واکاوی موانع بازگشایی مرز ترکیه و ارمنستان؛ از پیش‌شرط‌های آنکارا تا مخالفت اپوزیسیون ارمنی - تسنیم
در حالی که وزیر اقتصاد ارمنستان از تلاش برای بازگشایی مرز با ترکیه سخن می گوید، تحلیلگران معتقدند پیش شرط های کلیدی آنکارا و باکو، هرگونه گشایش عملی را حداقل تا پس از انتخابات پارلمانی پرحاشیه ارمنستان در سال 2026 به تعویق خواهد انداخت.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «گئورگ پاپویان» وزیر اقتصاد ارمنستان، در اظهاراتی در کمیسیون پارلمانی این کشور اعلام کرد که ترکیه و جمهوری آذربایجان با هدف تضعیف اقتصادی و خنثی‌سازی ارمنستان، مرزهای خود را با این کشور بسته‌اند.
او با تأکید بر اینکه مرزهای بسته خطری برای آینده ارمنستان است، گفت: «من با تمام توان برای بازگشایی مرز ارمنستان و ترکیه و توسعه اقتصاد ارمنستان تلاش خواهم کرد.»
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که مذاکرات میان ارمنستان و ترکیه برای بازگشایی احتمالی مرزها و همچنین رفع انسداد ارتباطات منطقه‌ای با جمهوری آذربایجان ادامه دارد.
با این حال، کارشناسان معتقدند پیش‌شرط‌های آنکارا و باکو و همچنین فضای سیاسی داخلی ارمنستان، موانع جدی بر سر راه این فرآیند هستند.
تحلیلگر روس: چشم‌انداز بازگشایی مرزها به پس از انتخابات 2026 موکول می‌شود
میخائیل نیژماکوف، تحلیلگر سیاسی روس، معتقد است که بسیاری از جزئیات فنی و سیاسی رفع انسداد مسیرهای ارتباطی در منطقه همچنان حل‌نشده باقی مانده‌اند.
او می‌گوید: «آنکارا موضع خود را بر این اساس قرار داده که گام‌های کلیدی برای عادی‌سازی روابط با ایروان را پس از امضای پیمان صلح جامع میان آذربایجان و ارمنستان برخواهد داشت.
هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، در ماه سپتامبر به صراحت این شرط را به عنوان نقطه شروع اعلام کرد.»
این کارشناس با اشاره به فضای سیاسی داخلی ارمنستان می‌افزاید: «چشم‌انداز بازگشایی مرز با ترکیه و رفع انسداد ارتباطات با آذربایجان، بدون شک با انتقاد شدید اپوزیسیون در داخل ارمنستان روبرو خواهد شد.
این موضوع می‌تواند روند مذاکرات عمومی را در آستانه کارزارهای انتخاباتی پارلمانی در بهار و اوایل تابستان 2026 پیچیده‌تر کند.»
نیژماکوف سناریوی محتمل‌تر را اینگونه ترسیم می‌کند: «حتی در صورت پیشرفت مطلوب در مذاکرات، گام‌های عملی کلیدی برای رفع انسداد حداقل تا پایان انتخابات پارلمانی و تشکیل دولت جدید در تابستان 2026 به تعویق خواهد افتاد.
توافق اخیر میان نمایندگان ویژه ترکیه و ارمنستان برای برقراری پروازهای منظم تا تابستان آینده نیز به طور غیرمستقیم این چارچوب زمانی را تأیید می‌کند.»
تحلیلگر آذربایجانی: اپوزیسیون ارمنستان مانع اصلی صلح است
مراد سادادینوف، مفسر سیاسی آذربایجانی، یادآوری می‌کند که روابط دیپلماتیک میان ترکیه و ارمنستان به دلیل اشغال اراضی آذربایجان توسط ارمنستان قطع و مرزها بسته شد.
او می‌گوید: «طرف تُرک همواره تأکید کرده که تا زمان حل کامل روابط ارمنستان و آذربایجان، آماده بازگشایی مرزها و احیای روابط دیپلماتیک نخواهد بود.
منظور از حل کامل، در درجه اول امضای پیمان صلح و حل‌وفصل مسائل مربوط به کریدور زنگه‌زور است.
تنها پس از آن، من فکر می‌کنم ترکیه اقدام به بازگشایی ارتباطات خواهد کرد.»
سادادینوف معتقد است که نیروهایی در داخل و خارج از ارمنستان وجود دارند که علاقه‌ای به بازگشایی مرزها ندارند، زیرا می‌دانند در این صورت نفوذ ترکیه در ارمنستان افزایش یافته و امکانات بازیگران مخرب خارجی به حداقل خواهد رسید.
این کارشناس می‌افزاید: «اپوزیسیون شکل‌گرفته در ارمنستان که با پاشینیان مخالف است، یکی از اهداف خود را جلوگیری از احیای روابط با ترکیه قرار داده است.
به یاد دارم که چگونه روبرت کوچاریان، رئیس‌جمهور سابق ارمنستان، در تلویزیون‌های روسیه اعلام می‌کرد که نباید اجازه بازگشایی ارتباطات با ترکیه را داد، زیرا نفوذ آنکارا در ارمنستان افزایش می‌یابد و اپوزیسیون امکان استفاده از این کشور به عنوان میدانی برای تحریکات نیروهای خارجی در قفقاز جنوبی را از دست خواهد داد.»
با این حال، سادادینوف معتقد است که دولت فعلی ارمنستان با حمایت قدرت‌های جهانی مانند آمریکا، به رهبری دونالد ترامپ، علی‌رغم اعتراضات نیروهای اپوزیسیون تجدیدنظرطلب، قادر خواهد بود پیمان صلح با آذربایجان را امضا کند که این امر به نوبه خود منجر به بازگشایی مرزها و احیای روابط با ترکیه خواهد شد.
انتهای پیام/
