تاریخ مازندران آمیخته با مقاومت است؛ تاثیر سادات علوی در طبرستان
نوشهر- مولف کتاب «سادات علوی در طبرستان» گفت: تاریخ طبرستان، سرزمینی میان کوه و دریا، همواره آمیخته با مقاومت، ایمان و هویت بوده است.
حجت الاسلام علیمردان خطیبی کشکک در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: تاریخ طبرستان، سرزمینی میان کوه و دریا، همواره آمیخته با مقاومت، ایمان و هویت بوده است.
وی افزود: در میان صفحات پر فراز و نشیب این تاریخ، ظهور سادات علوی به‌ویژه حسن بن زید و ناصر اطروش، نقطه‌ای درخشان از پیوند دین، سیاست، فرهنگ و علم را رقم زد؛ نقطه‌ای که نه‌تنها تشیع زیدی را در شمال ایران تثبیت کرد، بلکه الگویی از عدالت‌خواهی، استقلال‌طلبی و تربیت علمی را به‌جا گذاشت.
وی با اشاره به تألیف کتاب سادات علوی در طبرستان؛ «تأثیرات مذهبی، فرهنگی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، و تاریخی» افزود: تدوین این کتاب، حاصل دغدغه‌ای علمی و فرهنگی است؛ دغدغه‌ای برای بازخوانی میراث علویان طبرستان با نگاهی جامع، مستند و ساختارمند است.
حجت الاسلام خطیبی یادآور شد: هدف این اثر، نه‌تنها بررسی تاریخی یک حکومت شیعی مستقل، بلکه تحلیل چندلایه از تأثیرات مذهبی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و علمی آن بر بستر ایران و جهان اسلام است.
وی گفت: در این مسیر، تلاش شده است تا با استفاده از منابع معتبر، شخصیت‌های کلیدی چون حسن بن زید، ناصر اطروش، ابوالحسین بن هارون و دیگر علما، در کنار مناطق مهمی چون آمل، ساری، چالوس و دیلمان، به‌صورت دقیق و مستند معرفی شوند.
همچنین آثار علمی برجسته‌ای چون الناصریات و المجموع در متن جای گرفته‌اند تا پیوند میان اندیشه و عمل در سنت زیدی روشن گردد.
این کتاب، نه‌تنها برای پژوهشگران تاریخ اسلام و تشیع، بلکه برای علاقه‌مندان به فرهنگ مقاومت، عدالت اجتماعی، و هویت ایرانی اسلامی قابل استفاده است.
وی ادامه داد: کتاب «سادات علوی در طبرستان؛ تأثیرات مذهبی، فرهنگی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، و تاریخی» دغدغه بازخوانی یکی از مهم‌ترین و مغفول‌ترین فصل‌های تاریخ تشیع در ایران است و به حضور و تأثیر سادات علوی در طبرستان می‌پردازد، این اثر، صرفاً یک روایت تاریخی نیست، بلکه تلاشی است برای پیوند میان گذشته‌ی الهام بخش و مسئولیت امروز ما در حفظ هویت دینی و فرهنگ.
بازخوانی تاریخ علویان در طبرستان
حجت الاسلام خطیبی به اهداف کتاب اشاره کرد و گفت: بازخوانی مستند تاریخ علویان در طبرستان ارائه تصویری روشن و مستند از مهاجرت، استقرار، و نقش‌آفرینی سادات علوی در منطقه طبرستان، با تکیه بر منابع تاریخی معتبر، تحلیل تأثیرات مذهبی و اجتماعی علویان بررسی چگونگی شکل‌گیری جریان‌های دینی، مردمی و سیاسی با محوریت علویان، و تأثیر آن بر تحولات منطقه‌ای و ملی، شناساندن میراث فرهنگی و معنوی علویان معرفی آثار، سنت‌ها، و ارزش‌هایی که از علویان در طبرستان به‌جا مانده و همچنان در فرهنگ محلی و دینی جاری است.
وی ایجاد پیوند میان پژوهش دانشگاهی و پیام فرهنگی انتقال یافته‌های علمی به زبان قابل فهم برای عموم، و فراهم‌سازی بستری برای گفت‌وگوی فرهنگی و دینی در جامعه امروز، تقویت هویت تاریخی و دینی در فضای امروز تأکید بر ریشه‌های علوی در طبرستان به‌منظور تقویت حس تعلق، هویت و مسئولیت‌پذیری دینی در نسل‌های معاصر، ارائه منبعی قابل اعتماد برای پژوهشگران و علاقه‌مندان را از دیگر دغدغه‌ها ذکر کرد.
وی با بیان اینکه کتاب در ۱۱ فصل تنظیم شده است، افزود: طبرستان پیش از ورود علویان، بررسی زمینه‌های جغرافیایی، سیاسی و مذهبی منطقه پیش از ورود سادات، زمینه‌های مهاجرت علویان به طبرستان تحلیل فشارهای سیاسی عباسیان و دلایل هجرت سادات به شمال ایران، نخستین مهاجران علوی و استقبال مردمی معرفی چهره‌های پیشگام و واکنش مردم طبرستان به حضور آنان، تشکیل نخستین هسته‌های مقاومت مذهبی بررسی شکل‌گیری جریان‌های مبارزاتی با محوریت علویان از جمله بخش‌ها است.
این مؤلف گفت: سادات علوی و ساختار اجتماعی طبرستان نقش علویان در اصلاح ساختارهای اجتماعی، قضاوت، وقف و آموزش، نقش فرهنگی و علمی علویان تأسیس مدارس، ترویج معارف اهل‌بیت، و ارتباط با علمای دیگر مناطق، برخوردهای سیاسی با خلافت عباسی تحلیل قیام‌ها، سرکوب‌ها و تعاملات سیاسی علویان با خلافت، نقش زنان علوی در تحولات طبرستان نگاهی نو به حضور و تأثیر بانوان علوی در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی، میراث ماندگار علویان در فرهنگ محلی بررسی سنت‌ها، آئین‌ها، و باورهایی که ریشه در حضور علویان دارند، تحلیل منابع تاریخی و تطبیق روایات نقد و بررسی منابع تاریخی، و تلاش برای بازسازی واقع‌گرایانه از دیگر بخش‌ها است.