اقتصاد اسلامی از فارابی تا محقق کرکی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، پس از ظهور انسان 250 ساله، دوره غیبت با ظهور اندیشه مدینه فاضله فارابی آغاز می‌شود و فضای عرضه علم العمران یا همان دانش پیشرفت ابن‌خلدون پس از گذشت حدود 500 سال فراهم می‌شود.
در این دوره حکمایی چون مسکویه و ابن‌سینا؛ محدثینی همچون شیخ صدوق و کلینی؛ فقهایی همچون شیخ طوسی، خواجه نصیرالدین طوسی، محقق حلی و محقق کرکی و تحلیلگران اجتماعی همچون ابن‌خلدون اندیشه اقتصاد اسلامی را بسط می‌دهند.
در این دوره 500 تا 600 ساله، شاهد وقوع نوعی رنسانس اسلامی ناشی از تقابل دو رویکرد صوفی‌گری دنیاگریز و رویکرد اصیل اسلام نسبت به فعالیت اقتصادی می‌باشیم.
تفکر عقلی-حدیثی با علل الشرایع شیخ صدوق (حدود 960 میلادی)آغاز شد و با شکل‌گیری رویکرد اجتهادی شیخ طوسی(حوالی 1000 میلادی) قوت گرفت.
خواجه نظام الملک در سال 1065 میلادی با ایجاد نظامیه بغداد، دانشگاهی اسلامی بنا نهاد که بعداً الهام‌بخش ایجاد دانشگاه آکسفورد شد.
ابن‌خلدون حوالی سال 1400 میلادی با ارائه نظریه ماشه، این تاریخ را بازخوانی می‌کند و در کتاب العبر به این سوال پاسخ می‌دهد که چرا تمدن اسلامی پس از اوج سرزمینی در 700 میلادی دچار افول در حوالی 1400 میلادی شد و آندلس را به مسیحیان واگذار کرد.
پس از افول تمدن اسلامی در اندلس، 100 سال پس از ابن‌خلدون شاهد بسط عملی اندیشه اقتصادی اسلام در ایران با محقق کرکی در دوره صفویه و عینیت یافتن آن با دارالفنون امیرکبیر و نهضت علمای شیعه علیه استعمار انگلیس در دوره قاجار و عرضه دانش مدون اقتصاد اسلامی توسط شهید صدر در دوره پهلوی می‌باشیم.
نویسنده: محمدجواد توکلی، استاد تمام اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
انتهای پیام/