روز تهران چه روزی است و چرا؟

کد خبر: 740343 | ۱۴۰۴/۰۷/۱۵ ۱۰:۳۸:۴۳
در تقویم رسمی ایران، ۱۴ مهر به عنوان «روز تهران» نامگذاری شده است.
این روز نه تنها یادآور تاریخ پرفراز و نشیب پایتخت ایران است، بلکه نمادی از رسمیت یافتن تهران به عنوان مرکز سیاسی و اداری کشور به شمار می‌رود.
اما چرا این تاریخ خاص انتخاب شده؟
برای درک بهتر، باید به عقب برگردیم و به رویدادهای دوران مشروطه نگاهی بیندازیم.
به گزارش فرارو، تهران، شهری که امروزه بیش از ۸ میلیون نفر جمعیت دارد و قلب تپنده اقتصاد، فرهنگ و سیاست ایران است، سابقه‌ای طولانی به عنوان پایتخت دارد.
اما انتخاب رسمی آن به عنوان پایتخت، به سال ۱۲۸۵ شمسی بازمی‌گردد.
در آن دوران، جنبش مشروطه به اوج رسیده بود و مردم ایران برای برقراری قانون اساسی و محدود کردن قدرت مطلقه شاه قیام کرده بودند.
مظفرالدین شاه قاجار در ۱۴ جمادی‌الثانی ۱۳۲۴ قمری (معادل ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ شمسی) قانون اساسی را امضا کرد.
این قانون اساسی اولیه، بدون ذکر صریح پایتخت، تنها به ساختار کلی حکومت می‌پرداخت.
اما داستان روز تهران به متمم قانون اساسی مربوط می‌شود.
پس از درگذشت مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه قاجار به قدرت رسید.
او که مخالف سرسخت مشروطه بود، ابتدا قانون اساسی را نادیده گرفت و حتی مجلس را بمباران کرد.
با فشار مشروطه‌خواهان و استبداد ستیزان، محمدعلی شاه مجبور شد در ۱۴ مهر ۱۲۸۶ شمسی (مطابق با ۵ اکتبر ۱۹۰۷ میلادی)، متمم قانون اساسی را امضا کند.
این متمم، جزئیات بیشتری را به قانون اساسی اضافه می‌کرد و شامل ۱۰۷ اصل بود.
اصل چهارم این متمم، به صراحت اعلام می‌کرد: «پایتخت ایران طهران است».
این عبارت ساده، اما تاریخی، تهران را برای اولین بار به طور رسمی و قانونی به عنوان پایتخت کشور تثبیت کرد.
پیش از این، تهران از زمان آقا محمد خان قاجار (در سال ۱۲۰۰ شمسی) عملاً پایتخت بود، اما بدون پایه قانونی محکم.
نامگذاری ۱۴ مهر به عنوان روز تهران، در سال‌های اخیر توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و با هدف گرامیداشت رویدادهای مشروطه صورت گرفت.
این تصمیم، نه تنها به یادبود امضای متمم، بلکه به منظور برجسته کردن نقش تهران در تحولات سیاسی ایران است.
تهران، که از روستایی کوچک در دامنه البرز به شهری مدرن تبدیل شده، شاهد رویدادهای بزرگی مانند انقلاب مشروطه، نهضت ملی شدن نفت، انقلاب اسلامی و حتی زلزله‌ها و بحران‌های طبیعی بوده است.
این شهر، با تاریخ بیش از ۲۰۰ ساله به عنوان پایتخت، نماد وحدت ملی است.
امروزه، روز تهران فرصتی است برای تأمل در چالش‌های این کلان‌شهر.
آلودگی هوا، ترافیک سنگین، مسائل زیست‌محیطی و مهاجرت گسترده، تهران را با مشکلات عدیده‌ای روبرو کرده است.
اما همزمان، این روز یادآوری می‌کند که تهران، با جاذبه‌های فرهنگی مانند کاخ گلستان، موزه‌ها، بازار بزرگ و پارک‌هایش، قلب فرهنگی ایران است.
برنامه‌های شهرداری تهران در این روز، شامل نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و فعالیت‌های شهروندی، به منظور افزایش آگاهی عمومی از تاریخ و اهمیت حفظ این شهر برگزار می‌شود.
در نهایت، ۱۴ مهر بیش از یک مناسبت تقویمی است؛ آن روزی است که تهران از یک شهر محلی به پایتخت رسمی ایران تبدیل شد.
این رویداد، بخشی از مبارزه برای عدالت و قانون‌مداری در تاریخ معاصر ماست.
با گرامیداشت این روز، می‌توانیم به آینده‌ای بهتر برای تهران و ایران بیندیشیم، جایی که پایتخت نه تنها مرکز قدرت، بلکه نماد پیشرفت و پایداری باشد.