بزرگترین تهدید برای شکست توافق «شرم‌الشیخ»؛ آرامش موقت یا صلح پایدار؟
باوجود هیاهوها و امیدهای اولیه، نگاهی عمیق‌تر و دقیق‌تر به ماهیت توافق آتش‌بس در غزه نشان می‌دهد که این آتش‌بس حداقل در کوتاه‌مدت و میان‌مدت، هیچ تضمینی برای تبدیل شدن به صلح پایدار ندارد.
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: توافق آتش‌بس در غزه چندی پیش در شرم‌الشیخ مصر امضا شد؛ توافقی که آزادی اسرای رژیم صهیونیستی و پایان موقت جنگ را به همراه داشت و واکنش‌های مثبت و امیدواری‌هایی را نیز به دنبال داشت.
اما با وجود هیاهوها و امیدهای اولیه، نگاهی عمیق‌تر و دقیق‌تر به ماهیت این توافق و شرایط سیاسی و امنیتی فعلی نشان می‌دهد که این آتش‌بس حداقل در کوتاه‌مدت و میان‌مدت، هیچ تضمینی برای تبدیل شدن به صلح پایدار در نوار غزه ندارد.
عدم حل مسائل بنیادین و موکول شدن آن‌ها به آینده
یکی از بزرگترین مشکلات توافق شرم‌الشیخ این است که مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل مربوط به وضعیت نهایی، از جمله تعیین مرزها و شکل حکومت در غزه عملاً در توافق حل نشده‌اند و به آینده موکول شده‌اند.
این رویکرد فقط آتش‌بس موقت را تضمین می‌کند، نه صلح واقعی.
تاریخ طولانی شکست توافقات صلح در خاورمیانه به وضوح نشان داده است که چالش اصلی «جزئیات نهایی» هستند که مذاکره‌کنندگان را به بن‌بست می‌رسانند.
توافق شرم‌الشیخ نیز گرفتار همین مشکلات است و آنچه اکنون امضا شده، بیشتر یک توافق آتش‌بس است تا چارچوبی برای صلح دائمی.
حماس حاضر به خلع سلاح کامل نیست
خلع سلاح مقاومت به‌ویژه حماس شرط مهمی از سوی رژیم صهیونیستی برای تداوم توافق عنوان شده است.
طرح ۲۰ ماده‌ای دونالد ترامپ و دیگر طرح‌های صلح، خلع سلاح حماس را محور اصلی خود قرار داده‌اند، اما عملاً حماس به هیچ وجه حاضر به کنار گذاشتن سلاح خود نیست.
در واقع، حماس اعلام کرده که تنها در صورتی حاضر به تحویل سلاح خواهد بود که یک دولت فلسطینی تشکیل شود و رژیم صهیونیستی تضمین دهد که دوباره جنگی آغاز نخواهد شد.
اما رژیم صهیونیستی به شدت با این شرط مخالف است و با توجه به تجارب گذشته، بعید است که حماس بدون دریافت تضمین‌های بسیار قوی‌تر و ملموس، قدمی به عقب بردارد.
عدم عقب‌نشینی کامل رژیم صهیونیستی
رژیم صهیونیستی تمایلی به عقب‌نشینی کامل از غزه ندارد.
نتانیاهو تاکید کرده که نیروهای رژیم صهیونیستی تا زمانی که حماس خلع سلاح نشود در نوار غزه باقی خواهند ماند و «مقابله» با حماس را ادامه خواهند داد.
این وضعیت، فضای امنیتی متزلزلی ایجاد می‌کند که نه تنها به شکل‌گیری ثبات نمی‌انجامد، بلکه موجب می‌شود آتش‌بس با کوچک‌ترین تنش و درگیری جدیدی فرو بریزد.
نبود اجماع بر سر مرجعیت سیاسی در غزه
مسئله اداره غزه نیز یکی از پیچیده‌ترین موانع است.
توافق شرم‌الشیخ پیش‌بینی می‌کند که غزه توسط کمیته‌ای موقت متشکل از فلسطینیان و ناظران بین‌المللی اداره شود، اما این کمیته باید تحت نظارت و هدایت «هیئت صلح» به ریاست دونالد ترامپ فعالیت کند.
این راهکار مورد قبول حماس نیست.
تشکیلات خودگردان فلسطین که کنترل بخش های از کرانه باختری را در دست دارد، به شدت با حماس در غزه اختلاف دارد و رژیم صهیونیستی نیز ورود این تشکیلات به غزه را مشروط به اجرای اصلاحات گسترده سیاسی کرده که به نظر می‌رسد غیرممکن است.
نتانیاهو صراحتا اعلام کرده است که از به رسمیت شناختن تشکیلات خودگردان به عنوان قدرت حاکم در غزه حمایت نمی‌کند و معتقد است که تغییرات ریشه‌ای و اساسی باید صورت گیرد؛ خواسته‌ای که بعید است اجرا شود.
این وضع باعث می‌شود که هیچ مرجعیت سیاسی واحد، مشروع و قابل قبول داخلی و بین‌المللی در غزه شکل نگیرد که بتواند صلح پایدار را تضمین کند.
نقض مکرر آتش‌بس‌های پیشین
تجربه نشان داده است که آتش‌بس‌های قبلی میان رژیم صهیونیستی و حماس بسیار شکننده و کوتاه‌مدت بوده‌اند و به سرعت نقض شده‌اند.
آتش‌بس مارس ۲۰۲۵ تنها چند هفته دوام آورد و به دلیل عدم آغاز مذاکرات نهایی صلح، عملاً شکست خورد.
این روند نشان می‌دهد که بدون حل مسائل بنیادی و با وجود فشارهای سیاسی و نظامی، هیچ آتش‌بسی پایدار نخواهد بود.
فشار سیاسی داخلی رژیم صهیونیستی و عدم حمایت گسترده از راه حل دو دولتی
کابینه رژیم صهیونیستی تحت رهبری راست‌گرایان از جمله بنیامین نتانیاهو، مخالفت شدیدی با تشکیل دولت فلسطینی دارد و حتی خواهان گسترش حاکمیت رژیم صهیونیستی بر کرانه باختری و بیت‌المقدس است.
این سیاست‌ها نه تنها مانع از ایجاد دولت فلسطینی مستقل می‌شوند، بلکه فضای سیاسی منطقه‌ای را به شدت متشنج می‌کنند.
نتیجه
با توجه به تمام عوامل فوق، توافق شرم‌الشیخ را نمی‌توان بیشتر از یک توافق موقتی و شکننده دانست.
این توافق که بیش از هر چیز به توقف کوتاه‌مدت خشونت‌ها کمک می‌کند، فاقد بنیان‌های لازم برای ایجاد صلح پایدار در نوار غزه است.
بدون توافق جامع‌تر و واقعی‌تر که رژیم صهیونیستی را درگیر حل مسائل کلیدی کند و بدون عقب‌نشینی واقعی و تضمین شده رژیم صهیونیستی از غزه هیچ چشم‌اندازی برای صلح دائمی وجود ندارد.
نقض عهدهای رژیم صهیونیستی در غزه یکی از مهم‌ترین دلایل بی‌اعتمادی عمیق بین طرفین و مانعی بزرگ در مسیر دستیابی به صلح پایدار است.
تاریخچه اشغالگری رژیم صهیونیستی مملو از مواردی است که نشان می دهد تل آویو پس از توافق‌های آتش‌بس یا توافق‌های محدود، به تعهدات خود پایبند نبوده است.
علاوه بر این، رژیم صهیونیستی بارها توافقات مربوط به عقب‌نشینی نیروهای نظامی از مناطق مشخص شده غزه را نقض کرده و حضور نظامی خود را طولانی‌تر کرده است.
در گذرگاه‌های مرزی، کنترل شدید و محدودیت‌های گسترده بر ورود و خروج افراد و کالاها باعث شده است که وضعیت انسانی در غزه بحرانی باقی بماند.
این رفتارها نشان‌دهنده عدم تمایل جدی رژیم صهیونیستی به ایجاد شرایط عادلانه و قابل قبول برای فلسطینیان غزه است و به افزایش نارضایتی و خشونت دامن زده است.
بنابراین، نقض مکرر توافق ها از جانب رژیم صهیونیستی باعث می‌شود که حتی در صورت توافق‌های موقتی، صلح واقعی و پایدار در غزه به سختی قابل تحقق باشد.