چالش های حرفه پرستاری در قم؛ روایت فداکاری در سایه بی مهری ها
قم- پرستاران قم در حالی بار سنگین نظام سلامت را بر دوش می‌کشند که کمبود نیرو، تأخیر در پرداخت‌ها و فرسودگی شغلی، آن‌ها را تا مرز مهاجرت و ترک حرفه سوق داده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - هیفاء پردل؛ پرستاران، ستون اصلی نظام سلامت و محافظان زندگی مردم هستند؛ کسانی که با صبر و فداکاری، مانند حضرت زینب (س) در راه خدمت به بیماران ایستادگی می‌کنند و با مهربانی و شجاعت، لحظات سخت بیماران و خانواده‌هایشان را تسکین می‌دهند.
این قشر شریف، در بحران‌های ملی و بیماری‌های همه‌گیر، نقشی حیاتی ایفا می‌کنند و بدون آن‌ها، هیچ نظام سلامت کارآمدی قابل تصور نیست چرا که تجربه بحران کرونا به روشنی نشان داد که پرستاران چگونه جان خود را برای حفاظت از جان مردم به خطر انداخته و در طول این دوران صدها پرستار شهید راه سلامت شدند..
پرستاران با ساعت‌های کاری طاقت‌فرسا و فشار روانی شدید مواجه شدند، با این وجود، هنوز جایگاه واقعی آن‌ها در نظام سلامت نادیده گرفته شده و حقوق و ارزش افزوده خدماتشان به شکل کامل لحاظ نمی‌شود و بی‌توجهی به معیشت، انگیزه و رفاه پرستاران می‌تواند به مهاجرت یا تغییر شغل آن‌ها منجر شود؛ پدیده‌ای که نه تنها نظام سلامت را با بحران کمبود نیرو مواجه می‌کند، بلکه سرمایه‌های انسانی و ملی کشور را نیز از دسترس خارج می‌سازد.
حمایت از پرستاران، اصلاح تعرفه‌ها و توجه به انگیزه‌های آن‌ها ضروری است تا این قشر پرتلاش بتواند با انگیزه و تعهد به خدمت ادامه دهد.
روز پرستار؛ بزرگداشت فرشتگان سپید پوش
روز پرستار فرصتی مغتنم برای پاسداشت زحمات، ایثار و فداکاری کسانی است که در سخت‌ترین لحظات کنار بیماران هستند و بی نهایت صبوری، دلسوزی و مهربانی را به تصویر می کشند.
پرستاری فراتر از یک شغل معمولی رسالتی انسانی و مقدس است که سلامت و آرامش بیماران را اولویت نخست خود می‌داند و بدون حضور آن‌ها سیستم درمانی کشور معنای واقعی خود را دست می‌دهد.
خبرنگار خبرگزاری مهر به بهانه ولادت حضرت زینب کبری (س) پرستار دشت کربلا و روز پرستار با چند پرستار استان گفت‌وگو کرده است، پرستارانی که در کنار شغل مقدس پرستاری و سختی آن حافظ قرآن و شاعر هم هستند.
تلاقی پرستاری و شعر در خط مقدم سلامت
گفت وگو را با یک پرستار شاعر آغاز می‌کنم پرستاری که در کنار شغل پرستاری به شعر و ادب و هنر نیز علاقه و با تلاقی پرستاری و شعر در خط مقدم سلامت در بخش اورژانس و مراقبت‌های ویژه ۱۸ سال سابقه دارد.
کمبود پرستار واقعیتی تلخ است
مهدی حسینی می‌گوید: پرستاری و شعر برای من مکمل هم هستند و پرستاری سوژه واقعی شعر من است و شعر حساسیت عاطفی مرا در پرستاری افزایش می‌دهد، شعر برای من پناهگاهی است که خستگی‌های حرفه ام را تخلیه و لبخند را بر لبان همکاران می‌نشاند.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت شغلی خود و همکاران پرستارش می‌افزاید: کمبود پرستار واقعیتی تلخ است که هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، در بیمارستان‌ها ما نسبت پرستار به بیمار گاهی به ۱۲ به یک می‌رسد در حالی که استاندارد جهانی بین ۴ به یک تا ۶ به یک است شیفت‌های طولانی و فشار کاری بالا باعث خستگی جسمی، روانی و اختلال خواب و حتی کاهش کیفیت مراقبت از بیماران می‌شود.
این پرستار قمی با اشاره به چالش معوقات و حقوق و مزایا عنوان می‌کند: یکی دیگر از مشکلات ما پرستاران معوقات و حقوق و مزایا می‌باشد که مشکلی جدی است و در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های بودجه، پرداخت‌ها گاهی تا چند ماه عقب افتاده و خوشبختانه با پیگیری‌های نظام پرستاری و تزریق بودجه دولتی بخش عمده معوقات از بهار ۱۴۰۳ تسویه شده، اما هنوز مشکلات معیشتی ادامه دارد و با وجود تورم، اکثر همکاران ما زندگی سختی دارند و دو جا کار می‌کنند و امیدواریم که با پیگیری مسئولان این مشکل ریشه‌ای حل شود.
فرسودگی عاطفی پرستاران
حسینی در ادامه می‌گوید: ظرافت‌های شغل پرستاری مانند لمس دست بیمار با شنیدن یک ممنون زیباترین لحظات زندگی است، اما چالش اصلی برای من «فرسودگی عاطفی» است هر روز با درد و مرگ و جدایی روبرو می‌شوی و این بار عاطفی سنگین است و کمبود قدردانی اجتماعی و حمایت ساختاری مشکل ما است و جامعه ما پرستاران را فرشته می‌بینند اما در عمل حقوق و شرایط کاری مان با این تصویر جور در نمی‌آید.
این پرستار که طبع شعر هم دارد با خواند چند بیت شعر گفت وگو خود را پایان می‌دهد؛
قصه‌ای می گویم از بود و نبود
چون شنیدن نیست گفتن‌ها چه سود
کاش می‌شد درب این بخش را می‌بست
یا که یک ساعت در استیشن نشست
پرستاری و آرامش در سایه قرآن
گفتگو را با یک پرستار حافظ قرآن ادامه می‌دهم او که خود را فاطمه حاجی باقریان معرفی و در ادامه عنوان می‌کند: من ۳۸ ساله و مادر یک فرزند ۱۱ ساله هستم و ۷ سالی است که در حرفه پرستاری فعالیت دارم و در بخش نوزادان مرکز خیرین سلامت مشغول به کار هستم و به نظر من جایگاه معنوی پرستاری را باید چنین معرفی کرد که باید عاشق باشید تا بتوانید به نحو احسن خدمت کنید و آرامش و توکل به خدا همیشه به من کمک کرده تا کارم را بهتر انجام دهم و خدمت مؤثرتری داشته باشم.
وی می‌افزاید: مهم‌ترین مسائل و مشکلات ما کمبود نیرو و تأخیر در پرداختی‌ها است و امیدواریم مسئولان با نگاه ویژه‌تری به این شغل حساس و مهم نگاه کنند.
حاجی باقریان با اشاره به تأثیر قرآن در شغل و حرفه خود بیان می‌کند: بیش از شروع کار موفق به حفظ قرآن شده و هم اکنون در حال تثبیت آن هستم و سعی می‌کنم روزانه برای قرآن وقت گذاشته و وارد زندگی خود کنم و وقتی اطرافیان در بیمارستان متوجه می‌شوند که حافظ قرآن هستم خوشحال می‌شوند، آرامش حاصل از یاد خدا همیشه به دیگران نیز منتقل می‌شود.
این پرستار حافظ قرآن در ادامه با بیان این آیه قرآنی «الا بذکر الله تطمئن القلوب» یاد خدا همیشه باعث آرامش و اطمینان قلبی می‌شود می‌افزاید: همه ما باید در زندگی با یاد و نام خداوند در خودمان آرامش را ایجاد کنیم.
زهرا یوسفی سرپرستار بخش «پی؛ ای؛ سی؛ یو» بیمارستان حضرت معصومه سلام الله علیها در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: ۲۴ سال سابقه فعالیت دارم و وقتی کودکی به هر دلیلی در بخش ما بستری می‌شود، من و همکاران واقعاً ناراحت می‌شویم و گاهی ما همه تلاش خود را می‌کنیم، اما متأسفانه نتیجه دلخواه را نمی‌گیریم و برعکس زمانی که کار مفیدی را انجام و کودکی را از مرگ و ناتوانی نجات می‌دهیم، احساس می‌کنیم که باید در این بخش سخت باشیم و خدمت کنیم.
وی افزود: مهم‌ترین چالشی که با آن روبرو هستیم کمبود نیروی انسانی اعم از پرستار و نیروی خدمات و هم چنین تجهیزات و فضای فیزیکی ناکافی در بخش‌ها است که مهم‌ترین مشکلات بیمارستان‌ها به شمار می‌رود و ما درخواست داریم با توجه به وضعیت تورم و اقتصادی جامعه، مطالبات ما به موقع پرداخت شود.
به گفته این سرپرستار، واقعاً جایگاه ندارد که با توجه به کمبود نیروی انسانی و پرستاری و از سویی اضافه کاری اجباری مطالبات آن‌ها به موقع پرداخت نشود و آرزوی من این است که بزرگان حوزه سلامت یک فضای بسیار خوب برای بیمارستان کودکان در قم در نظر بگیرند.
پرستاران در کرونا و جنگ ۱۲ روزه ثابت کردند همیشه در کنار ملت ایران خواهند بود
یوسفی عنوان می‌کند: با توجه به ترویج جوانی جمعیت استان نیاز به یک فضای مناسب برای کودکان دارد و در آخر کلام دست تمامی دوستان و همکارانم را در لباس پرستاری به بیماران خدمت می‌کنند را می بوسم و برای آن‌ها آرز و ی سلامتی می‌کنم، امید است مسئولان وضعیت پرستاران را در اولویت قرار دهند و به آن‌ها رسیدگی کنند و پرستاران در کرونا و جنگ ۱۲ روزه ثابت کردند همیشه در کنار ملت ایران خواهند بود.
شاید ما فعالان رسانه‌ای هر سال به بهانه ولادت حضرت زینب (س) و روز بزرگ پرستار از دغدغه‌های این قشر که ستون مؤثر بخش درمان و سلامت هستند، بارها قلم زدیم و از مشکلات و معیشت و دغدغه‌های آن‌ها گفتیم، امیدوار بودیم امسال مشکلات این قشر حل شده باشد، اما مصاحبه با رئیس سازمان نظام پرستاری قم نشان داد که گویا چالش‌ها همچنان بوده و حتی به مهاجرت و تغییر شغل پرستاران ختم شده، شغلی که برای آن نظام سلامت میلیاردها هزینه کرده است.
پرستاران قم میان بحران معیشت و کمبود نیرو
رئیس سازمان نظام پرستاری استان قم، مهم‌ترین چالش حوزه پرستاری کشور و استان قم را نادیده گرفته شدن ارزش اقتصادی این حرفه دانسته و می‌گوید: ارزش افزوده خدمات پرستاری در بخش درمان هرگز به شکل واقعی لحاظ نشده و تنها یک‌دهم ارزش واقعی آن محاسبه می‌شود و این موضوع بزرگ‌ترین مانع توسعه حرفه پرستاری است و امید داریم تصمیم‌گیران برای آن چاره‌اندیشی کنند.
علی اکبر قربانی با اشاره به گستردگی فعالیت پرستاران گفت: پرستاران در بخش‌های دولتی، غیردولتی، خیریه، موقوفات و درمانگاه‌ها فعال هستند.
حدود ۴۰ درصد کارکنان نظام سلامت کشور را پرستاران تشکیل می‌دهند و بخش قابل توجهی نیز در سایر حوزه‌ها مشغول کار هستند.
وی چالش اصلی حرفه پرستاری را لحاظ نشدن ارزش افزوده شغل پرستاری دانست و بیان می‌کند: این مسئله باعث شده درآمد پرستاران پایین باشد و مشکلات دیگر نیز به آن مرتبط شوند و برای اصلاح این وضعیت، کارگروه‌هایی در سازمان نظام پرستاری و وزارت بهداشت تشکیل شده و کارگروه دولت نیز در حال بررسی تعرفه‌گذاری است و امیدواریم نتایج این جلسات به واقعیت نزدیک شود.
نسبت پرستار به تخت در قم نصف استاندارد کشوری است
به گفته وی، نسبت پرستار به تخت در قم نصف استاندارد کشوری است و استاندارد مطلوب دو و نیم پرستار به ازای هر تخت است که یک‌هشتم آن باید کارشناسی به بالا باشد، اما در قم این نسبت تنها یک است و با افتتاح بیمارستان‌های جدید، ظرفیت موجود نصف خواهد شد.
قربانی معتقد است؛ افزایش نیرو به شیوه مرسوم وجود ندارد و تنها راهکار واقعی، اصلاح تعرفه‌های پرستاری و خرید خدمت واقعی از پرستاران بخش خصوصی و دولتی است و در غیر این صورت، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد مگر اینکه دولت انگیزه‌ها و معیشت پرستاران را بهبود ببخشد تا ماندگار بمانند و به دیگر حرفه‌ها یا مهاجرت روی نیاورند.
وی درباره وضعیت پرداخت‌ها می‌گوید: حقوق پرستاران بخش دولتی به موقع پرداخت می‌شود، اما معوقات تعرفه و اضافه‌کاری هنوز باقی است و آخرین پرداخت تعرفه مربوط به فروردین است و اضافه‌کاری‌ها از بهمن ۱۴۰۳ تاکنون تسویه نشده است و بیمه‌ها نیز با تأخیر پرداخت می‌کنند و امیدی به تسریع نداریم مگر اینکه دولت نظم در پرداخت‌ها ایجاد کند.
دلسردی‌هایی که به مهاجرت پرستاران ختم می‌شود
قربانی نسبت به دلسردی و فرسودگی پرستاران به مسئولان هشدار داده و می‌گوید: هر عملی که باعث دلسردی پرستاران شود، خیانت به مردم است و ما شاهد مهاجرت و تغییر شغل پرستاران هستیم، در حالی که کشور برای تربیت هر پرستار میلیاردها تومان هزینه کرده و انتظار دارد این مهارت‌ها به خدمت کشور بیایند و کشور به سمت سالمندی پیش می‌رود و چالش اصلی آینده، حوزه مراقبتی است.
به گفته این مسئول؛ مشکلات پرستاری در قم دو بخش است؛ بخشی کشوری و ساختاری است و بخشی نیز قابل حل محلی است که تاکنون به نتیجه نرسیده است و رسانه‌های مستقل و با وجدان می‌توانند این مسائل را به چالش کشیده و زمینه‌ای فراهم کنند تا پرستاران تنها دغدغه مراقبت از بیماران را داشته باشند