نباید فیلمسازی به سرمایه کلان محدود شود؛ فیلمی که دست تنها ساخته شد!

امیرحسین لولایی نویسنده و کارگردان فیلم کوتاه «تقدیم به مریم» درباره فرایند شکل گیری این فیلم از ایده تا ساخت به خبرنگار مهر گفت: فیلم روایت زندگی زنی است که از خانه دوران کودکی‌اش به صورت نریشن می‌گوید؛ خانه‌ای که بعد از مرگ عمویش از دست می‌رود و به مرور تخریب می‌شود و ساختمانی جدید جای آن را می‌گیرد.
فیلم بیشتر بر این فقدان و حس نابودی تکیه دارد.
در ظاهر روایت ساده‌ای است اما در لایه‌های زیرینش به خاطره، مکان و هویت فردی می پردازد.
وی درباره ساختار اجرایی اثر توضیح داد: در تیتراژ فیلم نوشته‌ام «فیلمی که تنها ساخته شد»، چون واقعاً هیچ عاملی جز خودم نداشت.
تمام مراحل از فیلمبرداری و تدوین تا صداگذاری، نویسندگی و کارگردانی را خودم انجام دادم.
اساساً می‌خواستم این را تجربه کنم که بدون بودجه و بدون تیم، می‌شود فیلمی ساخت که حس و روایتش درست منتقل شود؟
دوربین را خودم دست گرفتم و بر اساس ایده‌ای که در ذهنم بود، فیلم را ساختم.
حضور صدا به‌جای تصویر
وی با اشاره به اینکه در این فیلم هیچ شخصیت انسانی در تصویر دیده نمی‌شود، مطرح کرد: در طول فیلم حتی یک نفر هم در قاب ظاهر نمی‌شود.
همه چیز از طریق صدا و نریشن پیش می‌رود.
شخصیت اصلی فقط با صدایش حضور دارد و او را نمی‌بینیم.
صدا روی تصاویری از خانه‌ها، کوچه‌ها و فضاهایی می‌آید که با گفته‌های او ارتباط دارند.
مثلاً وقتی می‌گوید «اینجا جایی بود که ما زندگی می‌کردیم»، همان مکان را می‌بینیم اما خالی و ساکت، فقط صدای باد یا صدای خرابی شنیده می‌شود.
به همین دلیل فیلم بیشتر یک حس ایجاد می‌کند تا داستانی خطی.
ترکیب واقعیت و تخیل
لولایی درباره نحوه نگارش فیلمنامه توضیح داد: اول لوکیشن‌ها را انتخاب کردم و قاب‌هایی بستم، بعد براساس همان‌ها داستان را نوشتم.
در حین نوشتن، یاد ماجرایی واقعی از خانه خودمان افتادم که شباهت‌هایی با ایده فیلم داشت.
در نتیجه نیمی از فیلم از واقعیت گرفته شد و نیمی دیگر بر پایه تخیل و حس فضا شکل گرفت.
بعد هم هر بخشی از روایت که کم بود، فیلمبرداری کردم تا کامل شود.
وی ادامه داد: در واقع این فیلم برعکس ساختار معمول فیلم‌های داستانی از تصویر شروع شد و بعد به روایت رسید.
به نظرم همین مسیر شکل‌گیری‌اش باعث شد در نهایت به یک فیلم تجربی تبدیل شود.
فیلمی که تنها یک‌بار می‌تواند ساخته شود
این کارگردان جوان درباره جنبه تجربی اثر گفت: به نظرم «تقدیم به مریم» فقط یک بار می‌تواند ساخته شود.
اگر دوباره بخواهید تکرارش کنید، دیگر تازگی و حس اولیه‌اش را از دست می‌دهد.
فیلم هم از نظر ساخت و هم از نظر روایت یک تجربه شخصی است که در آن شکل و مضمون در هم تنیده‌اند.
تجربه‌ای بدون هزینه‌های سنگین؛ نباید سینمای کوتاه را به سرمایه‌های کلان محدود کرد
لولایی به دشواری‌های اقتصادی تولید فیلم در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: الان هزینه تولید فیلم واقعا بالا رفته و برای خیلی از فیلمسازان تازه‌کار عملا غیرممکن شده است.
من هم بودجه‌ای نداشتم، برای همین تصمیم گرفتم خودم همه کارها را انجام بدهم.
البته پیش از این هم چند فیلم کوتاه ساخته بودم اما این اثر برایم تجربه جدی‌تری بود که حدود یک سال طول کشید تا به نتیجه برسد.
وی در ادامه به دغدغه بسیاری از جوانان علاقه‌مند به فیلمسازی اشاره کرد و افزود: خیلی‌ها به دلیل ترس از هزینه‌ها سمت ساخت فیلم نمی‌روند.
خود من هم به همین دلیل هیچ‌وقت سراغ فیلم کوتاه با پروداکشن سنگین نرفته‌ام.
وقتی می‌بینم برای یک فیلم ۱۰ دقیقه‌ای پنجاه نفر درگیر تولید هستند یا هزینه‌های میلیاردی خرج شده، واقعاً دلسرد می‌شوم.
به نظرم نباید فیلمسازی را به سرمایه‌های کلان محدود کرد.
لولایی در توصیه‌ای به فیلمسازان جوان، عنوان کرد: همیشه به بچه‌هایی که با من کار می‌کنند می‌گویم لازم نیست منتظر امکانات عجیب‌وغریب باشید، با همان تجهیزاتی که دارید می‌شود کار کرد.
شاید از نظر فنی در سطح بالا نباشد اما اگر خلاقیت داشته باشید، فیلم دیده می‌شود.
من فیلم‌هایی دیده‌ام که با هزینه‌های سنگین ساخته شدند اما نتیجه خوبی نداشتند و در مقابل آثاری را هم دیده‌ام که با هزینه‌ای اندک ساخته شدند اما به دلیل خلاقیتشان قابل تماشا بودند.
امروز حتی با یک گوشی موبایل هم می‌شود فیلم ساخت؛ مهم ایده و نگاه شخصی است، نه بودجه و ابزار.
وی در پایان تأکید کرد: فیلم کوتاه جایی برای تجربه است؛ جایی برای کشف صدا و تصویر شخصی.
اگر فیلمساز خلاقیت و شهامت تجربه‌کردن داشته باشد، حتی در ساده‌ترین شرایط هم می‌تواند اثری ماندگار بسازد.
فیلم کوتاه «تقدیم به مریم» به نویسندگی و کارگردانی امیرحسین لولایی در بخش تجربی چهل و دومین جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور دارد.