«پارسی‌جان» آبان‌ماه به چاووشی، بزرگی و ازهاریان‌فر رسید

به گزارش خبرنگار مهر، نشست اهدای جایزه پارسی جان (ویژه آبان ۱۴۰۴) با معرفی سه برگزیده در سالن طاهره صفارزاده حوزه هنری برگزار شد.
در این آیین که با حضور ناصر فیض، میلاد عرفان‌پور، محمود توسلیان و فریبا یوسفی برقرار بود، شهریار ازهاریان‌فر(برای بازی آمیرزا)، علی بزرگی (خلبان) و محسن چاووشی (خواننده) مورد تقدیر قرار گرفتند.
در آغاز نشست محمود توسلیان عضو دفتر پاسداشت زبان فارسی، ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت: دفتر پاسداشت زبان فارسی از بدو تأسیس تاکنون همواره کوشیده است تا به هر شیوه ممکن، این زبان زیبا و شکوهمند را در حد توان خویش در میان مردم گسترش دهد.
یکی از دغدغه‌های اصلی این دفتر از آغاز، این بوده که اگرچه زبان فارسی همواره الحمدلله در میان فارسی‌زوان رونق داشته، آنچه کمبود آن احساس می‌شده، برنامه‌ریزی و هدفمندی برای انتقال هرچه بیشتر این زبان به میان اقشار گوناگون جامعه است.
وی افزود: در همین راستا، در گام نخست، مدرسه پارسی‌جان را در سال‌های گذشته تأسیس کردیم که به گمانم اکنون بسیاری از دوستان چه در داخل حوزه و چه خارج از آن از فعالیت‌های این مدرسه آگاه هستند.
در تمامی روزهای هفته، و گاه در هر روز، دو کارگاه یا دو نشست برگزار می‌کنیم که محور اصلی آن‌ها، بررسی و واکاوی متون کهن است؛ چرا که در واقع، این متون بنیان‌های هویتی ما را تشکیل می‌دهند.
اما آنچه امروز ما را گرد هم آورده، اهدا و اعطای نشان «پارسی‌جان» است.
همان‌گونه که دوستان آگاه هستند، در ابتدای امر با محوریت سینما آغاز کردیم و دو دوره این جایزه را به اهالی سینما و فیلم‌نامه‌نویسان اهدا نمودیم.
سپس در شهریورماه گذشته، این نشان و دو تقدیرنامه نیز داشتیم.
او در ادامه گفت: عمده‌ترین رویکرد در اهدا و اعطای این نشان، تقدیر از هر فرد، مجموعه یا رویدادی است که در حوزه عمومی گامی _هرچند تدریجی_ در جهت نگهبانی و پاسداری از زبان فارسی برمی‌دارد.
به بیان دیگر، هدف اصلی ما تجلیل از کسانی نیست که فعالیت ذاتی و تعریف‌شده‌شان در حوزه زبان و ادبیات فارسی قرار دارد.
توسلیان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به روند انتخاب افراد برای این جایزه گفت: ما یک شورای مشورتی از ۱۰۰ نفر از اهالی زبان و ادبیات، اصناف هنری و اقشار مختلف مردم تشکیل دادیم، با گردآوری آرای این عزیزان و جمع‌بندی نظرات ایشان، نتایج در اختیار شورای علمی ۹ نفره قرار می‌گیرد.
اعضای شورای علمی عبارتند از خانم فریبا یوسفی، رضا دانشگر، علیرضا قزوه، محمدمهدی سیار، وحید یامین‌پور، هادی مقدم‌دوست، میلاد عرفان‌پور، ناصر فیض و حمیدرضا شعیری.
این شورای علمی ماهانه تشکیل جلسه داده و با بررسی نتایج حاصل از شورای مشورتی ۱۰۰ نفره، در نهایت به انتخاب یک تا سه برگزیده نهایی می‌پردازد.
چرا پارسی‌جان؟
سخنران دوم میلاد عرفانپور بود، او گفت: برای ما بعد از درک اهمیت زبان فارسی و ارزش هویتی و فرهنگی آن، این پرسش مطرح شد که چگونه می‌توانیم این زبان را پاس بداریم، از فرسایش آن جلوگیری کنیم و حافظ این میراث گران‌قدر و در نتیجه، نگاهبان هویت و فرهنگ خویش باشیم.
طبیعتاً در این زمینه ممکن است اختلاف نظرها و رویکردهای متفاوتی وجود داشته.
به باور ما، هرچه مسئله زبان فارسی مردمی‌تر طرح شود و اقدامات نوآورانه برای حفظ و حراست از آن از دل جامعه آغاز گردد، تأثیر آن پایدارتر خواهد بود.
حفظ زبان فارسی لزوماً نباید در چارچوب خط‌مشی‌گذاری‌های رسمی یا محدود به نهادهای حاکمیتی باشد.
این زبان، گوهری گران‌بهاست که همه مردم ما — هر یک — باید با دغدغه و عشق، در هر شغل، موقعیت و جایگاهی که هستند، خود را موظف بدانند به سهم خویش در پاسداری از آن مشارکت کنند.
وی افزود: دانش‌آموز ما باید خود را متعهد بداند با خوانش صحیح، آموختن دقیق، نگارش درست و گفتار سره، از این زبان حراست کند.
معلم ما، کارمند ما، روسای ادارات و مدیران ما، و فعالان عرصه‌های گوناگون — هر یک به شیوه‌ای — و همچنین صاحب‌فکران و نوآوران در حوزه‌های رسانه — هر کدام به روش خویش — باید نگاهبانان این گوهر بی‌همتا باشند.
مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری ادامه داد: بر این اساس، با تشکیل شورای علمی و هیئت مشورتی مناسب، تصمیم بر آن شد که فراتر از اقدامات پیشین، این رویکرد را مردمی‌تر نموده و حرکت را با مشارکت گسترده‌تری پیش ببریم.
بر این مبنا، هر ماه از سه فرد حقیقی، سه رویداد یا سه موضوع تقدیر می‌کنیم که به گونه‌ای با نوآوری، اقدام داوطلبانه و تلاش چشمگیر، کار مهم، جذاب و نوآورانه‌ای را در راستای حفظ زبان فارسی انجام داده‌اند.
وی در پایان سخنانش گفت: روال کار به این ترتیب است که هر ماه، با نظر شورای علمی و یک شورای مشورتی حدوداً صدنفره — که عزیزان نظرات خود را ارائه می‌دهند — نامزدهایی که به ذهنشان می‌رسد معرفی می‌شوند.
همان‌گونه که اشاره شد، این نامزد می‌تواند یک رستوران باشد که در حفظ زبان فارسی می‌کوشد، یک دبیر ادبیات باشد که با نوآوری به تدریس زبان و ادبیات می‌پردازد، یک خلبان باشد که در حرفه‌ی خود به زبان و شعر فارسی اهمیت می‌دهد، یک ابزار در فضای مجازی باشد که به زبان فارسی توجه دارد، یا یک خواننده باشد که در آثار خود به زبان و به استحکام و پختگی شعری که می‌خواند اهتمام می‌ورزد.
پس از این فرایند، هر ماه با انتخاب نهایی شورا، سه برگزیده انتخاب می‌شوند که امروز اولین منتخبان ماهانه ما — مربوط به آبان ۱۴۰۴ — در دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری، تکریم و تقدیر شده و نشان پارسی‌جان و لوح تقدیر را دریافت خواهند نمود.
پرداختن به زبان فارسی، خارج از چارچوب وظایف رسمی و انتظارات معمول
در ادامه ناصر فیض ضمن تشکر از حاضران در جلسه گفت: ما در انتخاب افراد یا نهادهای دریافت‌کننده این نشان، عمدتاً به این موضوع توجه داشته‌ایم که توجه به زبان فارسی جزو دغدغه‌های اصلی آن شخص، ارگان یا مؤسسه باشد.
البته بسیاری دیگر نیز هستند که مدعی توجه به زبان فارسی‌اند و وظایف خود را در این زمینه انجام می‌دهند.
اما آنچه برای ما حائز اهمیت است، این است که این موضوع به یک دغدغه جدی در زندگی فرد تبدیل شده باشد، حتی اگر شغل او مستقیماً به این حوزه مرتبط نباشد.
کسی که وظیفه ذاتی اش این است باید انجام بدهد و پاسخگو هم باشد برای کارهایی که انجام نداده.
او ادامه داد: یعنی آن دسته از افراد که اساساً در حوزهٔ زبان و ادبیات فارسی فعال نیستند، اما با ابتکار عمل شخصی، خلاقیتی از خود نشان می‌دهند، به گمانم از ارزشمندترین افراد برای این مجموعه محسوب می‌شوند.
فراتر از صِرف توجه به زبان فارسی، مهم این است که این موضوع به یک دغدغهٔ جدی برای آنان تبدیل شود، به‌گونه‌ای که در حرفه و فعالیت خود — به سهم خویش — بتوانند دیگران را نیز به این زبان و هویت ما جلب و متوجه سازند.
خلاقیتی که فرد از خود نشان می‌دهد و اقدامی که خارج از چارچوب وظایف رسمی و انتظارات معمول انجام می‌دهد، از نظر ما بسیار ارزشمند است.
اینگونه افراد حتی باید مورد اشاره و معرفی قرار گیرند.
فیض با اشاره به دو ویژگی کهن بودن (یکی از چهار زبان باستانی و زنده جهان) و داشتن منابع مکتوب بسیار کهن که هنوز میتوان آنها را خواند و فهمید، افزود: امیدواریم این رویداد بتواند توجه عموم را بیش از پیش به اهمیت زبان فارسی جلب نماید، به‌ویژه آن دسته از افراد که این مسئولیت، ذاتیِ وظایف آنان محسوب می‌شود و انتظار می‌رود با جدیت بیشتری نسبت به گذشته در این زمینه اقدام نمایند.
آمیرزا، و تیمی که همیشه در خلق بازی به ایران نظر داشته است
در ادامه و پس از پخش فیلم بنیان‌گذاران بازی آمیرزا، شهریار ازهاریان فر به نمایندگی از این گروه سخنش را آغاز کرد و گفت: ما از سال ۱۳۸۳ فعالیت خود را در حوزه تولید بازی آغاز کردیم و جالب آنکه این بازی‌ها همواره مبتنی بر تاریخ ایران بوده‌اند.
نخستین اثر ما، داستان زندگی نادرشاه افشار با عنوان «شمشیر نادر» لطفعلی خان زند «بازی شبگرد» و سپس بازی «پیکان زمان» بود.
از سال ۱۳۹۲ نیز بازی کلماتی باقلوا و پس از آن بازی «آمیرزا» را ارائه دادیم.
وی افزود: در طول این مسیر، هیچ گونه حمایت دولتی یا بودجه‌ای به ما تخصیص نیافت، به استثنای یک جایزه که از سوی معاونت علمی قرار بود به ما اهدا شود — که آن هم ندادند و تنها وعده جایزه بود!
او در ادامه گفت: متأسفانه زبان فارسی در موقعیتی قرار دارد که — همان‌گونه که استادان آگاهند — با وجود برگزاری مجالس شعر، در پشت پرده هیچ حمایت معنوی یا حتی مادی در این زمینه وجود ندارد.
اگر افراد یا نهادهایی بخواهند در قالب بازی‌ها — که صنعتی بسیار خلاق است — اقدام به معرفی ادبیات ایران به جهانیان کنند، متأسفانه زیرساخت یا حمایت لازم فراهم نیست.
حتی در حوزه سینما نیز تاکنون آثار شایسته‌ای تولید نشده است؛ برای مثال، ما تا به حال سریالی برای کورش بزرگ نداشته‌ایم که این واقعاً از جای تأسف دارد، یا حتی اثر شناخته‌شده‌ای که حول محور شاهنامه باشد، و در سطح جهانی همه گیر شده باشد هنوز خلق نشده است.
ازهاریان‌فر ادامه داد: مثلاً فیلم‌های سینمایی کره‌ای وجود دارد، بازی‌های متنوع کره‌ای تولید می‌شود که با بودجه‌های بسیار کلان پشتیبانی می‌شوند.
در مقابل، کل بودجه‌ای که مثلاً بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در اختیار دارد، صرفاً به حقوق کارمندان محدود می‌شود و متأسفانه هیچ برنامه ریزی عمده‌ای در این زمینه وجود ندارد.
این در حالی است که صنعت بازی در جهان از درآمدزایی بالایی برخوردار است و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در آن صورت می‌گیرد.
به عنوان نمونه، عربستان تنها روی بازی‌ها چند تریلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده، در حالی که سهم ما تقریباً صفر است.
او افزود: برای مثال، ترکیه یا عربستان در زمانی که ما کار خود را آغاز کردیم، بعید است حتی می‌دانستند بازی به چه سمتی می‌رود یا اساساً بازی چه مفهومی دارد؛ اما امروز با سرمایه‌گذاری‌های عظیم، کل این صنعت را در اختیار گرفته‌اند.
از ده توسعه‌دهنده بزرگ آمریکایی، سه تا از ترکیه هستند، و ما هنوز درگیر مسائل و مشکلاتی مانند مالیات، تأمین اجتماعی و شهرداری هستیم و با چالش‌های عمده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنیم.
این بازی‌ساز جوان در پایان سخنانش گفت: امیدوارم روندهای کنونی با همراهی استادان و صاحب‌نظران، حداقل بتواند صدای ما را به گوش مسئولان رده‌بالا برساند و نشان دهد که این صنعت چقدر می‌تواند ارزآوری، ایجاد اشتغال، جلوگیری از مهاجرت و بهره‌وری داشته باشد.
با توجه به جمعیت حدود ۳۲ میلیون بازی‌باز در کشور — که رقم کمی نیست — اگر پشتوانه سیاست‌گذاری صحیحی وجود داشته باشد، می‌توان بسیاری از اهداف را محقق کرد و گام‌های بلندی برداشت.
خلبان خوش ذوقی که پیش از آنونس آغاز پرواز شعر می‌خواند
در ادامه علی بزرگی (خلبان هواپیماهای مسافربری) که برگزیده دیگر این جایزه بود درباره دلایل انتخابش توضیحاتی داد و گفت: ایده استفاده از شعر و ادب فارسی در پیام‌های ارائه‌شده به مسافران، از اینجا شکل گرفت که در ابتدا هدف جلب توجه مسافران و ایجاد شنوندگی مؤثر بود.
چه چیزی بهتر از زبان و ادبیات فارسی که همه ما را به یکدیگر پیوند می‌دهد و شاید این روش، بهترین راه باشد؛ چرا که تنها رسانه ارتباطی در آن لحظه، صدا است و هیچ المان تصویری وجود ندارد.
او ادامه داد: اکثر هواپیماهای کشور عزیزمان مجهز به نمایشگر برای پخش محتوای سرگرمی نیستند، بنابراین دقایقی که خلبان با مسافران صحبت می‌کند می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد و تجربه بهتری برای آنان ایجاد کند، به‌ویژه اگر دچار استرس یا نگرانی باشند.
قطعاً این رویکرد بر بهبود حال و هوای مسافران نیز تأثیرگذار خواهد بود؛ و چه چیزی بهتر از اینکه این ارتباط با شعر فارسی آغاز شود و سپس اطلاعات ضروری سفر به گوش مسافران عزیز برسد.
این خلبان خوش ذوق در پایان با اشاره به پیام‌های مسافران هواپیما گفت: پیام‌های دریافتی همواره به‌گونه‌ای پرشمار و باکیفیت بوده‌اند که این چرخه ارزشمند — انگیزه‌یابی، اقدام، دریافت بازخورد و تقویت مجدد انگیزه — را برای اینجانب تداوم بخشیده‌اند.
نمونه بارز آن، یکی از مسافران گرامی از هموطنان غیور سیستانی و بلوچستانی بودند که با ذوقی ستودنی، در داخل هواپیما شعری بدیهه در وصف این حقیر سرودند.
مطالعه این اثر برایم بسی خوشایند و مایه مسرت بود، که توانسته‌ام تلنگر کوچکی بر ذوق و خلاقیت هم‌میهنانم وارد کنم و آن انگیزه درونی را در ایشان بیدار نمایم، برایم حقیقتاً ارزش زیادی دارد.
محسن چاووشی، سومین برگزیده پارسی‌جان
توسلیان در ادامه با معرفی سومین نفر برگزیده این جایزه گفت: آیین اهدای نشان پارسی‌جان، ویژهٔ آبان ماه ۱۴۰۴ با هدف تکریم از نگهبانان زبان فارسی — که همانا خود مردم هستند و در میان جامعه حضور دارند — برگزار شده است.
در این دوره، نفر سومی نیز که جناب آقای محسن چاوشی می‌باشند، به عنوان یکی از برگزیدگان معرفی شده‌اند که متأسفانه به دلایلی امکان حضور در این مراسم را نداشتند.
میلاد عرفان‌پور هم در توضیحی درباره انتخاب چاوشی افزود: آقای چاوشی از جمله خوانندگان برجسته کشور هستند که از مخاطبان مردمی بسیار گسترده‌ای برخوردار است.
ایشان همچنین از معدود هنرمندانی هستند که در آثار خود توجه ویژه به اشعار فاخر، پخته و ارزشمند شاعران بزرگ فارسی — از مولانا و حافظ گرفته تا سعدی و دیگر برجستگان ادبی — نشان داده‌است.
این توجه شایسته از دید شورای علمی ما پنهان نماند و بر همین اساس، در اینجا به محسن عزیز چاوشی — که علاقه‌مند به حضور در این محفل بودند ولی میسر نشد — خداقوت می‌گوییم.
ان‌شاءالله نشان پارسی‌جان به این بزرگ‌مرد موسیقی کشور، هنرمند فروتن و مجاهد واقعی در عرصه هنر ارزشمند موسیقی اهدا خواهد شد.
همچنین احتمالاً در ماه‌های آینده نیز از دیگر خوانندگان عزیز تقدیر به عمل خواهد آمد.
حیات زبان فارسی با شعر
فریبا یوسفی نیز در پایان این جلسه به ایراد سخن پرداخت و گفت: بخشی مهم از پاسداری از زبان فارسی، بی‌گمان به شعر بازمی‌گردد.
شعر، از عوامل بنیادین حفظ و پاسداشت این زبان است، اما آنچه به آن جان می‌بخشد، حضور و کاربرد آن در میان مردم است.
این مردم هستند که با شعر پیوند برقرار می‌کنند؛ شعری که اثرگذار باشد، در میان جامعه رواج می‌یابد و حیات زبان فارسی را ادامه می‌دهد.
وی افزود: در جلسات متعددی که برگزار شده، شاهد تلاش بی‌وقفه همکاران عزیزم در این گروه ارزشمند بوده‌ام.
آغاز این حرکت را قدرتمند می‌دانم، چرا که با سینما — به عنوان هنری فراگیر — شروع شد.
هدف این است که این حرکت در میان عموم مردم و همچنین افرادی که دارای مسئولیت‌های اداری، فعالیت‌های هنری، یا حتی ذوق و قریحه‌ی ادبی — نظیر دوستانی که به سرودن شعر اشتغال دارند — هستند، گسترش یابد.
پاسداری از زبان فارسی لزوماً وظیفهٔ ذاتی این عزیزان نیست، بلکه از علاقهٔ درونی آنان سرچشمه می‌گیرد.
این علاقهٔ اصیل می‌تواند در هر حرفه و موقعیتی که باشند، متجلی شود و از این طریق، شبکه‌ای مویرگی در میان جامعهٔ ما شکل گیرد تا انشاءالله این جریان به طور گسترده‌ای رواج یابد.
یوسفی گفت: در این برنامه و گردهمایی‌ها، تلاش ما بر این است که از زحمتکشان عرصهٔ زبان فارسی تقدیر به عمل آید.
انتظار داریم بخش رسانه‌ای این اقدامات به اندازه‌ای فعال شود که همگان از این تحولات آگاه گردند.
قطعاً هدف صرفاً تقدیر شدن افراد نیست، بلکه مقصود اصلی این است که آنان درک کنند تلاش ارزشمندشان دیده می‌شود.
همین دیده شدن به خودی خود، گونه‌ای پاسداشت زبان فارسی محسوب می‌شود و نشان‌دهنده اهتمامی است که باید فراگیر شود.
وی در پایان افزود: هر یک از ما با توجه به مخاطبان خود، اگر بتوانیم این پیام پاسداری را بازتاب دهیم، بی‌تردید این جریان با سرعت بیشتری گسترش خواهد یافت و توجه عموم به اهمیت زبان فارسی بیش از پیش جلب خواهد شد.
در پایان این نشست، به علی بزرگی و شهریار ازهاریان‌فر لوح تقدیر و تندیس پارسی‌جان اهدا شد.