش سوق داده است.
در مارس ۲۰۲۵، البرهان در اولین سفر خارجی خود پس از بازپس‌گیری خارطوم، به عربستان رفت و از حمایت ریاض برای "وحدت سودان و مبارزه با شبه نظامیان" قدردانی کرد.
این دیدار از دید ناظران سیاسی، نمادی از پیوندهای عمیق بین دو کشور است.
۲.
رقابت با امارات متحده عربی و جلوگیری از نفوذ آن
درگیری سودان به یک جنگ نیابتی بین عربستان و امارات تبدیل شده است.
امارات از شبه نظامیان واکنش سریع حمایت مالی، تسلیحاتی و حتی استخدام مزدوران (از طریق شرکت‌های اماراتی) می‌کند تا نفوذ خود را در آفریقا و دریای سرخ گسترش دهد، به ویژه در معادن طلا و بنادر سودان.
عربستان، که زمانی متحد امارات بود، اکنون برای مقابله با این نفوذ، از ارتش سودان حمایت می‌کند.
این رقابت از زمان جنگ یمن (۲۰۱۵) تشدید شد، جایی که هر دو کشور از نیروهای سودانی (از جمله شبه نظامیان واکنش سریع) استفاده کردند، اما اکنون عربستان نیروهای ارتش را به عنوان شریک استراتژیک ترجیح می‌دهد تا از این طریق شبه نظامیان واکنش سریع را مهار کند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد عربستان ائتلاف‌هایی با مصر و اریتره برای حمایت از ارتش تشکیل داده است.
۳.
حفظ ثبات و امنیت منطقه‌ای، به ویژه در دریای سرخ
سودان پلی استراتژیک بین غرب آسیا و آفریقا است و ثبات آن برای عربستان حیاتی است.
بی‌ثباتی در سودان می‌تواند به بحران پناهندگان، قاچاق اسلحه و تهدید امنیت دریای سرخ (مسیر کلیدی صادرات نفت عربستان) منجر شود.
عربستان از ارتش و حاکمیت یکپارچه این کشور حمایت می‌کند تا از تجزیه سودان جلوگیری کند، زیرا شبه نظامیان نیروهای واکنش سریع ممکن است به سمت فدرالیسم یا جدایی‌طلبی (مانند تشکیل "دولت صلح و وحدت" در دارفور) گرایش داشته باشد.
عربستان به عنوان بخشی از "چشم‌انداز ۲۰۳۰"، سودان را برای سرمایه‌گذاری‌های کشاورزی و غذایی (برای امنیت غذایی) ضروری می‌بیند.
حمایت این کشور از ارتش تضمین‌کننده این منافع است.
۴.
نقش دیپلماتیک و تلاش برای رهبری منطقه‌ای
عربستان خود را به عنوان میانجی صلح در سودان معرفی کرده است.
میزبانی مذاکرات جده (با همکاری آمریکا) در ۲۰۲۳، تخلیه هزاران خارجی از بندر سودان و ارائه کمک‌های بشردوستانه، بخشی از استراتژی ریاض در این راستاست.
با این حال، این نقش دیپلماتیک به تدریج به حمایت مستقیم از ارتش این کشور تبدیل شده، زیرا عربستان پیروزی نیروهای واکنش سریع را تهدیدی برای نفوذ خود می‌بیند.
این موضع با حمایت مصر از ارتش این کشور همخوانی دارد، که عربستان را در ائتلاف ضد امارات تقویت می‌کند.
۵.
همکاری‌های نظامی و اقتصادی گذشته
بر اساس گزارش های غیر رسمی سودان در جنگ یمن بیش از ۱۰ هزار نیرو به ائتلاف سعودی فرستاد.
این همکاری، عربستان را به ارتش وفادارتر کرده است.
در مقابل، شبه نظامیان واکنش سریع از این مشارکت برای کسب درآمد (حداقل ۳ میلیارد دلار) استفاده کرد و روابط خود با امارات را تقویت نمود.
عربستان همچنین از طریق اعطای وام‌ اقتصاد سودان را پس از جدایی جنوب سودان (۲۰۱۱) حمایت کرده که این امر ارتش سودان را به عنوان شریک اقتصادی این کشور قرار می‌دهد.
حمایت عربستان از شورای حاکمیتی سودان نه تنها برای حفظ تعادل قدرت در برابر امارات، بلکه برای تأمین منافع بلندمدت در امنیت، اقتصاد و دیپلماسی ضروری به نظر می رسد .
با این حال، این دخالت‌ها جنگ را طولانی‌تر کرده و بحران انسانی (با بیش از ۱۰ میلیون آواره و خطر قحطی) را تشدید نموده است.
تلاش‌های میانجی‌گری مانند گروه "کواد" (آمریکا، مصر، عربستان و امارات) نیز تاکنون در این مسیرناموفق بوده، زیرا دو طرف درگیر به دنبال پیروزی نظامی است تا دست برتر رادر میز مذاکرات داشته باشند.