نقش ورزش و سازمان‌های ورزشی در دفاع مقدس
در جبهه، ورزشکاران دارای اثر بخشی بر جمعیت رزمندگان بودند. ایجاد سرزندگی و شور و نشاط و ارتقای انگیزه در بین رزمندگان ایرانی از جمله اثرات حضور ورزشکاران در جبهه به شمار می‌رفت. برگزاری مسابقات ورزشی نیز اثر بخشی ویژه‌ای بر سطح روحیه رزمندگان داشت.
به گزارش مشرق، در سال‌های دفاع مقدس یا جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، ورزشکاران و سازمان‌های ورزشی نقش برجسته‌ای در تقویت میزان حضور مردم در جبهه داشتند.
هر بار که یکی از ورزشکاران شاخص به جبهه جنگ تحمیلی اعزام می‌شد، مطبوعات و صدا و سیما به صورت ویژه، اخبار این اعزام را اعلام می‌کردند.
با توجه به اثرگذاری کنش‌های ورزشکاران بر روی سایر افراد جامعه، انگیزه اقشار مختلف مردم برای حضور در جبهه نیز افزایش می‌یافت.
با استناد به کتاب «ورزش و رزمش؛ بررسی نقش ورزش و سازمان‌های ورزشی در دفاع مقدس» نوشته رضا جهان فر از کتب منتشره مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه، به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
«برابر مدارک موجود، اقشار و سازمان‌های مختلفی در فرایند دفاع از کشورمان نقش آفرینی کرده و حتی شهدایی را نیز تقدیم کشور کردند.
از جمله این افراد ورزشکاران محسوب می‌شوند که به صورت فردی و یا سازمانی در جبهه حضور داشتند.
ورزشکاران ایرانی در هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران برای دفاع از کشور خود به جبهه‌های جنگ رفتند.
تاکنون بیش از پنج هزار و ۵۰۰ شهید ورزشکار در سطح کشور شناسایی شده‌اند.
این شهیدان از ۲۲ فدراسیون کشور شناسایی شده‌اند که فوتبال با ۱۳۰۰ شهید، دو و میدانی با ۹۶ شهید، هندبال با ۷۰ شهید، تکواندو با ۵۰۰ شهید، کشتی با بیش از ۴۵۰ شهید، بسکتبال با ۷۰ شهید، والیبال با ۲۰۰ شهید و فدراسیون ورزش‌های رزمی با ۱۰۰ شهید، شماری از فدراسیون‌های شناسایی شده هستند.
در سال‌های دفاع مقدس، دو هفته‌نامه اصلی اختصاصی «کیهان ورزشی» و «دنیای ورزشی» و نشریات سازمانی نظیر «صف»، به گزارش‌ها و اخبار متعددی در خصوص حضور ورزشکاران در جبهه‌ها و رخدادهای ورزشی مرتبط با جنگ می‌پرداختند.
گزارشگران صداوسیما با حضور در مناطق عملیاتی از فعالیت‌های ورزشی ورزشکاران ایرانی گزارش‌هایی تهیه و در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی پخش می‌کردند.
تقریباً همه نشریات همین رویه را داشتند و به فعالیت‌های ورزشی مرتبط با جنگ می‌پرداختند.
از سوی دیگر در آن سال‌ها تعداد زیادی از ورزشکاران، مربیان و دست‌اندرکاران ورزش در جبهه حضور داشتند که برخی از آنها قهرمانان ورزشی و دارای مدال مسابقات جهانی و آسیایی بودند.
حضور این افراد در جبهه‌ها همواره موردتوجه اصحاب رسانه بود و همان‌گونه که اشاره شد گزارش‌های مختلفی از حضور آنها در جبهه در صداوسیما و خبرگزاری‌ها پخش می‌شد.
به‌عنوان‌مثال حضور «محمد پنجعلی» بازیکن تیم فوتبال پرسپولیس در جبهه‌های جنگ عراق علیه ایران با انعکاس رسانه‌ای وسیع همراه بود.
در جبهه هم ورزشکاران دارای اثربخشی بر جمعیت رزمندگان بودند.
ایجاد سرزندگی و شورونشاط و ارتقای انگیزه در بین رزمندگان ایرانی ازجمله اثرات حضور ورزشکاران در جبهه به شمار می‌رفت.
برگزاری مسابقات ورزشی نیز اثربخشی ویژه‌ای بر سطح روحیه رزمندگان داشت.
برابر خاطرات برخی از اسرای ایرانی جنگ تحمیلی، این اثربخشی به‌گونه‌ای بود که حتی اسرای ایرانی نیز برای ارتقای روحیه همبندان خود و افزایش تاب‌آوری، اقدام به برگزاری مسابقات ورزشی در اردوگاه‌های تحت حاکمیت بعثی‌ها می‌کردند.
فراتر از آن، حتی برای بالابردن روحیه اسرای ایرانی، ورزشکاران ایرانی به اسارت درآمده، اقدام به برگزاری مسابقات ورزشی بین زندانبانان عراقی و اسرای ایرانی می‌کردند
بااین‌وجود اگر جنگ را جزء جدایی‌ناپذیر سرنوشت بشر بدانیم، باید بپذیریم که ورزش نیز به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مبدل شده است.
فراموش نکنیم که برخی از جامعه شناسان بر این باورند که ورزش نهادی برآمده از درون نهاد جنگ است.
در مورد نقش ورزش و سازمان‌های ورزشی در دفاع مقدس باید اشاره‌کنم که نقش سازمان‌های ورزشی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به دو محور کلی تقسیم می‌شد:
اولین محور آن، حضور همه کارکنان و عوامل این نهادها در دفاع مقدس همانند آحاد مردم ایران در برابر هجوم همه‌جانبه دشمن بود که در این راه ورزشکاران و فعالان ورزشی زیادی به شهادت رسیدند، از طرف دیگر همه فعالان و سازمان‌های ورزشی وظیفه داشتند که ضمن حضور در میادین ورزشی داخلی و بین‌المللی، طراوت و شادابی جامعه را در برابر فشار روحی و روانی جنگ و مشکلات عدیده آنان کاهش بدهند و اقتصاد ورزشی را جاری و پیام صلح ایران را در میادین بین‌المللی ورزش به دنیا برسانند که این مهم نیز در طول دفاع مقدس تحقق یافت.
ازآنجاکه عمده اقدامات نبرد در صحنه عملیات با توان جسمی رزمندگان انجام می‌شود و با توجه به وضعیت جغرافیایی متفاوت و زمان در طول سال، حفظ توانمندی جسمی و سلامت بدنی برای انجام عملیات بسیار مهم و اساسی می‌شود.
یکی از مهم‌ترین روش‌های حفظ آمادگی جسمانی، ورزش به شکل همگانی است که برای انجام آن سازمان‌دهی سازمان‌های ورزشی بسیار ضروری است.
در دفاع مقدس نیز این مهم بسیار کاربردی و عملی خودش را نشان می‌داد تا حدی که در مواضع احتیاط و عقبه جبهه، ورزش از اصلی‌ترین مواد آموزشی بود و اهتمام ویژه‌ای به آن نشان داده می‌شد.
در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران کسب مدال‌های ورزشی منجر به تقویت همبستگی ملی شد.
از سوی دیگر باعث افزایش روحیه مقاومت و ادامه مبارزه با دشمن و ادامه جنگ شد.
افزایش نشاط ملی و درمان افسردگی‌های ناشی از جنگ، تحت تأثیر قراردادن رسانه‌های بیگانه و خنثی نمودن تبلیغات بیگانگان و وادار نمودن رسانه‌های بیگانه برای ابراز واقعیت در مورد ایران.
اصولاً در جامعه جهانی تمام مسابقات بین‌المللی تحت شعار و پرچم واحدی انجام می‌شود که شاخصه اصلی آن صلح و آشتی و پرهیز از جنگ است.
حتی کشورهای درگیر جنگ در میدان‌های ورزشی بین‌المللی باهم به رقابت می‌پردازند و این اقدام می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای بر دستیابی به صلح داشته باشد.
در جنگ ۸ ساله نقش ورزش به شکل‌های زیر خودش را نشان داد:
۱-انجام ورزش‌های همگانی بدون استثنا در تمام رده‌ها حتی در خطوط مقدم نبرد
۲ برگزاری مسابقات دوستانه در یگان‌ها با امکانات موجود مثل گل‌کوچک، والیبال
۳-برگزاری مسابقات بین یگانی و در سطوح بالاتر و به شکل رسمی در سطح کشوری
۴-برگزاری مسابقات تیراندازی با سلاح‌های مختلف به‌صورت آماتوری و حرفه‌ای
۵-ساخت سالن‌های زورخانه متعدد و ترویج ورزش‌های باستانی
۶-حضور قهرمانان کشوری و جهانی در صحنه‌های نبرد و دفاع مقدس همانند رشته ورزشی وزنه‌برداری و قهرمان جهان «علی والی» که به اسارت درآمد و ۱۰ سال در عراق اسیر بود.
هم‌افزایی تربیت‌بدنی سازمان‌ها در دفاع مقدس
با توجه به محدودیت در امکانات و اعتبارات و کمبود تعداد مربیان ورزشی، تعامل و هم‌افزایی بین تربیت‌بدنی همه سازمان‌های کشوری و لشکری توانست منجر به افزایش بهره‌وری در خدمات‌دهی بهتر به رزمندگان در حوزه ورزش، آمادگی جسمانی و تربیت‌بدنی شود.
تعامل و همکاری تربیت‌بدنی سازمان‌ها و نهادها در دفاع مقدس، از جمله مطالبات ستاد مشترک ارتش و همچنین ستاد مرکزی سپاه از رده‌های تحت فرماندهی بود.