انتشار یک کتاب برای ویولن نوازها؛ ردیف‌های یک استاد را بیشتر بشناسید
کتاب «دوره اول ردیف ویولن استاد حسین یاحقی» به همراه اجرای آن در قالب یک لوح فشرده صوتی پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «دوره اول ردیف ویولن استاد حسین یاحقی» به همراه اجرای آن در قالب یک لوح فشرده صوتی توسط نشر خُنیاگر به مدیریت شهاب منا منتشر شد.
شهاب مِنا مدیرمسئول نشر خنیاگر، درباره این اثر توضیح داده است:
«چنانکه در توضیحات کتاب درباره شرح حال استاد حسین یاحقی و دوره‌های ردیف ایشان به قلم فرزندشان، آقای بهزاد یاحقی آمده استاد حسین یاحقی (۱۳۴۷-۱۲۸۵) در خاندانی اهل موسیقی در جهرُمِ شیراز متولد شد و سرنوشتش پیش از تولد با موسیقی رقم خورده بود.
پدرش موسیقی‌نواز آماتور بوده و با موسیقی‌دانان شیراز نشست و برخاست داشت و خواهر بزرگش فرخ‌لقا، در کمانچه شاگرد حسین‌خان اسماعیل‌زاده و در سنتور شاگرد سماع‌حضور بود و درباره نبوغش در موسیقی حکایت‌ها بسیار است.
حسین یاحقی آموزش کمانچه را با خواهر خود، فرخ‌لقا آغاز می‌کند و پس از مدتی فرخ‌لقا حسین هشت‌ساله را نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده استاد خود، می‌برد و جهت تعلیم به وی می‌سپارد تا بتواند نزد این استاد بزرگ به فراگیری ردیف بپردازد.
این هنرمند تا شانزده‌سالگی مدت هشت سال نزد استاد با رموز نوازندگی و ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی با لحن ایرانی آشنا می‌شود و سپس با اجازه از استادش کلاس آموزش کمانچه دایر می‌کند.
علاقه بیش از حد جوانان به یادگیریِ ویولن، حسین یاحقی را از اوایل دهه بیست به نوازندگی و تدریس ویولن ترغیب کرد.
حسین یاحقی نُت موسیقی را به توصیه دوست خود، ابوالحسن صبا به‌طور فشرده و تاحدی‌که بتواند دانش ردیفی خود را برای تدریس به هنرجویان بنگارد، از صبا آموزش دید و با تصرفاتی در ردیف حسین‌خان اسماعیل‌زاده (استادش) شروع به تدوین دوره‌های ردیف خویش کرد.
از حسین یاحقی پنج دوره ردیف برای ویولن به‌جا مانده است.
دوره اول در راست‌کوک و دوره دوم در چپ‌کوک پیش از سال‌های ۱۳۳۰ نگاشته شده‌اند.
دوره سوم در راست‌کوک افتاده و دوره چهارم در چپ‌کوک افتاده تنظیم شده است.
دوره پنجم که در دهه چهل و تا پایان حیات مؤلف به نت درآمده در کوک‌های مختلف است حاوی بیان خلاق و هنری و منحصربه‌فرد حسین یاحقی از موسیقی ردیفی ایران برای سازهای کمانه‌ای است.
اینک آنچه در کتاب حاضر ارائه شده دوره اول این ردیف در راست‌کوک زهی است که جز نوا و راست‌پنجگاه باقی دستگاه‌ها و آوازها را دربر دارد.
از دوره اول هفت نسخه کامل یا ناقص به‌صورت دستنویس یا کپی دستنویس در آرشیو خانوادگی حسین یاحقی باقی مانده است.
از آن میان، چهار نسخه دست‌نویس‌های استاد حسین یاحقی است که هیچ‌یک تمامیِ دوره اول را دربر ندارند و سه نسخه دیگر نیز نگاشته دو تن از شاگردان حسین یاحقی (داوود آهن و غلامحسین نیکرویان) و پاک نویس دستنویس نیکرویان توسط بهزاد یاحقی که همه دوره اول را دارا هستند.
برای انتشار دوره اول، تمامی نسخه‌های دوره اول از سوی آقای بهزاد یاحقی، فرزند استاد حسین یاحقی، در اختیار ناشر قرار گرفت و مدتی صرف بررسی تطبیقی نسخه‌ها با یکدیگر شد.
در ابتدا بهتر می‌نمود که ویرایش و بازنویسی دوره اول ردیف استاد حسین یاحقی براساس دست‌نویس‌های استاد صورت گیرد، اما هم نسخه‌های به دست خط وی کامل نبود و هم به اذعان آقای بهزاد یاحقی نسخه‌های دست‌نوشته حسین یاحقی حاوی آخرین ویرایش این ردیف نیستند.
به گفته آقای محمود یاحقی، دیگر فرزند استاد حسین یاحقی که خود دوره‌های اول و دوم ردیف استاد را نزد ایشان تلمذ کرده‌اند، آخرین نسخه از دوره اول که خود استاد حسین یاحقی در چند سال پایانی تدریس خود در کلاسشان از روی آن تدریس می‌کردند و با توجه به نبودن فتوکپی در آن‌زمان شاگردان از روی آن استنساخ می‌کردند نسخه پاکنویس‌شده توسط آقای داوود آهن بود.
اصل این دستنویس اکنون نزد آقای محمود یاحقی است و وی از روی اصل دستنویس عکس گرفته تصویر آن را برای ناشر ارسال کرد که همان ملاک بازنویسی و ویرایش دوره جدید شد.
برای اجرای ردیف حاضر، از سوی آقای بهزاد یاحقی، آقای بهرنگ آزاده پیشنهاد شدند.
این انتخاب، پیش از هر دلیل دیگر از آن‌رو بود که ایشان از شاگردان خوب استاد علی تجویدی محسوب می‌شوند و آقای تجویدی نیز فراگیری ویولن و ردیف‌های موسیقی ایرانی با ویولن را نزد حسین‌خان یاحقی آغاز کرده بودند و به‌نوعی نوه هنری استاد حسین یاحقی محسوب می‌شوند.
همچنین از آنجا که در نوازندگی روش کلاسیک ویولن‌نوازی ایرانی را پی می‌گیرند و متأثر از موسیقی عربی و ترکی نیستند برای اجرای ردیف موسیقی «ایرانی» با ویولن از بهترین نوازندگان حال حاضر ایران‌اند.
تسلط این هنرمند بر ردیف‌های ویولن منتشرشده و سابقه ویرایش یا اجرای آنها در کنار سوابق طولانی نوازندگی و تدریس ویولن ایرانی در دانشگاه و آموزشگاه‌های آزاد هنری نیز از دیگر محاسن انتخابشان به‌عنوان بهترین گزینه موجود برای اجرای ردیف حاضر بود.
ضبط ویولن با امکانات استودیوی خانگی نوازنده صورت گرفته و برای اجرای بهتر و منسجم‌تر ردیف، هر مایه‌ای به‌صورت یکجا و پشت‌سرهم در منزل ضبط شده است که به روال ردیف‌نوازی خدشه وارد نشود.
پس از ویرایش‌های آقای آزاده بر فایل‌های ضبط‌شده خودشان، آقای سیامک برقی در استودیو بر قطعات ضربی تنبک نواختند و سپس اجراهای ویولن و تنبک توسط آقای صمد برقی میکس و مَستِرینگ شدند.
اجرای ویولن نیز با سرعتی انجام شده که صرفا آموزشی نباشد و به اجرای هنری با رعایت ظرایف آن نزدیک باشد.
همچنین سعی بر آن بوده که نوازندگی تنبک به روش‌های قدیمی‌تر صورت گیرد تا تناسب بیشتری با اجرای موسیقی در دهه‌های قبل داشته باشد.
در نهایت، پس از شنیدن اجرای آزمایشی و نهایی، ۲ بار دیگر نیز نت‌ها با تشریک مساعی اینجانب و آقای آزاده بازبینی و ویرایش شد و مجموعاً نت‌های این مجموعه به مساعی چهار موسیقی‌دان پیش از انتشار ۱۰ دوره ویرایش و بازبینی شدند و این پروژه که از سال ۱۴۰۰ آغاز شده بود پس از چهار سال استمرار، سرانجام در مهر ۱۴۰۴ به ثمر نشست و توسط نشر خُنیاگر منتشر شد.»