از خان‌یونس تا طوفان الاقصی؛ روایت زندگی یک فرمانده مقاومت/ نخستین سالگرد شهید سنوار: اسطوره‌ای که با دستان خالی، امپراتوری دروغ را فرو ریخت
یحیی سنوار، فرمانده شجاع مقاومت فلسطین که یک سال پیش در رفح به شهادت رسید. او با طوفان الاقصی رژیم صهیونیستی را لرزاند و میراثش، که احیای آرمان قدس است، امروز نه فقط در غزه، بلکه در جهان پر آوازه است.
سرویس جهان مشرق - امروز، ۱۶ اکتبر ۲۰۲۵، مصادف با نخستین سالگرد شهادت شهید یحیی ابراهیم حسن سنوار، فرمانده بزرگ مقاومت فلسطین و رهبر جنبش حماس، است.
شهیدی که با دستان خالی اما ایمانی استوار، در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی ایستاد و نماد شجاعت و پایداری شد.
شهید سنوار نه تنها یک رهبر نظامی بود، بلکه پلی بین دردهای روزمره مردم غزه و آرمان آزادی فلسطین زد.
او در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ (۲۵ مهر ۱۴۰۳)، در جریان درگیری مسلحانه با نظامیان اشغالگر در شهر رفح جنوب نوار غزه، به شهادت رسید، درحالیکه دستگام مسموم رسانه‌ای رژیم متجاوزگر اینگونه القا کرده بود که یحیی سنوار، در زیر زمین پنهان شده است، اما این فرمانده بزرگ مقاومت در میدان و نبردهای تن به تن با نظامیان صهیونیست به شهادت رسید، در حالیکه نظامیان صهیونیست نمی‌دانستند در حال مبارزه با چه کسی هستند.
شاید صهیونیست‌ها تصورش را نمی‌کردند که پس از آنهمه تصویرسازی‌های دروغین علیه این شهید بزرگ، تنها با انتشار چندین ثانیه از آخرین لحظات نبرد وی، او به چهره‌ای اسطوره‌ای و جاودان در افکار عمومی مردم مسلمان و جهانیان تبدیل شود.
زاده اردوگاه و پرورش‌یافته در آتش اشغال
شهید یحیی سنوار با کنیه ابو ابراهیم، در ۲۹ اکتبر ۱۹۶۲ (۷ آبان ۱۳۴۱) در اردوگاه پناهندگان خان یونس که تحت حاکمیت مصر بود، چشم به جهان گشود.
خانواده‌اش، مانند هزاران فلسطینی دیگر، در جریان نکبت ۱۹۴۸ (جنگ ۱۹۴۸ فلسطین) از شهر اشکلون اخراج شده و به این اردوگاه رانده شده بودند.
زندگی در اردوگاه، با سختی‌های بی‌پایان و وابستگی به کمک‌های آژانس امداد سازمان ملل، از کودکی او را با واقعیت اشغال آشنا کرد.
او در دانشگاه اسلامی غزه در رشته مطالعات عربی فارغ‌التحصیل شد و به زبان عبری نیز مسلط گردید، مهارتی که بعدها در زندان‌های رژیم صهیونیستی به کارش آمد.
سنوار از یادگیری زبان عبری و خواندن روزنامه‌های اسرائیلی در دوران زندان خود، برای «تکامل هنر جنگ روانی» جهت درک بهتر فضای فکری دشمنانش استفاده کرد.
کارشناسان می‌گویند به همین خاطر بود که توانست اسرائیل را فریب دهد و در ۷ اکتبر ضربه‌ای سخت به آنها وارد کند
این واحد، نقش کلیدی در مقابله با جاسوسان رژیم صهیونیستی ایفا کرد و سنوار را به چهره‌ای امنیتی و نظامی تبدیل نمود.
درک عمیق او از زندگی روزمره غزه – با تمام بی‌رحمی‌هایش – باعث شد مردم غزه او را نه تنها رهبر، بلکه برادری از جنس خود بدانند.
فهم سنوار از سختی‌ها و واقعیت‌های بی‌رحمانه زندگی روزمره در غزه، باعث شده بود که او از سوی مردم غزه به خوبی پذیرفته شود و مردم با او احساس راحتی کنند.
دوران زندان: دانشگاه مبارزه و تربیت نسل مقاومت
از نوجوانی به فعالیت‌های سیاسی و نظامی علیه رژیم صهیونیستی گرایش یافت و به جنبش حماس پیوست.
زندگی شهید سنوار با زندان گره خورده بود.
او در دهه ۱۹۸۰ چندین بار توسط رژیم صهیونیستی دستگیر شد.
اسرائیل نخستین بار سنوار را سال ۱۹۸۲ و در سن ۱۹ سالگی به دلیل فعالیت‌های اسلامی دستگیر کرد.
پس از آن او را بار دیگر در سال ۱۹۸۵ بازداشت کرد.
در نهایت، شهید سنوار در سال ۱۹۸۹ به دلیل سازماندهی عملیات اسارت و کشتن دو سرباز اسرائیلی و چهار فلسطینی (که هم‌دست صهیونیست‌ها بودند بودند) توسط رییم صهیونیستی به چهار مرتبه حبس ابد محکوم شد.
بیش از ۲۳ سال (از ۲۰ سالگی تا ۴۹ سالگی) در زندان‌های رژیم صهیونیستی گذراند، اما این زندان‌ها برای او "دانشگاهی" برای مبارزه شد.
در زندان، سنوار به آموزش و تربیت دیگر زندانیان فلسطینی پرداخت.
او نقش فعالی در اعتصابات و تدوین "میثاق اسرا برای وفاق ملی" (۲۰۰۶) داشت که بر آشتی بین فتح و حماس تأکید می‌کرد.
در این سال‌ها، پنج کتاب را از انگلیسی و عبری به عربی ترجمه کرد و حتی رمانی به نام "خار و میخک" نوشت که آینه‌ای از زندگی در غزه و مقاومت فلسطین بود.
این کتاب، داستان نوجوانی مؤمن در غزه را روایت می‌کند و نمادی از ایمان و پایداری است.
سنوار در زندان، روابط نزدیکی با شیخ احمد یاسین، بنیان‌گذار حماس، برقرار کرد و به یکی از نزدیکان جنبش تبدیل شد.
او در سال ۲۰۱۱ میان ۱٬۰۲۷ نفری بود که در چهارچوب توافقنامه مبادله اسراء در ازای سرباز اسرائیلی گیلعاد شلیط آزاد شدند.
این آزادی، آغاز بازگشت یک قهرمان به صفوف مقاومت بود.
بسیاری در دستگاه‌های امنیتی و دفاعی اسرائیل بر این باورند که آزاد کردن سنوار در جریان تبادل زندانیان اشتباهی مرگبار بود
وی در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۱، سنوار با سمر محمد ابوزمر، که ۱۸ سال از او کوچکتر بود، ازدواج کرد.
سنوار از این زوج سه فرزند داشت.
همسر سنوار مدرک کارشناسی ارشد الهیات را از دانشگاه اسلامی غزه دریافت کرد.
نقش در حماس و مقاومت: معمار پیروزی‌های میدانی
پس از آزادی از زندان‌های رژیم صهیونیستی، شهید سنوار به سرعت به صفوف حماس بازگشت.
در سال ۲۰۱۲، مسئول هماهنگی دفتر سیاسی حماس با گردان‌های عزالدین قسام (شاخه نظامی) شد و در سال ۲۰۱۷، به عنوان رهبر حماس در غزه انتخاب شد.
همچنین، شهید یحیی سنوار از همان جوانی به عنوان یکی از بنیان‌گذاران "مجد"، سرویس امنیت داخلی حماس، شناخته شد.
سنوار که در سال ۲۰۲۱ مجدداً به عنوان رهبر حماس انتخاب شد، از یک عملیات ترور توسط رژیم صهیونیستی در همان سال جان سالم به در برد.
او نقش کلیدی در تأسیس و تقویت گردان‌های قسام داشت و به عنوان بنیان‌گذار شبکه‌ای از رزمنده‌های مقاومت مسلحانه شناخته می‌شود.
او در عملیات‌های بزرگی مانند نبرد شمشیر قدس (۲۰۲۱) و دفاع در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه (۲۰۱۴) نقش پیشرو ایفا کرد.
وی با مواضع سخت‌گیرانه اما واقع‌بینانه، بر مبارزه نظامی تأکید داشت، اما از مذاکرات غیرمستقیم برای تبادل اسرا و آتش‌بس‌های موقت نیز حمایت می‌کرد.
شهید سنوار همچنین در پاکسازی غزه از جاسوسان رژیم صهیونیستی نقش برجسته‌ای داشت؛ او عناصر نفوذی را رصد و حذف می‌کرد تا مقاومت را از خیانت‌ها حفظ کند.
طراحی عملیات طوفان‌الاقصی و رهبری دفتر سیاسی حماس
بزرگترین ضربه‌ای که شهید یحیی سنوار می‌توانست به رژیم صهیونیستی و پروژه حذف فلسطین وارد کند، طراحی عملیاتی بود که مانع از فراموشی مسئله فلسطین و آزادی قدس و همچنین ضربه‌ای غیر قابل جبران به پیکره رژیم اشغالگر صهیونیستی شود.
از این رو، او به همراه شهید محمد ضیف، معمار اصلی عملیات "طوفان الاقصی" (۷ اکتبر ۲۰۲۳) بود – حمله‌ای که معادلات اشغالگران و حامیان آنها را دگرگون کرد، حدود ۱۲۰۰ نظامی و صهیونیست را از پای درآورد و ۲۴۰ اسیر گرفت.
این عملیات، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به رژیم صهیونیستی وارد کرد و جبهه مقاومت را متحد ساخت و جهان را بر علیه رژیم صهیونیستی به صف کرد و بار دیگر، مسئله فلسطین را به صدر توجهات جهان کشاند.
رهبر انقلاب اسلامی در اولین واکنش به این عملیات، روز ۱۸ مهر ۱۴۰۲ در مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح، با اشاره به شکست «غیرقابل ترمیم» رژیم صهیونیستی در حماسه جوانان فلسطینی، تأکید کردند: عامل ایجاد این طوفان ویرانگر، ظلم و جنایت و درنده‌خویی مداوم رژیم غاصب جعلی در حق ملت فلسطین بوده است و این رژیم نمی‌تواند با دروغگویی و مظلوم‌نمایی، چهره هیولایی و دیوسیرت خود را در حمله به غزه و قتل عام مردم آن پنهان کند و با یاوه‌گویی، شجاعت جوانان فلسطینی و طراحی هوشمندانه آنان را برعهده غیرفلسطینی‌ها بگذارد.
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه رژیم صهیونیستی بعد از روز شنبه ۱۵ مهر، روز حماسه شجاعانه جوانان فلسطینی، دیگر رژیم صهیونیستی قبلی نیست، افزودند: عامل این بلای بزرگ عملکرد خود صهیونیست‌ها است؛ چرا که وقتی شما درنده‌خویی و وحشی‌گری را از حد می‌گذرانید، باید منتظر «طوفان» باشید.
شهید سنوار، تا پیش از شهادت در نبرد مستقیم و تن به تن با نظامیان اشغالگر، رهبری جریان میدانی مقاومت را بر عهده داشت و همچنین پس از ترور اسماعیل هنیه در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴، جنبش حماس او را به عنوان رهبر جنبش و همچنین رئیس جدید دفتر سیاسی حماس معرفی کرد.
به گفته مقامات حماس، وی به دلیل محبوبیت قابل توجهی که در جهان عرب و اسلام پس از حملات ۷ اکتبر کسب و ارتباط قوی با «محور مقاومت» برای این مقام انتخاب شد.
سالگرد شهادت: میراث جاودان و پیام به نسل‌ها
شهادت شهید سنوار در رفح، در حالی که تا آخرین نفس با دستان خالی می‌جنگید، نمادی از "تا آخرین گلوله، مقاومت" شد.
ویدئوهای پهپادی رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد او با شجاعت تمام ایستاد و تسلیم نشد.
رهبر معظم انقلاب، پس از اعلام خبر شهادت این فرمانده بزرگ، طی پیامی اینگونه از وی یادکردند:
«او چهره‌ی درخشان مقاومت و مجاهدت بود؛ با عزم پولادین در برابر دشمن ظالم و متجاوز ایستاد؛ با تدبیر و شجاعت به او سیلی زد؛ ضربه‌ی جبران‌ناپذیر هفتم اکتبر را در تاریخ این منطقه به یادگار گذاشت؛ و آنگاه با عزّت و سربلندی به معراج شهیدان پرواز کرد.کسی چون او که عمری را به مبارزه با دشمن غاصب و ظالم گذرانده است، سرانجامی جز شهادت شایسته‌ی او نیست.»
جنبش حماس نیز در بیانیه‌ای به مناسبت اولین سالروز شهادت شهید یحیی سنوار (ابو ابراهیم)، رئیس پیشین دفتر سیاسی این جنبش تاکید کرد: شعله «طوفان الاقصی» خاموش نخواهد شد و خون رهبران شهید، مسیر مقاومت را برای نسل‌های آینده استوارتر می‌سازد.
ما بر پیمان خود برای پایداری در راه آنان و وفاداری به فداکاری‌ها و مسیرشان تا آزادی سرزمین و مقدسات فلسطین تأکید می‌کنیم.
در این بیانیه آمده است: یک سال از آن حماسه قهرمانانه‌ای که جهان شاهد آن بود می‌گذرد؛ حماسه‌ای که قهرمان آن، فرمانده نبرد «طوفان الاقصی»، شهید یحیی سنوار بود — کسی که زندگی سراسر جهاد و مبارزه خود را با شهادت پایان داد؛ ایستاده در قلب نبرد، در حالی که عصایش را در دست داشت و با شجاعت در برابر قدرت و جنایت اشغالگران ایستادگی می‌کرد.
میراث سنوار، نه تنها در تونل‌های غزه، بلکه در قلب میلیون‌ها فلسطینی و حامیان مقاومت زنده است.
او به نسل جوان آموخت که اشغال، با ایمان و شجاعت شکست‌پذیر است.
کودکان غزه روی دیوارها می‌نویسند: "یحیی رفت، اما صدایش هنوز می‌آید." در حالی که رژیم صهیونیستی با جنایاتش در غزه (بیش از ۶۰ هزار شهید از اکتبر ۲۰۲۳) روبروست، روح سنوار یادآوری می‌کند: مقاومت، یک تفکر و روش زندگی است.
شهید یحیی سنوار، از اردوگاه خان یونس تا قلعه‌های زیرزمینی رفح، نماد مقاومت فلسطین بود.
او با ترجمه کتاب‌ها در زندان، طراحی عملیات طوفان الاقصی و ایستادگی تا شهادت، ثابت کرد که آزادی قدس، با خون، ایثار و از خودگذشتگی مجاهدان به دست می‌آید.