قانون پنج تعویض در فوتبال؛ مفید یا مضر؟
تعویض‌های بیشتر قرار بود به حفظ سلامتی بازیکنان کمک کند، اما معلوم نیست چنین شده باشد.
کد خبر: 745790 | ۱۴۰۴/۰۸/۱۴ ۱۲:۴۵:۵۵
در حالی که گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر اینکه برخی از باشگاه‌های بزرگ اروپایی درباره امکان اضافه شدن تعویض ششم در مسابقات لیگ با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌اند، بد نیست به شرایطی فکر کنیم که فوتبال به‌طور ناخواسته در آن گرفتار شده است: «فقط» 5 تعویض مجاز .
به گزارش روزنامه «اعتماد» ، این قانون در ابتدا به عنوان یک اقدام اضطراری در سال ۲۰۲۰ معرفی شد، زمانی که فوتبال به‌خاطر همه‌گیری کرونا مجبور شد فشردگی تقویم بازی‌ها را جبران کند.
و همانطور که قابل پیش‌بینی بود، این تغییر موقتی به قانونی دائمی تبدیل شد.به‌طور طبیعی، مربیان از این امکان جدید نهایت استفاده را برده‌اند.
از ابتدای فصل ۲۳-۲۰۲۲ که قانون 5 تعویض در لیگ برتر انگلیس دائمی شد، مربیان در ۷۲درصد از مسابقات از حداقل 4 تعویض استفاده کرده‌اند.
مشخص است که آنها از توانایی بیشتر برای چرخش بازیکنان و تغییرات تاکتیکی استقبال می‌کنند.
اما آیا این تغییر در مجموع به نفع فوتبال بوده است؟
تعویض‌های بیشتر به سود باشگاه‌های ثروتمند با ترکیب‌های عمیق‌تر است
هدف قانون 5 تعویض، کاهش فشار بدنی بر بازیکنان و پیشگیری از مصدومیت بود.
اما تردیدهای زیادی درباره تأثیر واقعی آن وجود دارد - حتی می‌توان گفت اوضاع بدتر هم شده است؛ مثلا در همین زمان فصل گذشته، مصدومیت‌ها بیشتر از همیشه بود.
تاتنهام اکنون 10 بازیکن مصدوم دارد.البته باید منصف بود: در «دوران پنج‌تعویضی» بازیکنان سطح بالا در مسابقات بیشتری شرکت می‌کنند، چون لیگ قهرمانان و جام باشگاه‌های جهان گسترش یافته‌اند.اما نکته‌ای که فوتبال نادیده گرفته، این است که تعویض‌های بیشتر باعث افزایش سرعت و فشار بازی می‌شود، و این‌بار مضاعف بر دوش بازیکنانی می‌افتد که تعویض نمی‌شوند.
مساله ساده است: اگر هیچ تعویضی وجود نداشت، بازیکنان مجبور بودند بازی را با ریتمی انجام بدهند که بتوانند ۹۰ دقیقه دوام بیاورند.
از سوی دیگر، اگر اجازه ۱۱ تعویض داده می‌شد، هر بازیکن می‌توانست با نهایت انرژی بدود، چون می‌دانست بلافاصله جایگزین می‌شود.فوتبال اکنون در میانه این دو حالت گیر کرده است: 5 تعویض به این معنی است که در دقایق پایانی بازی، معمولا 10 بازیکن تازه‌نفس مقابل 10 بازیکن خسته قرار می‌گیرند؛ بازیکنانی که مجبورند با همان شدت بدوند تا عقب نمانند.
در گذشته، بازیکن تازه‌وارد با انرژی زیاد استثنا محسوب می‌شد، مثل یک «جوکر» تاکتیکی برای مربی؛ اما حالا به بخشی عادی از بازی تبدیل شده است.
درست است که سرعت بازی در فوتبال در هر دهه افزایش یافته، اما به نظر می‌رسد در پنج سال اخیر این روند به شکل انفجاری رشد کرده است.
تأثیر تاکتیکی و زیبایی‌شناسی
افزایش شدت بازی از نظر تاکتیکی هم اثرگذار است.
خیلی‌ها از فوتبال سریع‌تر لذت می‌برند، اما خطر این است که بازی آنقدر شتابزده شود که بازیکنان تکنیکی فرصت نیم‌ثانیه‌ای خود برای تصمیم‌گیری و فضا برای خلق موقعیت را از دست بدهند.
چالش همیشگی فوتبال این است که بازیکنان بتوانند مهارت خود را در فضایی پرشتاب به نمایش بگذارند، اما شاید این شتاب بیش از حد مصنوعی باشد؛ نتیجه تعداد غیرمنطقی تعویض‌ها.
فصل جاری فوتبال اروپا از نظر کیفیت فوتبال ناامیدکننده بوده است؛ تیم‌ها برای خلق موقعیت به ضربات ایستگاهی متکی شده‌اند، چون بازیکنان خلاق به سختی می‌توانند فرصت ساخت بازی پیدا کنند.
نابرابری: سود برای ثروتمندان ضرر برای ضعیف‌ترها
بدیهی است که قانون تعویض‌های بیشتر به نفع باشگاه‌های بزرگ‌تر است.این تیم‌ها می‌توانند پنج بازیکن ذخیره باکیفیت به زمین بفرستند و تیم‌های کوچک‌تر را از پا درآورند.
حتی اگر بحث کیفیت مطلق نباشد، باز هم تفاوت کیفیت بین بازیکن تعویضی و بازیکن تعویض‌شده در تیم‌های بزرگ بسیار بیشتر است.
مثلا آرسنال، که ترکیب پرعمقی برای رقابت در چند تورنمنت دارد، از این قانون بیشتر سود می‌برد تا تیمی مثل برنلی.
جای تعجب نیست که ایده اضافه شدن تعویض ششم را نیز همین باشگاه‌های بزرگ مطرح کرده‌اند.همچنین این قانون باعث شده باشگاه‌های بزرگ بازیکنان بیشتری را در اختیار داشته باشند.
هرچند محدودیت‌هایی برای اندازه فهرست تیم‌ها اعمال شده، اما وقتی مربی می‌تواند در هر بازی ۱۶ بازیکن را به کار بگیرد (به‌جای ۱۴ نفر سابق) نگه‌داشتن بازیکنان بیشتر در ترکیب آسان‌تر می‌شود.
فهرست بازیکنان روز مسابقه نیز از ۱۸ به ۲۰ نفر در لیگ برتر افزایش یافته و در برخی لیگ‌های اروپایی حتی به ۲۳ نفر رسیده است.
مربیان بزرگ و تیم‌های کوچک
پپ گواردیولا خواستار آن است که تعداد بازیکنان روی نیمکت نامحدود شود تا همه احساس مشارکت داشته باشند.
او گفته بود: «دوست دارم لیگ برتر اجازه بدهد هر چند بازیکن که می‌خواهیم روی نیمکت بنشانیم، چون این‌طوری همه می‌توانند بازی کنند و گزینه‌های بیشتری خواهیم داشت.» اما برای فوتبال در مجموع، شاید بهتر باشد بازیکنانی که کمتر بازی می‌کنند، به تیم‌هایی بروند که در آن‌جا فرصت حضور ثابت در ترکیب اصلی دارند.
دوران پنج تعویضی احتمالا کار را برای تیم‌های تازه‌صعود کرده سخت‌تر کرده است.
هرچند امسال شرایط کمی متفاوت به نظر می‌رسد، اما شش تیم آخر صعودکننده در همان فصل نخست دوباره سقوط کردند.
یکی از آنها، ایپسویچ تاون، که پس از دو صعود پیاپی به لیگ برتر رسیده بود، در جدول نیمه اول فصل در رتبه ۱۷ و در جدول نیمه دوم در رتبه ۲۰ قرار گرفت.
آیا تاکتیک‌های کیران مک‌کنا در طول بازی‌ها لو رفت؟
آیا ایپسویچ تیمی عصبی و بی‌ثبات بود؟
یا اینکه صرفا نتوانست در دوران پنج تعویضی با تیم‌های قدرتمندتر که عمق ترکیب داشتند رقابت کند؟
آیا فوتبال هنوز آزمون استقامت است؟
می‌توان گفت فوتبال از اساس قرار است آزمونی از استقامت و سازگاری فردی باشد.
بدیهی است که باید اجازه چند تعویض وجود داشته باشد تا بازیکنان مصدوم یا خسته جایگزین شوند و مربیان بتوانند موازنه تیم را تغییر دهند.
اما 5 تعویض احتمالا بیش از حد است و بر خلاف هدف اولیه، نتیجه‌ای معکوس داشته است.