حرکت از سرمایه‌گذاری سنتی به خلاق؛ آثار هنری شناسنامه‌دار می‌شوند
آیین رونمایی از شناسنامه آثار هنری با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن سیفی مدیرعامل بانک صادرات ایران و جمعی از هنرمندان و مدیران فرهنگی برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، برای نخستین‌بار در کشور، شناسنامه آثار هنری توسط مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر صادر شد.
طرحی ملی با هدف ثبت اصالت، اعتبارسنجی و صیانت از دارایی‌های هنری.
این مراسم با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرعامل بانک صادرات و جمعی از هنرمندان در محل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم سید صادق پژمان مدیرعامل مؤسسه، با تشریح اهداف طرح گفت: رونق اقتصاد فرهنگ و هنر از سیاست‌های کلان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت چهاردهم است و تحقق آن مستلزم تعریف نظامی روشن برای ثبت، تملک و تبادل آثار هنری است.
او با بیان اینکه صنایع خلاق در جهان به پیشران اصلی رشد اقتصادی بدل شده‌اند، افزود: در حالی‌که صنایع سنتی جای خود را به حوزه‌های نوآور و ایده‌محور داده‌اند، ما نیز باید از سرمایه‌گذاری سنتی به سمت سرمایه‌گذاری خلاق حرکت کنیم؛ طرح شناسنامه آثار هنری، یکی از گام‌های عملی در این مسیر است.
پژمان با اشاره به راه‌اندازی سامانه ثبت اصالت آثار هنری به نشانی www.esalat.ir گفت: از این پس، هر هنرمند می‌تواند با ثبت مشخصات اثر خود شامل اطلاعات خالق، تاریخ خلق، جنس و تصویر آن، شناسنامه رسمی دریافت کند.
این شناسنامه ضمن تضمین اصالت، امکان بیمه، نقل‌وانتقال و حتی بستر وثیقه‌گذاری بانکی اثر هنری را فراهم می‌کند.
وی افزود: با همکاری بانک صادرات برای نخستین‌بار، آثار هنری می‌توانند به‌عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات مالی پذیرفته شوند.
به این ترتیب، دارایی هنری هنرمندان به دارایی اقتصادی قابل استفاده تبدیل می‌شود؛ اقدامی که در راستای پیوند نظام مالی با اقتصاد هنر کشور صورت گرفته است.
مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، صدور شناسنامه را گامی مهم برای مقابله با جعل و سوء‌استفاده دانست و گفت: نبود نظام ثبت منسجم سبب شده بود بسیاری از آثار بدون شناسنامه دقیق معامله شوند.
سامانه اصالت، با صدور شناسنامه و فرآیند فنی و حقوقی خود، هنرمند را به‌عنوان مالک اصلی معرفی کرده و حقوق معنوی او را تثبیت می‌کند.
این اقدام امنیت خریداران و مجموعه‌داران را نیز افزایش می‌دهد.
به گفته پژمان، شناسنامه اثر تنها در یک نسخه صادر می‌شود و دارای ۹ مؤلفه امنیتی است.
این اوراق با مُهر برجسته مؤسسه، کد QR و نشان ویژه بانکی منتشر می‌شود و از طرح‌های ایرانی چون کاشی‌های مسجد شیخ لطف‌الله و نقوش قالی الهام گرفته که به طراحی استاد ابراهیم حقیقی و خط استاد صداقت جباری مزین شده است.
چاپ این اوراق در چاپخانه بانک ملی و در سطح اوراق بهادار ملی انجام گرفته است.
پیوند دولت، هنر و نظام بانکی
سیدعباس صالحی در این آئین گفت: مانند هر انسانی که کالبَد و روح و جان دارد، جامعه و ملت‌ها نیز کالبَد و روح و جان دارند؛ شاید ملت‌های مختلف در کالبدها شباهت‌هایی داشته باشند ولی تفاوت اصلیِ ملت‌ها در روح آنهاست و تمایز تمدن‌ها نیز به همین امر بستگی دارد.
وی با بیان اینکه هنر روح تمدن ایرانی است و اگر بخواهیم هویت ایران را تعریف کنیم باید براساس روحش آن را تعریف کنیم، افزود: در دوره‌های مختلف این روح، کالبدهای مختلف داشته ولی بخشِ همیشگیِ تمدن ایرانی، روح هنری آن است.
صالحی با اشاره به اینکه تمدن‌هایی در جهان داشته‌ایم که در مقطعی درخشیدند و پس از مدتی غروب کردند، تصریح کرد: چند تمدن پیوسته تاریخی داریم که یکی از آنها تمدن ایرانی است و توانسته در طول هزاران سال پیوستگی داشته باشد البته باید توجه داشته باشیم «هنر» روحِ کالبدِ تمدن ایرانی بوده است.
وی افزود: اگر از این منظر به مساله نگاه کنیم تا وقتی این روح با طراوت است کالبد هم نشاط دارد اما اگر این روح افسرده باشد کالبد هم متأثر خواهد شد؛ موضوعی که در توسعه ایران آنگونه که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته این است که برای توسعه ایران باید به روحِ آن توجه کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: بنابراین مساله هنر صرفاً نباید دغدغه وزارت فرهنگ باشد بلکه باید بحثی ملی تلقی شود و همه فعالان اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و … به آن توجه کنند؛ بنابراین همه ما در این حوزه مسئولیتِ جمعیِ فراگیر داریم.
وی افزود: حوزه هنر کلان مسائل خاص خود را داشته و دارد؛ حقوق اصحاب هنر، اقتصاد اصحاب هنر و … برخی از آنهاست.
صالحی تصریح‌کرد: در حوزه حقوق اصحاب هنر، شناسنامه آثار هنری بحثی جدی و دغدغه‌ای قابل توجه بود اینکه چطور بتوانیم مالکیت معنوی هنرمندان را با معیارمشخص‌تری تثبیت کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اهمیت پی‌بردن به اصالت اثر، گفت: در هنر معاصر مسائل مربوط به اصالت هنر پیچیدگی‌های خودش را پیدا کرده است؛ اصالت سنجیِ هنر معاصر به دلیل ویژگی‌های خاصش، شرایط متفاوتی دارد.
وی افزود: دغدغه دیگر این است که چگونه می‌توانیم هنر را با ویژگی‌های اقتصادی آن پیش ببریم؛ هنر گرفتار وضعیت سخت اقتصادی است و اگر این وضعیت بخواهد همچنان ادامه یابد انقطاع هنر ایرانی یا مهاجرت هنر ایرانی را در پیش خواهیم داشت که موجب می‌شود دیگران هنر ما را به نام خود ثبت کنند.
موضوع دیگر، تعیین قیمت مبنا و امکان توثیق آثار هنری است تا هنرمندان بتوانند از آن به عنوان یک دارایی استفاده کنند.
صالحی در عین حال تصریح کرد: با همکاری مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر و نیز بانک صادرات ایران، این موضوعات، محقق شده و امروز رونمایی این دو اقدام را شاهد هستیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان تاکید کرد: این اقدام هرچه سریع‌تر باید به بلوغ برسد، آنچه می‌تواند به ذی‌نفعان حلاوت ببخشد، تسریع در بلوغ این تدابیر است.
نگاه اقتصادی و مسئولیت اجتماعی بانک صادرات
محسن سیفی کفشگری، مدیرعامل بانک صادرات ایران، نیز در این مراسم گفت: توسعه اقتصاد ملی بدون توسعه فرهنگ و هنر میسر نیست.
بانک صادرات با درک این پیوند، به‌عنوان نخستین بانک از آثار هنری به‌عنوان وثیقه رسمی استفاده می‌کند.
این اقدام گامی در جهت بازتعریف وثایق مالی مبتنی بر دارایی‌های فرهنگی کشور است.
به گفته وی، بانک صادرات سامانه‌ای برای ارزش‌گذاری دارایی‌های غیرنقدی طراحی کرده تا صاحبان آثار بتوانند با ثبت رسمی، از تسهیلات بانکی برخوردار شوند.
در بخش پایانی مراسم، زارع، مدیر پروژه شناسنامه آثار هنری، با تأکید بر جنبه‌های امنیتی گفت: اوراق شناسنامه بر روی کاغذ واترمارک چاپ شده و از لایه‌های امنیتی همانند علائم حرارتی و نشانه‌های میکروسکوپی بهره می‌برد تا جعل آن غیرممکن باشد.
در طراحی سند، جنبه‌ی زیباشناسی نیز هم‌وزن با معیارهای امنیتی دیده شده است.
ثبت ملی هنرمندان در سامانه اصالت
هم‌زمان با اجرای این طرح، مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر جزئیات فرایند ثبت آثار در سامانه اصالت را نیز اعلام کرد.
هنرمندان می‌توانند با ورود به سامانه، احراز هویت، ثبت مشخصات و بارگذاری تصویر اثر، مراحل کارشناسی را طی کرده و پس از تأیید هنری و حقوقی، شناسنامه رسمی دریافت کنند.
این فرآیند از طریق پیامک امنیتی، بررسی کارشناسان رسمی دادگستری و تخصیص «سریال یگانه اثر» انجام می‌شود.
تمامی آثار در شاخه‌های نقاشی، خوشنویسی، نگارگری، مجسمه‌سازی، نسخه‌های خطی و هنرهای تلفیقی مشمول این طرح هستند و با ثبت اثر، امکان بیمه، وثیقه‌گذاری و نقل‌وانتقال قانونی آن ایجاد می‌شود.