تاکید بر فضای هندسی؛ چطور بخش جذاب نقاشی‌ها از دید مخاطب پنهان می‌شود؟

به گزارش خبرنگار مهر، نمایشگاه نقاشی‌های رایکا میلانیان با عنوان «دوباره» از جمعه ۱۸ مهر در با گالری برپاست.
در بیانیه این نمایشگاه آمده است: «گل‌ها سهم هر خاطره‌ای هستند و خاک هر حافظه‌ای سرشار از حضور ممتد و دوباره آنهاست.
گل‌ها که با هر پژمردن، نوید رویش دوباره می‌دهند، در آثار رایکا میلانیان با محو گشتگی جزئیات‌شان در فرم، همچنان بر گلدان‌ها، دشت‌ها و حتی چهره‌ زنان می‌رویند و ماندگارند.
گل‌های مجموعه‌ «دوباره» با بی‌اعتنایی به مصرع سعدی «عمر گل پنج روز و شش باشد»، می‌گذرند.
این گل‌ها در ادوار مختلف و با نگاهی نمادین، قاب‌هایی از زندگی هنرمند را بازنمایی می‌کنند که با پژمردن و برخاستن‌اش همراه بوده است.
«دوباره»، فراخوانی‌ برای نگاهی نو و امید به حیات دوباره است.»
به بهانه برگزاری این نمایشگاه، حافظ روحانی هنرمند و کیوریتور هنری یادداشتی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
در این یادداشت آمده است:
«بیش‌تر گل‌ها و گلدان‌های رایکا میلانیان در نمایشگاه اخیرش با عنوان «دوباره» زیبا هستند؛ این زیبایی را می‌توان با صفاتی هم‌چون چشم‌نواز یا گیرا توصیف کرد.
با این‌حال بر خلاف تلاش برای ارائه آنها در قالب تصاویری صرفاً زیبا که قرار است وجوه احساسات‌برانگیز قدرت‌مند داشته باشند، ارجاعات هنرمند به دوره‌های مختلف تاریخ هنر مدرن و البته توجه به آثار مدرنیست ایرانی این تصور را به ذهن متبادر می‌کند که آنچه می‌بینیم اتفاقاً نه تأکید بر زیبایی که واجد نوعی رویکرد غیرسانتی‌مانتال است که بیش‌تر آنها را در حیطه نگاه مدرنیستی توضیح می‌دهد؛ آن‌هم شکلی از مدرنیست که اتفاقاً خیلی با احساسات‌گرایی نسبت مستقیم ندارد.
از این جنبه به نظر می‌رسد که آثار رایکا میلانیان در نمایشگاه «دوباره» بیش از هر چیز یادآور وضعیت‌های مختلف است که باز هم نسبتی با احساسات‌گرایی ندارند.
آثار رایکا میلانیان گویی از شیوه‌های مختلف هنرمندان مدرنیست تبعیت می‌کند؛ رد پای کوبیست‌ها را می‌توان به‌شکلی آشکار در آثار او دید.
این شباهت شاید بیش‌تر از آن‌رو باشد که میلانیان با استفاده از شکستن سطوح و به‌کار گرفتن خطوط عمودی تصاویر را به سطح‌های متعدد تقسیم می‌کند.
با وجودی‌که بیش‌تر آثار هنرمند را می‌توان ذیل سنت طبیعت بی‌جان تعریف کرد اما آثار هنرمند با بهره‌گیری از این تکنیک‌های تصویری ضرب‌آهنگ را در آثار تغییر داده و حسی از تحرک را به آثار می‌افزاید.
از طرف دیگر تقطیع آثار به سطوح باعث می‌شود تا بیننده بیش‌تر شکل سطوح را ببیند و همین توجه تمرکز نگاه را از روی موضوع آثار که همان گل‌ها و گلدان‌هاست کم‌تر کند و اتفاقاً تعادلی را میان موضوع و نوع نگاه هنرمند به موضوع برقرار کند.
از این جنبه به نظر می‌رسد که آنچه نقاش پیش روی ما گذاشته بیش از آن‌که یادآور نگاهی احساسات‌گرا به گل باشد بیش‌تر بر مضامین مختلفی استوار است و بخشی از این رویکرد - آن‌چنان که ذکر شد - ناشی از نوع اجرای هنرمند و تأکیدش بر فضاهای هندسی است.
پس به‌نظر می‌رسد که آن‌چه نقاش پیش روی‌مان گذشته بیش از آن‌که یادآور تصاویری باشد که احساسات ما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند یادآور برخوردی هندسی و فرمالیستی است.
از این جنبه انگار هر نوع برداشت احساسات‌گرایانه با مضمون دارد ابعادی از واقعیت را از دید ما می‌پوشاند و بخش جذاب نقاشی‌ها را ذیل نوعی از ارائه که انگار به این آثار مربوط نیست پنهان می‌کند.
این کیفیت را می‌توان مشخصاً در یکی از آثار به نمایش درآمده مشاهده کرد؛ جایی‌که نقاش بهره‌گیری از رنگ‌ها را به حداقل رسانده و حتی کیفیتی نظیر چاپ دستی را در نقاشی فراهم آورده است.
در این اثر می‌توان به‌وضوح کیفیت هندسی مورد اشاره را مشاهده کرد و دریافت که آن‌چه نقاش می‌کند نوعی نگاه هندسی به مضمون مورد نظر است که هم یادآور کوبیسم است و هم حتی شاید اجرای اکسپرسیو.
مربع‌ها را می‌توان در دورنماها به دقت بیش‌تری جستجو کرد؛ مربع‌هایی که هم گاه آثار یعقوب امدادیان را به ذهن می‌آورد و هم یادآور اشکال کهن نگاه ما به طبیعت است که می‌کوشد طبیعت را به مضامین کهن و اسطوره‌ای متصل کرده و مفاهیم را از دل این رابطه بر ما آشکار کند.
این دوره از آثار هنرمند از جهت ارجاع به این نوع نگاه از دیگر آثار هنرمند منفک می‌شود.
در نهایت آثار رایکا ملانیان در نمایشگاه «دوباره» یادآور نوعی بازگشت به مدرنیست در هنر ایران است.
این نوع نگاه را می‌توان در آثار بسیاری از هنرمندان ایرانی جستجو کرد که در دورانی طولانی کوشش کردند تا وجوه مشترک هنر را از نگاه مدرنیستی جستجو کنند.
از این جنبه می‌توان تصور کرد که نقاش هم چندان به پیروی از این روش بی‌میل نبوده است و از این نظر آثارش را می‌توان ذیل نوعی تجربه مدرنیستی توصیف کرد.
نتیجه این نگاه از یک‌سو چشم‌گیر و زیباست و از طرف دیگر رهایی تجربه‌ شکلی را به نمایش می‌گذارد؛ یعنی این حقیقت را که چگونه می‌توان با دست‌کاری در فرم هنری بر برداشت تماشاگر از اثر تأثیر گذاشت و نگاه به نقاشی را عوض کرد.
این تجربه‌ با فرم را می‌توان حتی مهم‌تر از موضوعی خواند که نقاش به تصویر درآورده است.
از این جنبه می‌توان اتفاقاً از نگاه صرفا احساسات‌گرا دوری کرد و آثار را بیش‌تر ذیل تجربیاتی توصیف کرد که در پی آزمودن امکانات زبان بصری هستند.
نمایشگاه «دوباره» بیش از هر چیز انگار کوششی برای این تجربیات است.»