خط ریلی جلفا - نخجوان نقشه ترانزیت منطقه را به نفع ایران تغییر دهد
کارشناس مسائل اقتصاد بین‌الملل با تاکید بر جایگاه ژئوپلیتیک و اقتصادی مسیر جلفا - نخجوان گفت: تکمیل تنها ۶۲ کیلومتر خط‌آهن می‌تواند بدیلی برای کریدور جعلی «زنگزور» یا مسیر «ترامپ» باشد.
صمد محمدی کارشناس مسائل اقتصاد بین‌الملل در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر جایگاه ژئوپلیتیک و اقتصادی مسیر جلفا - نخجوان گفت: تکمیل تنها ۶۲ کیلومتر خط‌آهن می‌تواند ضمن راه‌اندازی کریدور شمال-جنوب، بدیلی برای کریدور جعلی «زنگزور» یا مسیر «ترامپ» نیز باشد.
وی با اشاره به موقعیت برتر ژئوپلیتیک ایران به‌ویژه عبور کریدور شمال - جنوب از کشور افزود: در ابتدای دهه ۲۰۰۰، روسیه که تازه از تبعات فروپاشی شوروی رها شده بود، به‌دنبال چرخش به‌سوی آسیا برای تقویت جایگاه اقتصادی و سیاسی خود بود.
از سوی دیگر، هند نیز تحت فشار تحریم‌های هسته‌ای آمریکا تمایل داشت همکاری‌های اقتصادی خود را خارج از کنترل واشنگتن، به‌ویژه با روسیه به‌عنوان اصلی‌ترین بازمانده شوروی و متحد سابق هندوستان، توسعه دهد.
نقشه کریدور شمال به جنوب
محمدی بیان کرد: در چنین شرایطی، سه کشور ایران، روسیه و هند پایه‌گذار کریدور شمال - جنوب شدند.
این پیمان دارای دبیرخانه‌ای است که در وزارت راه و شهرسازی ایران مستقر بوده و در حال حاضر حدود ۱۴ کشور آسیایی و اروپایی عضو این نهاد کریدوری هستند.
وی یادآور شد: این کریدور در اصل صرفاً یک مسیر ترانزیتی نیست بلکه بستری برای تقویت تعاملات اقتصادی و سیاسی میان اعضا محسوب می‌شود و می‌تواند نظم جدیدی در روابط منطقه‌ای ایجاد کند.
کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اهمیت راهبردی کریدور شمال - جنوب تصریح کرد: این کریدور دارای شاخه‌های مختلفی است؛ از جمله شاخه شرقی که از آسیای مرکزی عبور می‌کند و هم‌اکنون فعال است، مسیر دریای کاسپین، مسیر رشت - آستارا و جلفا - نخجوان که دو مورد اخیر نیازمند تکمیل خطوط ریلی هستند.
به گفته وی، مسیر جلفا - نخجوان به‌دلیل نیاز به تنها ۶۲ کیلومتر ریل‌گذاری، نسبت به سایر مسیرها در اولویت قرار دارد.
محمدی با اشاره به مزیت زمانی و هزینه‌ای مسیر جلفا - نخجوان نسبت به مسیر رشت - آستارا افزود: مسیر ریلی جلفا تنها با احداث ۶۲ کیلومتر خط‌آهن در خاک ایران تکمیل می‌شود، شاخه‌ای از کریدور شمال – جنوب که نخجوان را از طریق ایران به جمهوری آذربایجان متصل می‌کند.
محمدی با اشاره به تحولات منطقه قفقاز گفت: اهمیت اتصال جلفا صرفاً به‌دلیل ترانزیت کالا نیست، بلکه جنبه ژئوپلیتیکی قابل‌توجهی دارد.
در جنگ دوم قره‌باغ تلاش شد مسیرهای ارتباطی تغییر یابد تا ارتباط مستقیم میان ترکیه و جمهوری آذربایجان برقرار شود.
وی بیان کرد: طرحی که غربی‌ها از دهه ۹۰ میلادی به‌دنبال آن بودند تا مسیر عبور کالا و خطوط انرژی را تحت کنترل خود درآورند.
در صورتی که ایران در تکمیل اتصال ریلی جلفا و آستارا نقش‌آفرینی کند، می‌تواند در معادلات پیچیده قفقاز دست برتر را به دست آورد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به طرح موسوم به «کریدور میانی» که از سوی ترکیه و کشورهای غربی دنبال می‌شود، ادامه داد: این مسیر شرق به غرب از آسیای مرکزی و قفقاز عبور کرده و هدف اصلی آن کاهش وابستگی اروپا به مسیرهای روسیه است.
وی در پایان تأکید کرد: اگر ایران در برابر این روند منفعل بماند، کریدور میانی می‌تواند به ابزاری برای حذف ایران از معادلات شرق - غرب تبدیل شود.
در مقابل، تکمیل ریل جلفا می‌تواند این تهدید را خنثی کرده و در عین حال طرح ارمنستان برای تبدیل شدن به «چهارراه صلح» از طریق پیوستن به مسیرهای ترانزیتی بین‌المللی شرق-غرب و شمال-جنوب را نیز محقق سازد.
نقشه کریدور میانی
به گزارش مهر، تکمیل اتصال ریلی جلفا - نخجوان باید در صدر اولویت‌های راه‌اندازی کریدور شمال - جنوب قرار گیرد؛ چراکه هرگونه تعلل در اجرای این پروژه، به معنای از دست رفتن فرصت‌های راهبردی ایران در معادلات اقتصادی و ژئوپلیتیکی منطقه خواهد بود.