تلاش کهنسالان برای رهایی از انزوا؛ پیرمردی که «تمارض» می‌کند!
پیام اینالویی کارگردان فیلم کوتاه «تمارض» با اشاره به ترس شخصی‌اش از دوران کهنسالی گفت که این فیلم روایت پیرمردی است که با تمارض می‌خواهد از انزوا رهایی پیدا کند.
پیام اینالویی کارگردان فیلم کوتاه «تمارض» که در بخش مسابقه چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران حضور داشت، در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: منشا اصلی و منبع الهام من برای ساخت فیلمی درباره دوران کهنسالی، در درجه اول از ترس شخصی خودم از این دوره از زندگی نشات می‌گیرد.
دورانی که فرد به احتمال زیاد به دلیل کندی در فرآیند یادگیری، بی‌حوصلگی، بیماری و کاهش دقت، از پیشرفت‌ها و دانش روز جهان عقب می‌ماند.
بسیاری از همسالان شما احتمالا از شما فاصله گرفته‌اند، دوستان ممکن است رفته باشند یا حتی در قید حیات نباشند.
در زمان کهنسالی به تدریج به یک مسئولیت و بار برای دیگران تبدیل می‌شوید، آن هم در بهترین حالت که دارای فرزندانی مهربان و حمایتگری باشید.
من از این برهه هراس زیادی دارم اما ایده اولیه «تمارض» در دوران کرونا و بر پایه اتفاقی که برای پدرم رخ داد، در ذهنم متولد شد.
پس از آن، رفتارهای مشابهی را در میان سالمندان جامعه اطراف خود مشاهده کردم که من را به این فکر رساند که ممکن است این نوع رفتار در این سنین شایع باشد.
پس از مطالعه چند مقاله و مشاهدات عینی، درونمایه اصلی فیلم در ذهنم تثبیت شد و در نهایت فیلمنامه را نوشتم.
تلاش برای رهایی از انزوای ناخواسته
وی درباره داستان این فیلم توضیح داد: موضوع فیلم «تمارض» صرفا درباره تنهایی نیست، بلکه در واقع به بررسی لایه‌ای عمیق‌تر از مفهوم خلوت و انزوا می‌پردازد.
خلوت را نباید صرفا به معنای تنهایی تفسیر کرد.
گاهی انسان نیازمند فراغت است و گاهی هم نیاز دارد که با دیگران ارتباط برقرار کند.
اما زمانی که پیوند فرد با محیط اجتماعی به درستی شکل نمی‌گیرد یا اطرافیان او را از مشارکت در تعاملات مؤثر محروم می‌کنند، این وضعیت به انزوایی ناخواسته، احساس ناامیدی و احیانا بی‌ارزشی می‌انجامد.
این کارگردان تصریح کرد: در چنین شرایطی، برخی افراد برای حفظ حداقلی از ارتباط و زنده نگاه داشتن حس تعلق، به رفتارهای غیرمستقیم یا نمایشی روی می‌آورند؛ کنش‌هایی که از نیاز به دیده شدن و فهمیده شدن سرچشمه می‌گیرد.
فیلم «تمارض» دقیقا به همین نقطه ظریف و انسانی می‌پردازد؛ جایی که پیرمرد داستان در تلاش برای رهایی از انزوای ناخواسته و خلوت نامطلوب خود، دست به رفتارهایی می‌زند که هرچند در نگاه اول ممکن است متقلبانه یا رقت‌انگیز به نظر برسد، اما در پسِ آن، نیاز عمیقی به ارتباط، توجه و خروج از بی‌صدایی نهفته است.
شرایط ایده‌آل اساسا وجود ندارد
وی درباره روند تولید فیلم «تمارض» توضیح داد: پیش‌تولید این فیلم در بهمن ۱۴۰۳ آغاز شد و پس از حدود پانزده روز، فیلمبرداری آن کلید خورد.
در مسیر ساخت هر فیلمی، به‌طور طبیعی با کمبودها و محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شویم که این امر، جزئی جدایی‌ناپذیر از فرآیند آفرینش هنری است.
هرگز شرایط به‌طور کامل مهیا نیست و همواره نواقصی به چشم می‌خورد؛ در چنین موقعیتی، باید با پذیرش این واقعیت‌ها و وجود همان کاستی‌ها، کار را پیش برد.
در فرآیند فیلمسازی، اساسا مفهومی به نام «شرایط ایده‌آل» وجود خارجی ندارد و باید بر آنچه ممکن است متمرکز شد.
باید چالش‌ها را با خلاقیت پشت سر گذاشت، در نهایت فیلم را هرچه زودتر کلید زد و تحت هر شرایطی آن را به پایان رساند.
اینالویی تاکید کرد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که کمک می‌کند از پس این چالش‌ها بربیایید، داشتن یک تیم همراه، متخصص و متعهد است.
در مراحل پیش‌تولید و تولید «تمارض» با چالش‌های فراوانی مواجه شدیم.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که با آن روبه‌رو بودیم، مدیریت بودجه محدود فیلم نسبت به سختی صحنه‌هایی بود که قصد داشتیم فیلمبرداری کنیم.
وی افزود: در مورد سکانس‌های ماشینی با توجه به دکوپاژی که برای آن در نظر گرفته بودیم، ابتدا قصد داشتیم تمام صحنه ها را در استودیو ضبط کنیم که هزینه بالایی داشت.
سپس تصمیم گرفتیم که به‌صورت Car-mount خارج از استودیو فیلمبرداری کنیم.
هوای سرد، زمان محدود و مشکلات فنی کار را بسیار سخت کرده بود، چراکه به دلیل محدودیت بودجه می‌بایست همه آن سکانس‌ها را در یک روز فیلمبرداری می‌کردیم و همین استرس زمان فشار زیادی به همه عوامل وارد کرده بود.
۱۸ ساعت فیلمبرداری بدون وقفه
این کارگردان بیان کرد: در یک روز دیگر، لوکیشن خانه شخصیت اصلی فیلم را تنها ۲ روز در اختیار داشتیم و هر کس فیلمنامه را می‌خواند، اطمینان داشت که این لوکیشن با این حجم از سکانس چهار روز کار خواهد داشت.
من خوش‌شانس بودم که با تیمی وارد میدان شدم که آمده بودند کار را تمام کنند.
روز اول تا دیروقت کار کرده بودیم و همه خسته بودند، اما کلی پلان برای روز آخر این لوکیشن مانده بود.
اگر پلان‌ها را تمام نمی‌کردیم، توان مالی برای یک روز اجاره بیشتر لوکیشن را نداشتیم و تیم ما ۱۸ ساعت بدون استراحت پای کار ایستاد تا بدون جا انداختن حتی یک پلان کار را به سرانجام برساند و با خیال راحت آن لوکیشن را تحویل دادیم و فردا صبح اول وقت مجدد سر صحنه آماده بودند.
به‌جرأت می‌گویم در ساخت «تمارض» عشق تک‌تک بچه‌ها دیده می‌شود و با قلبشان حضور داشتند که از تک‌تکشان بسیار ممنونم.
ماجرای انتخاب اسماعیل محرابی برای «تمارض»
وی درباره انتخاب اسماعیل محرابی برای ایفای نقش اصلی توضیح داد: برای نقش اصلی، از همان ابتدای نوشتن فیلمنامه، آقای اسماعیل محرابی را در نظر داشتم.
وقتی با ایشان صحبت کردم، متوجه شدم که این نقش را خیلی دوست دارند.
بنابراین، در انتخاب بازیگر این نقش به چالش خاصی برخورد نکردیم.
البته پیشنهاد شد که از نابازیگر استفاده کنیم اما من اعتقاد داشتم که باید این نقش را یک بازیگر حرفه‌ای ایفا کند؛ زیرا این نقش در موقعیت‌ها و لحظات حساسی قرار می‌گیرد که نیاز به درک عمیق و مهارت کافی برای ایفای آن دارد.
به همین دلیل، تأکید من از ابتدا روی آقای محرابی بود.
اینالویی ادامه داد: برای انتخاب بازیگر نقش نگار، داستان متفاوت بود.
جزئیات چهره و فیزیک برای من مهم بود اما بیشتر از همه می‌خواستم ببینم بازیگر چگونه با یک لحظه خاص در فیلم برخورد می‌کند و صدایش چگونه شنیده می‌شود.
همچنین، ترکیب او با آقای محرابی چه تصویری را به ما می‌دهد.
بنابراین لیستی از بازیگرانی که فکر می‌کردیم برای این نقش مناسب هستند، تهیه کردیم و آنها را به دفتر دعوت کردیم.
ساعت‌ها گفتگو کردیم و حتی سکانس خاصی را اجرا کردیم.
همه بازیگران حرفه‌ای و متعهد به کارشان بودند و نهایت تلاش خود را به کار می‌بردند.
در نهایت پس از بررسی‌های متعدد، تصمیم گرفتیم که شقایق تنگستانی نقش نگار را ایفا کند.
این کارگردان در پایان با اشاره به اهمیت انتخاب بازیگران عنوان کرد: در مورد همه نقش‌ها، وسواس زیادی وجود داشت.
بازیگران یکی از مهم‌ترین ارکان فیلم هستند؛ مهم نیست که نقش کوتاه باشد یا بلند، اگر نقشی در فیلمنامه دیده شده است پس اهمیت دارد و باید برای انتخاب بازیگرش با دقت عمل شود.
من اعتقاد دارم که بدون داشتن بازیگران خوب، نمی‌توان داستانی تعریف کرد که با احساس و قلب مخاطب ارتباط برقرار کند.
در واقع، بدون بازیگران خوب، فیلم خوبی نیز نخواهید داشت.
در فیلم کوتاه «تمارض» اسماعیل محرابی، شقایق تنگستانی و پیام اینالویی نقش‌های اصلی را ایفا کرده‌اند.
سجاد میرسعید، آیدا افقی و سهراب کولیوند از دیگر بازیگران و همچنین مسیحا گنجی‌فر و باران بهرامی نیز به‌عنوان بازیگران خردسال حضور دارند.
سایر عوامل این فیلم کوتاه عبارتند از یوسف وجدان‌دوست مجری طرح، ابوالفضل نباتی مدیر فیلمبرداری، فرامرز وجدان‌دوست برنامه‌ریز و دستیار اول کارگردان، مهدی یگانه مدیر صدابرداری، رویا ذوالفقاری طراح لباس، فرهاد احمدی طراح صحنه، نگین دراج طراح چهره‌پردازی، یاسر نظری مدیر تولید، سمیرا مسلمی منشی صحنه، سعید احدی دستیار اول فیلم‌بردار، میلاد قناتی نورپرداز، رز ارغوان عکاس، سهراب کولیوند مدیر تدارکات و پریا بیگدلی مشاور امور رسانه و اطلاع‌رسانی.