آمار مرگ و میر با «قرص برنج» در کشور
شاید یکی از مسمومیت های ناشی از سموم در کشور، مربوط به استفاده از قرص برنج باشد که متاسفانه مسیر تهیه آن هم با ابهاماتی همراه است.
به گزارش خبرنگار مهر، هفته اول آبان به عنوان هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها نامگذاری شده است.
شعار امسال این هفته، «با پیشگیری آگاهانه از وقوع مسمومیت‌ها، زندگی را ایمن‌تر کنیم» است که با هدف افزایش آگاهی عمومی و تقویت اقدامات پیشگیرانه از مسمومیت‌ها برگزار می‌شود.
بنا بر اعلام دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو، مرگ و میر ناشی از مسمومیت، به میزان ۲۴ درصد در سال ۱۴۰۳ و ۶/۱۸ درصد در پنج ماهه اول سال ۱۴۰۴، در اختیار انواع سموم از قبیل قرص برنج، سموم دفع آفات نباتی، جونده‌کش‌ها، سیانور، گاز منواکسیدکربن و دیگر سموم بوده است.
در سال ۱۴۰۳ بیشترین مسمومیت با سموم به ترتیب در شهرهای تهران، کرج، مشهد، اهواز و اردبیل گزارش شده است.
قرص برنج در سال ۱۴۰۳ به تنهایی عهده‌دار ۶/۱۳ درصد از کل مرگ‌های ناشی از مسمومیت بوده است.
از سال ۱۳۹۶ تعداد مرگ ناشی از این سم فسفید آلومینیوم یا همان قرص برنج روند صعودی داشته است.
تعداد مسمومیت‌های ناشی از قرص برنج مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های مرجع مسمومیت در کشور در سال ۱۴۰۲، ۱/۱ درصد و در سال ۱۴۰۳، ۱ درصد و در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۴، ۱/۱ درصد از کل مسمومیت‌های مراجعه شده به بیمارستان‌ها را شامل می‌شود.
در سال ۱۴۰۳ بیشترین مسمومیت با قرص برنج به ترتیب در شهرهای تهران، مازندران، گیلان، اردبیل و کرج گزارش شده است.
واضح است که حتی یک مورد مسمومیت با قرص برنج هم نباید مشاهده شود؛ چرا که توزیع و خرید و فروش این سم در سطح کشور ممنوع بوده و از سال ۱۳۸۵ واردات قرص برنج توسط وزارت جهاد کشاورزی ممنوع اعلام شده است و از سال ۱۳۹۰ قرص برنج از جانب ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، کالای ممنوعه به شمار می‌رود و خرید و فروش و استفاده آن مشمول مجازات است.
آلومینیوم فسفید یا همان قرص برنج از آفت کش‌های بسیار قوی و کاربردی است که برای از بین بردن حشرات غلات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در کشور ما، استفاده از قرص برنج در کشاورزی به دلیل کارآیی بالای این فرآورده برای از بین بردن آفات، قیمت ارزان، سهولت استفاده، نداشتن باقیمانده در محصول و در دسترس بودن با استقبال زیاد از سوی کشاورزان همراه بوده است ولی متأسفانه به دلیل عواملی مانند سمیت بالا و میزان کشندگی زیاد این ماده و سهولت دسترسی به این سم، در سالیان اخیر با آمار نسبتاً بالای مسمومیت‌های ناشی از این عامل مواجه بوده‌ایم.
در صورتی که فرد قرص برنج را بخورد دچار مسمومیت خواهد شد و در صورتی که سم از بدن وی خارج نشود مرگ در پی خواهد داشت.
همچنین استشمام بوی قرص برنج که در داخل کیسه‌های حبوبات و برنج نگهداری می‌شود به علت تصعید گاز خطرناک فسفین در محیط نیز سبب مسمومیت و متعاقب آن مرگ می‌شود.
اگر گاز متصاعد شده از قرص یا گرد برنج به صورت اتفاقی استنشاق شد، به سرعت فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و سعی کنیم بدن او را گرم نگه داریم و مطمئن شویم که به راحتی نفس می‌کشد، سپس فرد را به مراکز درمانی و اورژانس انتقال دهیم.
خود فرد نجات دهنده نیز به همراه ورود به محیط از ماسک و دستکش‌های حفاظتی استفاده نماید.
اگر گرد یا پودر ناشی از قرص برنج با لباس تماس پیدا کرد، به سرعت اقدام به تعویض آن کنیم.
لباس آلوده را نباید در مکان‌های بدون تهویه یا بسته و مکان‌های عمومی رها کرد.
در صورتی که قرص برنج، تعمدی یا اتفاقی بلعیده شود، باید هرچه سریع‌تر فرد را به مراکز درمانی و اورژانس منتقل کرد.