ماه در تربیع اول، فرصت رصد حلقه‌های زحل و اوج درخشش دنباله‌دار لمون
سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم گفت: ورود ماه به تربیع اول، مقارنه ماه و زحل و همچنین ادامه نورافشانی دنباله‌دار لمون مهم‌ترین پدیده‌های آسمان شب در این هفته به شمار می‌آیند.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ منصوره شوشتری* - سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم در تشریح پدیده‌های آسمان شب طی هفته پیش‌رو (پنجم تا دوازدهم آبان ۱۴۰۴) گفت: ورود ماه به تربیع اول و فرصت رصد دهانه‌های برخوردی سطح ماه، مقارنه ماه و زحل و همچنین ادامه نورافشانی دنباله‌دار لمون مهم‌ترین پدیده‌های آسمان شب در این هفته به شمار می‌آیند.
کاظم کوکرم در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان و در توضیح بیشتر افزود: شامگاه چهارشنبه هفتم آبان، ماه در وضعیت تربیع اول قرار می‌گیرد؛ وقتی ماه در تربیع اول است یعنی هنگام غروب خورشید در نیکره شمالی زمین، هلال ماه را در شرایطی که سمت راستش روشن است، در میانه آسمان و رو به جنوب می‌بینیم.
به عبارتی ماه را در بیشترین ارتفاع، رو به جنوب و در حالیکه سمت راستش روشن است، می‌توانیم رصد کنیم.
وی ادامه داد: در این حالت زاویه‌‌ای بین ماه، زمین و خورشید شکل می‌گیرد که زمین در مرکز آن زاویه است و در این حالت از دید ناظر زمینی بین ماه و خورشید یک زاویه ۹۰ درجه برقرار است؛ به عبارتی ماه ربعی از مسیر یا یک‌چهارم مسیر خود را در گردش به دور زمین طی کرده و شرایط مطلوبی برای رصد با تلسکوپ یا دوربین دوچشمی دارد.
برای نمونه می‌توانیم بسیاری از گودال‌های برخوردی روی سطح ماه را ببینیم که در نتیجه برخورد شهاب سنگ‌ها ایجاد شده‌اند.
یکشنبه ۱۱ آبان؛ مقارنه ماه و زحل
کوکرم بعد از این توضیح، پدیده دیگر آسمان شب را مقارنه ماه و سیاره زحل معرفی و تاکید کرد: یکشنبه هفته آینده (یازدهم آبان) پس از غروب خورشید شاهد مقارنه ماه و سیاره زحل هستیم؛ به این ترتیب که در ابتدای شب با چشم غیرمسلح می‌بینیم سمت راست ماه، جرم نسبتاً روشنی دیده می‌شود که سیاره زحل هست.
حوالی نیمه‌شب با گردش کره آسمان و تغییر موقعیت نسبی ماه و سیاره زحل نسبت به افق ناظر زمینی، می‌بینیم آن جرم درخشان پایین‌تر از ماه قرار می‌گیرد.
نمای شبیه‌سازی شده از مقارنه ماه و زحل در شامگاه یکشنبه ۱۱ آبان
سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران اظهار داشت: بنابراین ابتدای شب زحل در سمت راست ماه و حوالی نیمه شب در پایین ماه قابل مشاهده است.
مقارنه ماه و زحل فرصت خوبی است که به کمک ماه بتوانیم سیاره زحل را با حلقه‌های زیبا، در آسمان با چشم غیرمسلح یا تلسکوپ با جزئیات بیشتری ببینیم.
این شب‌ها حلقه‌های زیبای زحل به شکل خطی روی این سیاره دیده می‌شوند.
دنباله‌دار لمون؛ در اوج درخشش
کوکرم ادامه داد: دنباله‌دار لمون یا C/2025 A6 (Lemmon) در طول این هفته کماکان جرم درخشان و خبرساز آسمان شب است و هر شب می‌توانیم جابه‌جا شدن آن را در محدوده پایین‌تر از صورت فلکی اِکلیل شمالی و سرِ مار مشاهده کنیم.
به گفته وی برای دیدن لمون که در حال حاضر درخشان شده و زیر آسمان تاریک با چشم غیرمسلح هم قابل رویت هست، حتما باید جایی دور از آلودگی نوری باشد.
مناطق کویری و کوهستانی کم غبار و دور از آلودگی نوری برای رصد دنباله‌دار لمون مطلوب هستند تا پس از غروب خورشید در جهت مغرب آن را رصد کنیم.
وی یادآور شد روشنایی این دنباله‌دار، چندان بالا و خیره‌کننده نیست و بنابراین برای دیدن دنباله‌دار لمون از شهرها با چشم غیرمسلح شانسی نداریم.
تصویری از دنباله‌دار لمون که این شب‌ها به اوج روشنایی نزدیک شده است
*کارشناس علم و فرهنگ
