ابلاغ سیاست‌­ها و اقدامات فرهنگی، اجتماعی، رسانه‌­ای، علمی فناوری ناظر به شرایط ویژه کشور

باشگاه خبرنگاران جوان - به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، مخاطبان این مصوبه، قوه قضائیه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کشور، وزارت آموزش و پرورش، وزارت اطلاعات، وزارت امور خارجه، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، شورای سیاست گذاری ائمه جمعه، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، شهرداری تهران، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان فرهنگ و ارتباطات و سایر دستگاه‌های حاکمیتی و دولتی و عمومی ذی‌ربط هستند.
مصوبه «سیاست‌ها و اقدامات ملی فرهنگی، اجتماعی، رسانه‌ای، علمی و فناوری ناظر به وضعیت کشور در شرایط ویژه» که در جلسه ۹۲۰ تاریخ ۴ شهریورماه ۱۴۰۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه جلسه ۵۴۱ شورای معین به تصویب رسیده است؛ به شرح ذیل برای اجراء ابلاغ شد:
مقدمه:
ملت بزرگ ایران با سابقه تمدنی باشکوه و درخشان در جنگ تحمیلی دوازده روزه اخیر؛ هوشمندانه و در اوج اتحاد، انسجام و همبستگی ملی با درایت و راهبری حکیمانه مقام معظم رهبری و رشادت و شهامت ماندگار و مثال‌زدنی قهرمانان عرصه عزت و شرف در نبردی جانانه و دفاع مقدس دوازده‌روزه، رژیم غاصب صهیونیستی و آمریکای جنایتکار را به پیشنهاد و پذیرش آتش‌بس تا مرز پشیمانی از تهاجم و تجاوز به تمامیت ارضی ایران اسلامی وادار ساخت.
این جنگ، دستاورد‌ها و درس‌آموخته‌های ارزشمندی داشت و تبلور انسجام و همبستگی ملی و قدرت دفاعی و بازدارندگی نیرو‌های مسلح، به ثمر نشستن سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف علم و فناوری دفاعی- امنیتی و اعتماد به نخبگان علمی و خودباوری ملی را نمایان ساخت.
نقش بی‌بدیل جامعه علمی دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی کشور که بخش کوچکی از آن در این دفاع مقدس متجلی گردیده؛ نشانگر آن است که تقویت انسجام و همبستگی ملی از یک سو و زیست‌بوم علم و فناوری و به‌ویژه تقویت فناوری‌های نوظهور و نوپدید، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های مردمی و نخبگانی و توجه به رفع نیاز‌های کشور و پیوستگی و هم‌راستایی پژوهش‌ها با حوزه‌های دفاعی و امنیتی از سویی دیگر، ضرورتی انکارناپذیر است.
طبیعی است که در چنین شرایطی می‌بایست با نقش‌آفرینی مؤثر و فعال تمامی شخصیت‌های تأثیرگذار و دست‌اندرکاران و نهاد‌های فرهنگی، علمی و فناوری؛ سیاست‌ها و اقدامات مؤثری نسبت به شرایط پیش‌آمده و محتمل، تعیین و تمهید گردد.
در این راستا و در جهت تقویت خودباوری، امیدآفرینی و افزایش تابآوری و تمرکز ویژه بر پیوند دانشگاه، صنعت و اقتدار دفاعی و امنیت ملی و احقاق حقوق ملت بزرگ ایران، «سیاست‌ها و اقدامات ملی فرهنگی، اجتماعی، رسانه‌ای، علمی و فناوری ناظر به وضعیت کشور در شرایط ویژه» به شرح ذیل تعیین می‌گردد:
ماده ۱- سیاست‌ها و اقدامات فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای و تقسیم کار ملی:
الف) سیاست‌ها:
حفظ و تقویت همبستگی و سرمایه اجتماعی و انسجام ملی تبلوریافته در سطح ملی و جهانی
تقویت امید و نشاط اجتماعی و اعتماد به نفس ملی به‌ویژه رسیدگی به آسیب‌دیدگان جنگ و تسکین ناملایمات روحی، روانی و رفتاری آنها
پاسداشت یاد و خاطره شهیدان اقتدار ایران در قالب انجام اقدامات نمادین در سطوح ملی و فراملی
ارتقای سطح آمادگی مدیریت کشور برای شرایط احتمالی ناشی از تکرار جنگ
دفاع از مظلومیت ملت ایران در عرصه رسانه‌ای و دیپلماسی و استیفاء حقوق آنها در سطح مجامع و نهاد‌های بین‌المللی
ب) اقدامات ملی/ دستگاه‌های مجری:
تقویت سازگاری اجتماعی و محبت بین‌فردی در جامعه با اصلاح گفتار و تعابیر و نگاه بالا به پایین از سوی برخی از مدیران و مسئولان در رسانه‌ها و فضای اجتماعی/ تمامی دستگاه‌های حاکمیتی و دولتی (۱)
تجدیدنظر و اصلاح روش‌های مدیریتی و بازبینی ظرفیت‌های اجتماعی در راستای تأمین بیشتر حقوق اساسی همه آحاد جامعه / تمامی دستگاه‌های حاکمیتی و دولتی (۱)
شناسایی و پیشگیری سریع فتنه‌ها و تلاش‌های دشمن برای درهم شکستن همبستگی ملی و تبیین مواضع شورای عالی انقلاب فرهنگی و نهاد‌های ذی‌صلاح در خصوص دوگانه‌هایی مثل امت و ملت، ایران و جمهوری اسلامی، جمهوریت و اسلامیت و ...
و لزوم اقناع جامعه/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و سازمان تبلیغات اسلامی (۱)
پرهیز از طرح موضوعات دارای ظرفیت دوقطبی‌ساز در فضای اجتماعی و ایجاد تعادل در پرداختن به هر یک از عناصر سه‌گانه باستانی، دینی و مدرن هویت ملی/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و سازمان تبلیغات اسلامی (۱)
تدوین پیوست رسانه‌ای برای اعمال مجازات عوامل نفوذی دشمن و مجرمان خیانت به وطن از سوی قوه قضائیه (۱)
حفظ وحدت و انسجام ملی در روایت‌سازی رخداد‌های مهم ملی و جهانی مانند روز جهانی قدس، یوم ا...
۲۲ بهمن و سایر مناسبت‌های مربوطه با تأکید بر جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و پرهیز از ارائه روایت‌های متضاد/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و سازمان تبلیغات اسلامی (۱)
تقویت همگرایی و انسجام خانوادگی و آموزش، توانمندسازی و مهارت‌آموزی خانواده‌ها در راستای افزایش تاب‌آوری و عاملیت خانواده‌ها به عنوان بستر اصلی رشد معنوی، تربیت دینی و توانمندی شخصیتی و کنشگری اثربخش اجتماعی/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده (۱)
برنامه‌ریزی و حمایت از فعالان فضای مجازی و رسانه‌ای در جهت تقویت روحیه همبستگی و همگرایی ملی و مقابله مؤثر با عاملان تشویش اذهان عمومی و ناامیدی و هراس در جامعه/مرکز ملی فضای مجازی و قوه‌قضائیه (۱)
بهره‌مندی از ظرفیت مساجد، هیئت‌های مذهبی و پایگاه‌های بسیج در راستای تقویت روحیه میهنی و شور و شعور حماسی، همدلی و مقابله با ظلم و استکبار/ سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان بسیج مستضعفین (۱)
تدوین و تنظیم دستورالعمل برای مهمانان برنامه‌های تلویزیونی و معرفی نخبگان و اساتید مرتبط با کارگروه‌های متعدد تخصصی شورای تحول علوم انسانی به سازمان صدا و سیما جهت تبیین و تحلیل علمی رخدادها/ سازمان صدا و سیما (۲)
بهره‌گیری از ظرفیت شخصیت‌های الگو و اثرگذار اجتماعی از سوی رسانه ملی جهت تبیین و تحلیل جنگ تحمیلی ۱۲ روزه در راستای افزایش سطح تاب‌آوری و آرامش اجتماعی/ سازمان صدا و سیما (۲)
توسعه بستر‌های لازم برای ارائه خدمات سلامت روان و تعریف سازوکار فوریت‌های اجتماعی و نظام مشاوره ملی در شرایط جنگ و پساجنگ با قابلیت دسترسی بالا برای عموم مردم به منظور القای امید، نشاط و اعتماد به نفس به جامعه / وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، وزارت کشور و سازمان صدا و سیما (۲)
زمینه‌سازی برای رشد و توسعه آرامش معنوی، تقویت بنیه فکری و اعتقادی و ترویج و گسترش نماد‌های مذهبی/ حوزه‌های علمیه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و سازمان تبلیغات اسلامی (۲)
آموزش عمومی مستمر کمک‌های اولیه و امداد و نجات به خانواده‌ها جهت آماده‌سازی افراد در شرایط ویژه / جمعیت هلال‌احمر، سازمان صدا و سیما (۲)
نام‌گذاری مناسبت تقویمی و ایجاد یادمان در راستای تکریم یاد و خاطره سرداران و فرماندهان، دانشمندان، کودکان، مردان و زنان شهید (۳)
حفظ و صیانت از نماد‌های جنگ تحمیلی مانند ساختمان شیشه‌ای سازمان صدا و سیما در قالب ایجاد یادمان و نمایشگاه / شهرداری‌ها و وزارت میراث فرهنگی (۳)
تبیین و روایت حماسی و تمدنی دفاع مقدس در حوزه‌های تعلیم و تربیت عمومی و آموزش عالی از طریق تدوین و اختصاص محتوی مناسب با دفاع مقدس ۱۲ روزه در متن کتاب‌های درسی و سرفصل‌های دروس دانشگاهی/ وزارتخانه‌های آموزش و پرورش؛ علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (۳)
مستندسازی نحوه شهادت تمامی شهدای جنگ تحمیلی و ایجاد کارزار بین‌المللی اثرگذار جهت تنویر افکار عمومی در سطح جهانی/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، بنیاد شهید و امور ایثارگران، وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان فرهنگ و ارتباطات (۳)
تجربه‌نگاری موفقیت‌ها و شناسایی و رفع نقاط ضعف دوره جنگ و اتخاذ تمهیدات لازم از سوی دستگاه‌های مرتبط برای مواجهه با شرایط احتمالی ناشی از تکرار جنگ/ تمامی دستگاه‌های حاکمیتی و دولتی (۴)
ارتقای سطح سواد امنیتی آحاد جامعه/ وزارت اطلاعات و سازمان صدا و سیما (۴)
صیانت از مؤلفه‌های تمدنی ایران فرهنگی بزرگ و جوامع شیعی کشور‌های همسایه در اجرای برنامه‌های امنیتی- دفاعی با تاکید بر مدیریت هوشمند مسأله اتباع خارجی و مهاجران افغانستانی/ وزارت کشور و وزارت امور خارجه (۴)
مستندسازی صدمات انسانی، مالی، روحی و روانی و نسلی جنگ تحمیلی و ارائه آن به مجامع و نهاد‌های بین‌المللی جهت استیفاء حقوق ملی و جبران کلیه خسارات وارده بر اثر جنگ با استفاده از حقوقدان‌های مجرب و معتبر در حقوق بین‌الملل/ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، بنیاد شهید و امور ایثارگران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت امور خارجه و معاونت حقوقی ریاست جمهوری (۵)
تشکیل دادگاه به منظور طرح شکایت علیه متجاوزان جهت رسیدگی به شکایات ناشی از جنایات جنگ تحمیلی و استیفاء حقوق آسیب‌دیدگان و تلاش برای اجرای احکام صادره از طریق سازوکار‌ها و مراجع ذی‌ربط/ قوه قضائیه (۵)
استفاده از ظرفیت رسانه‌های بین‌المللی جهت تبیین و تحلیل جنگ تحمیلی با ماهیت ضد بشری و مغایر با قوانین و مقررات بین‌المللی / وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و معاونت حقوقی ریاست جمهوری (۵)
آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص و حرفه‌ای در زمینه حقوق بین‌الملل/ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (۵)
ماده ۲- به منظور کنش و واکنش مناسب به تبلیغات رسانه‌ای رژیم صهیونیستی و رسانه‌های وابسته به آن، سازمان صدا و سیما، شبکه تلویزیونی بین‌المللی به زبان عبری تأسیس مینماید.
ماده ۳- به منظور حفظ و تقویت همبستگی و سرمایه اجتماعی و انسجام ملی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به طور منظم نسبت به انجام پژوهش‌های لازم پیرامون عوامل و مقوم‌های استمرار همبستگی اجتماعی و انسجام ملی اقدام و نتایج آن را به شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر مراجع ذی‌صلاح، ارائه نماید و این وزارتخانه با همکاری مراکز معتبر افکارسنجی به صورت منظم، سطح همبستگی و انسجام ملی را سنجش و اعلام می‌نمایند.
ماده ۴- سیاست‌ها و اقدامات علمی و فناوری و تقسیم کار ملی:
الف) سیاست‌ها:
حفظ و صیانت از سرمایه انسانی، تجهیزات، نشر دستاورد‌ها و برون‌داد‌های علمی کشور و استقرار و تثبیت آرامش به‌ویژه در حوزه‌های علمی راهبردی
تمرکز بر هوش مصنوعی و فناوری‌های هوا فضا، موشکی، پدافندی و راداری، نوظهور و سایبری در جهت تقویت امنیت و بازدارندگی دفاعی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران
ب) اقدامات ملی/ دستگاه‌های مجری:
برنامه‌ریزی و اختصاص مشوق‌های خاص و ایجاد انگیزه در اساتید و دانشجویان حوزه‌های علمی- راهبردی و جذب نخبگان در این حوزه‌ها/ وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌های کشور، سازمان برنامه و بودجه و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری (۱)
عملیاتی‌سازی ضوابط ارائه و صیانت از نشر دستاورد‌ها و برون‌داد‌های علمی اولویت‌دار در راستای اجرای سند جامع روابط علمی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و ارائه گزارش دوره‌ای از فرایند اجرای سند (۱)
طراحی و اجرای سازوکار صیانت از سرمایه انسانی، برون‌داد‌های علمی و زیرساخت‌های فناورانه / وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌های کشور و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری (۱)
برگزاری کارگاه‌های آموزشی تشریفات خودحفاظتی برای دانشمندان، پژوهشگران و متخصصان و راهاندازی، تجهیز و تقویت صیانت از زیرساخت‌های تحقیقاتی کشور در حوزه‌های علمی راهبردی/ وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و وآموزش پزشکی (۱)
استفاده از فناوری‌های نوین برای شناسایی و اطلاع‌رسانی سریع مکان‌ها و افراد آسیب‌دیده به نهاد‌های خدمت‌رسان/ معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط
ایجاد بستر دسترسی محلی و برون‌خط به منابع علمی و نشریات علمی بین‌المللی در شرایط اضطراری/ وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و وآموزش پزشکی (۲)
ایجاد سکوی ملی برای تحقیقات تروما و پزشکی جنگ (۲)
هدایت اساتید و دانشمندان حوزه‌های مختلف مرتبط به سمت تأمین نیاز‌های حوزه امنیتی و نظامی/ وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌های کشور و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری (۲)
سرمایه‌گذاری ویژه در علوم و فناوری‌های نوظهور و سایبری، علوم پایه و بنیادین، ریاضیات، فیزیک و تحقیقات بیولوژیک/ وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌های کشور، سازمان برنامه و بودجه و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری (۲)
بازنگری و به‌روزرسانی سیاست‌ها و مقررات علمی و پژوهشی کشور در راستای اقتدار و رفع نیاز‌های دفاعی و نظامی کشور/ وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‌های کشور با همکاری ستاد کل نیرو‌های مسلح (۲)
تأمین بودجه اضطراری برای تحقیقات بحران و تسریع آزادسازی منابع مالی طرح‌های تحقیقاتی مشترک بین دانشگاه‌ها و مؤسسات و نهاد‌های دفاعی و امنیتی/ سازمان برنامه و بودجه (۲)
سرمایه‌گذاری ویژه و تعریف پروژه‌های بزرگ با همکاری متخصصان کشور‌های پیشرفته و همسو در حوزه هوش مصنوعی/ وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌های کشور، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه (۲)
ماده ۵ - به منظور تمرکز بر حوزه علم و فناوری مرتبط با حوزه‌های دفاعی- امنیتی و ارتقای قابلیت‌های کشور در این حوزه؛ شورای راهبردی علم، فناوری و نوآوری دفاعی- امنیتی کشور موظف است با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور، ظرف مدت سه ماه برنامه جامع کمک برای جهت‌دهی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری به سمت توسعه علوم و فناوری‌های اولویت‌دار راهبردی و نوظهور دفاعی و امنیتی به‌ویژه هوش مصنوعی و سایبر؛ ایجاد سازوکار پذیرش آنی فناوری و رفع نیاز‌های فوری؛ توسعه اقتصاد فناوری‌های دفاعی و امنیتی و شکل‌دهی شرکت‌های غیر دولتی و مردمی فعال در فناوری‌های دفاعی- امنیتی و برنامه پیاده‌سازی راهبرد‌های ۲، ۷، ۸ سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران (مصوب جلسه ۸۳۷ تاریخ ۵ اسفندماه ۱۳۹۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی) را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نماید.
ماده ۶- راهبری اجرایی‌سازی سیاست‌ها و اقدامات ملی این مصوبه و نظارت و ارزیابی آنها حسب مورد، بر عهده ستاد‌های راهبری و نظارت ذی‌ربط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و دستگاه‌های مجری موظفند ضمن همکاری با شورای ستاد‌های مذکور، گزارش اجرا و پیشرفت کار خود را به دبیرخانه شورا ارائه نمایند.
ماده ۷- این مصوبه در ۷ ماده در جلسه ۹۲۰ تاریخ ۴ شهریورماه ۱۴۰۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ، لازم الاجراء است.