ماجرای تغییر نام سفال به سرامیک در عنوان انجمن؛ زبان بصری سرامیک چیست؟

به گزارش خبرنگار مهر، نمایشگاه سالانه انجمن هنرمندان سرامیک ایران با عنوان «سازگاری؛ از قابلیت تا تسلیم» با نمایش ۷۷ اثر سرامیک از ۷۴ هنرمند سرامیست، جمعه ۱۱ مهر در نگارخانه شماره یک فرهنگسرای نیاوران آغاز به کار کرد و تا ۲۵ مهر ادامه خواهد داشت.
برای حضور در این نمایشگاه، ۲۱۲ هنرمند با ۳۲۴ اثر ثبت نام کردند و سپس مراحل داوری و انتخاب آثار در ۲ مرحله انجام گرفت.
داوری در مرحله اول از روی عکس آثار بود که طی آن، ۱۰۲ اثر انتخاب شد.
در مرحله دوم داوری نیز انتخاب از روی اصل اثر بود، در نهایت آثار ۷۴ هنرمند سرامیست، انتخاب شدند.
هیربد همت‌آزاد دبیر نمایشگاه، ارغوان جابری، دبیر اجرایی و مرضیه تقی‌خانی، نگین خدادادی، دنیا رحیمی، علی اعتبار و علی زمانی، نیز هیئت داوران این نمایشگاه هستند.
هیربد همت آزاد رئیس هیئت مدیره انجمن هنرمندان سرامیک ایران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این نمایشگاه توضیح داد: ما هر سال برای هنرمندان رشته سرامیک که عضو انجمن هستند، یک نمایشگاه سالانه برگزار می‌کنیم.
هدف کلی این نمایشگاه‌ها فراهم‌کردن بستری است تا هنرمندان جوان این رشته بتوانند فضایی برای نشان دادن توانایی‌ها، استعدادها و قابلیت‌های خود پیدا کنند؛ یعنی یک دیالکتیک بین توانایی هنرمندان و قابلیت‌های هنر سرامیک شکل بگیرد.
خدا را شکر، در چند سال اخیر موفق شده‌ایم این نمایشگاه‌ها را هر سال برگزار کنیم.
وی درباره عنوان این نمایشگاه بیان کرد: دوره قبلی نمایشگاه با عنوان «شکل‌پذیری» برگزار شد و در دوره حاضر، عنوان «سازگاری» را برای آن در نظر گرفته‌ایم.
عنوان «سازگاری» هم معانی و تفسیرهای گسترده‌ای در عالم هنر دارد و هم در حوزه‌های اجتماعی، تکاملی، روانشناسی و جامعه‌شناسی مصادیق زیادی پیدا می‌کند.
هنرمندان این موضوع را به‌عنوان سوژه قرار دادند تا دغدغه‌ها و ایده‌هایشان را تجسم بخشند.
همت آزاد در پاسخ به پرسشی درباره بین‌رشته‌ای بودن هنر سرامیک و مجسمه گفت: می‌توانیم این موضوع را از چند منظر بررسی کنیم.
اینها چیزهایی نیستند که امروز بتوانیم مرز مشخصی بین فضای هنرها یا سبک‌ها و دوره‌ها مشخص کنیم، زیرا دنیای امروز دنیایی است با تنیدگی گسترده؛ اما بیاییم از چند زاویه بحث کنیم.
اولاً هنر سرامیک در ایران سابقه‌ای هشت‌هزار ساله دارد.
بسیاری از هنرهای دیگر مانند خوشنویسی، معماری، مجسمه‌سازی و نقاشی، بسیار بر پایه زبان بصری سرامیک استوار شده‌اند.
در فرهنگ، اقلیم و جغرافیای ما این‌طور است که به جرات می‌توان گفت سرامیک هنر مادر است.
به‌عنوان مثال، بعد از دوره ایران باستان که فلز و سنگ کاربرد زیادی داشتند، در دوره اسلامی سرامیک متریالی بود که نقاشی و خطاطی روی آن انجام می‌شد و حتی مجسمه‌سازی به زبان بصری سرامیک صورت می‌گرفت.
حالا این زبان بصری سرامیک چیست و چه تفاوتی دارد؟
وی تصریح کرد: سرامیک دارای بازه گسترده‌ای از تکنیک‌هاست که هر کدام جلوه‌های منحصر به فردی به آن می‌بخشد.
مخاطب ذهن ناخودآگاه خود را با پس‌زمینه‌ای هشت‌هزار ساله از سرامیک شکل داده است و این جلوه‌ها را به‌صورت ذاتی با زبان بصری آن می‌شناسد.
رئیس هیئت مدیره انجمن هنرمندان سرامیک ایران توضیح داد: یکی از مولفه‌های زبانی سرامیک، هویت «سرامیکی» آن است؛ یعنی وقتی اثری ساخته می‌شود، به‌ویژه اگر با متریال دیگری ساخته شود، تفاوتش با اثر سرامیکی مشخص است.
این تفاوت دقیقاً جایی است که سرامیک از جایگاه یک متریال به جایگاه یک رسانه تبدیل می‌شود؛ نه فقط در ایران، بلکه در خارج از کشور هم همین موضوع صدق می‌کند.
انجمن بین‌المللی سرامیک که در سال ۱۹۵۲ ثبت شده و در سراسر جهان سمپوزیوم‌های متعددی به‌عنوان رسانه‌ای منحصربه‌فرد برگزار می‌کند حالا چه برسد به کشور ما که سابقه‌ای هشت‌هزار ساله دارد و این سابقه به‌عنوان یک پتانسیل بالقوه پشتوانه آن است.
وی بیان کرد: خوشحالیم که با رایزنی‌ها و ارائه مستنداتی به انجمن بین‌المللی سرامیک، این انجمن کیفیت نمایشگاه‌های ما (سازگاری) را تأیید و حمایت معنوی خود را اعلام کرد.
افتخار داشتیم لوگوی انجمن بین‌المللی سرامیک را در پوستر نمایشگاه‌مان داشته باشیم.
همت آزاد درباره نوآوری در آثار سرامیک نیز گفت: واقعیت این است که این موضوع از چند منظر قابل بررسی است؛ اول دنیای بی‌پایان تکنیک‌های سرامیک است که ما می‌توانیم با افزایش دانش و مهارت فنی خود، از تکنیک‌های بیشتری در سرامیک استفاده کنیم و این ابزار به‌نوعی وسیله‌ای برای بیان بهتر ایده‌ها خواهد بود.
این جنبش نوآوری همسو با تغییرات رویکردهای اجرایی هنر در جهان اتفاق می‌افتد.
یعنی باید به این تغییرات توجه کنیم.
از سوی دیگر، دغدغه‌ها و مسائل هنرمندان نیز روز به‌ روز تغییر می‌کند؛ شرایط روز مانند کرونا، مسائل اقتصادی و موضوعات مختلف، همه این‌ها زاویه نگاه، ایده و دغدغه هنرمند را شکل می‌دهند.
وی همچنین در مورد جداشدن «سرامیک» از «سفال» در این انجمن نیز بیان کرد: امسال انجمن ما از «انجمن هنرمندان سفالگر» به «انجمن هنرمندان سرامیک» تغییر نام داد.
سرامیک واژه‌ای است که فرهنگستان زبان فارسی هم آن را به‌عنوان واژه‌ای جامع برای همه گونه‌های کار با گل تأیید کرده است.
ما، ارتن‌ور، استون‌ور، چینی، پرسلن و سفال را داریم و سفال یکی از این گونه‌هاست.
گل‌رتنبر، گل سفالگری قرمز رنگی است که اکسید آهن در آن وجود دارد، بنابراین سفال بخشی از سرامیک است.
همت آزاد در پایان گفت: می‌توان گفت سرامیک عنوان جامع‌تری است، مثل این است که خودرو بی‌ام‌و یکی از گونه‌های اتومبیل باشد؛ سرامیک را می‌توان به اتومبیل تشبیه کرد که بنز، بی‌ام‌و، پراید، پژو و غیره گونه‌های آن هستند و سفال یکی از این گونه‌ها است.