از ذهن تا قلب، از مدرسه تا جامعه، نقشه راه تحول ارزشی در یک کتاب
کتاب «تحول و نهادینه‌سازی ارزش‌ها» سومین مجلد از مجموعه «مبانی و اصول تعلیم و تربیت اسلامی در راستای نهادینه‌سازی ارزش‌ها» به کوشش رضا فرهادیان منتشر شد.
به گزارش خبرنگار مهر، جلد سوم کتاب «مبانی و اصول تعلیم و تربیت اسلامی در راستای نهادینه‌سازی ارزش‌ها» با عنوان «تحول و نهادینه‌سازی ارزش‌ها» به کوشش رضا فرهادیان در ۲۴۰ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.
در دنیای پرشتاب امروز که آموزش و پرورش با چالش‌های پیچیده‌ای روبروست، کتاب پیش رو راهنمای ارزشمند برای مربیان مدیران و معلمانی است که به دنبال ایجاد تحولی عمیق در نظام تربیتی هستند.
این اثر با نگاهی جامع به مبانی هستی شناختی و فلسفه زندگی منسجم ارائه می‌دهد تا مخاطبان بتوانند با تکیه بر اصول الهی و معنوی محیط پویا و الهام بخش برای پرورش نسل آینده فراهم کنند.
از این رو با تأکید بر سه محور اساسی ارتباط با خدا، توسل به امام زمان (عج) و ارتباط با خود راهکارهای عملی برای مدیریت ذهن، تقویت تمرکز و ایجاد تغییرات پایدار در مدرسه و نظام آموزشی ارائه می‌دهد.
این اثر، نه تنها نقشه راهبردی برای تحول در آموزش و پرورش ترسیم می‌کند، بلکه با الهام از مبانی دینی و ارزش‌های انسانی، مسیر تربیت نسلی آگاه، متعهد و توانمند را هموار می‌سازد.
این اثر، نه تنها مجموعه‌ای از مفاهیم نظری، بلکه نقشه راه عملی، الهام بخش و جامع برای مربیان، مدیران و معلمان فرهیخته است.
با مطالعه دقیق و تحمل در مفاهیم این اثر، گام‌های عملی برای ساختن مدرسه‌ای است که نه تنها مکانی برای فراگیری دانش، بلکه فضایی برای ایده گرفتن جهت رشد کامل ابعاد انسانی است.
ساختار اثر
این اثر از سه بخش تألیف شده است؛ پس از پاسخ به دو پرسش در مقدمه این اثر مبنی بر اینکه «چگونه تحول یابیم؟» و «عزت و سعادت را از کجا به دست آوریم؟»، در بخش اول که با عنوان «شناخت هویت واقعی و قابلیت‌های وجودی انسان و مسئولیت در برابر خداوند» به رشته تحریر درآمده، ضمن بیان حقیقت فلسفه زندگی و چگونه زیستن، به دو سوال پاسخ داده شده، یکی اینکه «چگونه خود را در محضر الهی ببینیم؟» و دیگری «چگونه این تعارض تضاد درونی را مدیریت کنیم؟».
در ادامه این بخش، به اهمیت مهارت کنترل ذهن و خودنگهداری اشاره و راهکارهایی برای تمرکز بیشتر و کنترل ذهن تبیین شده و چند راهکار برای تقویت مدیریت افکار و تمرکز و همچنین راهکارهایی برای تمرکز و حضور قلب در نماز مطرح شده و در ادامه راهکارهای عملی و معنوی برای کنترل ذهن و فکر آورده شده است.
سپس، راهکارهای عملی برای مدیریت زبان، گوش و چشم تبیین و راهکارهایی برای رسیدن به خوشبختی در دنیا و آخرت تشریح شده و اهداف آفرینش و وظایف بنده مؤمن و همچنین فرایند تعامل تربیتی میان خداوند و بندگان در آیه ۷۷ سوره فرقان ذکر شده است.
در ادامه این فصل، ضمن بیان برخی از نکات اصلی در تربیت تعاملی الهی، به مؤلفه‌های کلیدی منظومه فکری - توحیدی پرداخته شده و تفاوت این منظومه با سایر منظومه‌های فکری ذکر شده و در پایان این بخش به معیت و همراهی خداوند با بندگان در قرآن تأکید شده است.
نویسنده در بخش دوم که با عنوان «شناخت خود و خودیابی» تألیف شده، ابتدا مراحل رابطه با خود و خودنگهداری (خودیابی، خودشناسی و خودسازی) را تبیین و به نقش واسطه فیض امام زمان (عج) و تحول روحی و تغییر رفتاری پرداخته و در ادامه، چگونگی برنامه‌ریزی در سه محور: ارتباط با خدا، ارتباط با امام زمان (عج) و ارتباط با خود می‌پردازد.
سپس، به نظام تعلیم و تربیت ارزشمند اشاره شده و سه اصل کلیدی در تعلیم و تربیت مؤثر تشریح شده است.
سومین و آخرین بخش از این اثر که با عنوان «تحول در نظام آموزش و پرورش در راستای نهادینه‌سازی ارزش‌ها» نوشته شده، به راه‌های ایجاد تحول در مدرسه و تحول مدیران و معلمان پرداخته شده و سپس اصول اساسی در تحول مدارس مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به چگونگی ایجاد ارزش‌ها در فرد یا جامعه اشاره و عوامل ایجاد تحول تشریح شده است.
سپس، چرایی و چگونگی نهادینه‌سازی ارزش‌ها تبیین و روش‌های استقرار ایمان و نهادینه‌سازی ارزش‌ها مطرح شده و در ادامه، فرایند شکل‌گیری نهادینه‌سازی ارزش‌ها بیان و نهادینه‌سازی در تربیت دینی بررسی شده است.
همچنین، سه عنصر بنیادین در مسیر خودشناسی و انتقال از آموزش به عمل و مراحل تبدیل آموزه‌ها به عمل و هدف نهایی از آموزه‌های دینی و عملیاتی کردن آنها عنوان شده است.
از دیگر مباحث این بخش می‌توان به مراحل خاص برای رسیدن به قدرت جسمی و قوت روحی، راهکارهای عملی برای ساحت‌های وجودی انسان، برنامه عملیاتی کردن طرح نهادینه‌سازی ارزش‌ها در مدارس و دلایل اهمیت این طرح، مشکلات بنیادی و رفع آنها با نهادینه‌سازی ارزش‌ها در مدارس، راهبردها و راهکارهای عملی برای اجرای نهادینه‌سازی ارزش‌ها در نظام آموزش و پرورش، جامعیت ارزش‌ها در پوشش ابعاد وجودی انسان، مراحل ارتقا و تعالی قلبی در این تعامل، نقش امام زمان (عج) در تحول مبدأ میل انسان، اشاره کرد.
در پایان این بخش نیز راهنمای تهیه طرح درس به تفصیل تشریح شده است.