خیال مادی و تجدد خیال از منظر ابن سینا و صدرالمتألهین
کتاب «خیال از نظر ابن سینا و صدرالمتألهین» اثر زهره برقعی در ۲۸۰ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ سوم رسید.
به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «خیال از نظر ابن سینا و صدرالمتألهین» اثر زهره برقعی در ۲۸۰ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ سوم رسید.
خیال از مباحث اساسی در سه حوزه معرفت شناسی هستی شناسی و انسان شناسی و از مسائل مورد اختلاف فلسفه مشاء و حکمت متعالیه است.
ابن سینا بر مادی بودن خیال و صور خیالی استدلال کرده و صدرا با براهین متعدد تجدد خیال را اثبات می‌کند.
نوشتار حاضر می‌کوشد ضمن بررسی و تحلیل دیدگاه‌های این دو فیلسوف صاحب مکتب و روشن نمودن محل نزاع بین قول به ظاهر متعارض، تقارن ایجاد نماید.
ساختار اثر
این اثر در پنج فصل تألیف شده است؛ در فصل اول ابتدا مفاهیم چهار واژه کلیدی ماده، مجرد، جسم و خیال مورد بررسی قرار گرفته و ریشه، معانی لغوی و اصطلاحی آنها بیان شده و سپس تاریخچه مختصری از مبحث خیال ذکر شده است.
فصل دوم به «خیال در معرفت شناسی» اختصاص یافته و نقش خیال در حصول معرفت و ادراک بشری مطرح شده و ادله تجرد یا مادی بودن قوه خیال مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
در پایان سعی شده با جمع‌بندی سخنان ابن‌سینا تقریبی میان دوقول ایجاد شود.
در فصل سوم با عنوان «خیال و هستی‌شناسی عالم خیال» از عالم خیال به عنوان عالم واسط و رابط میان عالم عقول و عالم طبیعت سخن به میان آمده است.
علاوه بر اثبات آن براهین منکران مطرح و ابطال و آثار ویژگی‌های عالم خیال و حقایق و موجودات متعلق به آن بیان شده است.
در فصل چهارم «مراتب و درجات سیر تکامل معنوی انسان» طرح و به سه مرتبه کلی حسی، مثالی و عقلی تقسیم شده به مرتبه خیالی مثالی و برزخی، که صدرا آن را با استفاده از تجارت خل اثبات کرده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در فصل پنجمین و آخرین فصل، «آثار و نتایج خیال و تجرد آن» عوامل بازدارنده و مانع خیال، با تأکید بر آرای ابن سینا و صدرا، توضیح داده شده است.
نقش تجرد خیال در مباحثی نظیر خداشناسی در بحث تنزیه و تشبیه صفات الهی، معاد، عالم قبر، برزخ، حشر، نفوس، ناقص، و معاد جسمانی، بعضی مراتب وحی و نبوت، معراج، الهامات و مکاشفات، از تجربه‌های دینی، رؤیاهای صادق و تجرد نفوس حیوانی، در این فصل بیان شده است.