ناطق‌الهی درباره تشدید وقوع زلزله‌ها: ایران را باید کشوری پرگسل دانست، چرا که علاوه‌بر گسل‌های شناخته‌شده، برخی گسل‌ها هنوز شناسایی نشده‌اند/ تشخیص زلزله از انفجار فقط با داده‌های علمی ممکن است
ایران به‌خاطر گسل‌های بسیار زیاد، از مناطقی است که انبوهِ گسل‌های شناخته‌شده‌اش فراتر از حد معمول در نقاط دیگر دنیاست. علاوه‌بر گسل‌های شناخته‌شده، برخی گسل‌ها هنوز شناسایی نشده‌اند؛ بنابراین باید کشور را ناحیه‌ای پُرگسل دانست.
یک عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله‌شناسی به «اعتماد آنلاین» گفت: ایران به‌خاطر گسل‌های بسیار زیاد، از مناطقی است که انبوهِ گسل‌های شناخته‌شده‌اش فراتر از حد معمول در نقاط دیگر دنیاست.
علاوه‌بر گسل‌های شناخته‌شده، برخی گسل‌ها هنوز شناسایی نشده‌اند؛ بنابراین باید کشور را ناحیه‌ای پُرگسل دانست.
کد خبر: 739589 | ۱۴۰۴/۰۷/۱۱ ۱۴:۴۳:۱۶
لیلا پایدار- فریبرز ناطق‌الهی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه زلزله‌شناسی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار «اعتماد آنلاین» درباره زلزله‌ی دیشب اظهار داشت: ایران به‌خاطر گسل‌های بسیار زیاد، از مناطقی است که انبوهِ گسل‌های شناخته‌شده‌اش فراتر از حد معمول در نقاط دیگر دنیاست.
علاوه‌بر گسل‌های شناخته‌شده، برخی گسل‌ها هنوز شناسایی نشده‌اند؛ بنابراین باید کشور را ناحیه‌ای پُرگسل دانست؛ جایی که صفحات و ساختارهای زمین‌شناسی در آن گرد هم آمده‌اند و همواره تحت فشار هستند.
این وضعیت باعث می‌شود وقوع زلزلهچه کوچک و چه بزرگ در هر لحظه دور از انتظار نباشد.
نمونه‌ی این امر را در رخدادهای پی‌درپی ثبت‌شده در کشور می‌توان دید: برخی زلزله‌ها آن‌چنان کوچک‌اند که احساس نمی‌شوند، برخی متوسط‌اند و حس می‌شوند و بعضی هم آن‌قدر بزرگ‌اند که خسارت و تلفات به‌دنبال دارند.
او ادامه داد: با در نظر داشتن این پهنه‌ی لرزه‌خیز، باید در نخستین لحظات هر رویداد فرض اولیه را زلزله در نظر گرفت.
پرسشی که این روزها زیاد مطرح می‌شود این است که آیا این رخدادها ممکن است انفجار باشند؟
از منظر علمی تفاوت‌های مشخصی بین زلزله و انفجار وجود دارد و اگرچه تشخیص نهایی به بررسی داده‌ها نیاز دارد، این تفکیک کاملاً امکان‌پذیر است.
سال گذشته در کرج زلزله‌ای رخ داد که من آن را تحلیل کردم و شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه شاید انفجار بوده؛ مشابه همین شایعات در سمنان، قشم و بندرعباس نیز مطرح شد که پس از تحلیل‌ها گزارش‌ها به‌نحوی منتشر شد که آن رویدادها زلزله بودند.
به گفته ناطق الهی، از ابتدای وقوع تا ساعت یازده و دوازده صبح پی‌گیری مستمر پایگاه‌های داخلی و بین‌المللی را داشتم.
از منظر سیاسی و به‌دلیل حساسیت منطقه، ممکن است برخی گرایش داشته باشند که احتمال وقوع انفجار یا حتی تست هسته‌ای را مطرح کنند؛ اما به‌صورت علمی باید گفت: اگر کسی بخواهد تست یا انفجاری کنترل‌شده انجام دهد، معمولاً مکان‌هایی را انتخاب می‌کند که دور از گسل‌ها و متمرکز از نظر انسانی باشند یعنی مکان‌هایی که بتوان کنترل و ایمن‌سازی را بهتر انجام داد.
در همین راستا، محل وقوع اخیر به‌ظاهر فاصله قابل‌توجهی از گسل‌های شناخته‌شده دارد؛ اگرچه تعیین دقیق‌تر به داده‌های ثبت‌شده دستگاه‌های لرزه‌نگاری وابسته است.
او گفت: نکته‌ی دیگر این است که اگر رویداد انفجاری باشد، معمولاً نمی‌تواند گسل‌های دوردست را تحریک کند تا خسارت ثانویه ایجاد شود؛ با توجه به فاصله‌ای که تا گسل‌های مجاور—مانند گسل‌های کوه‌های مهدیه وجود دارد، اگر فرض کنیم وقوع انفجار عامل بوده، Magnitude (یا پارامتر معادل) و منشأ آن باید دقیقاً از روی رکوردها مشخص شود.
باید توجه داشت که در کشور و در سطح بین‌المللی ایستگاه‌های متعددی (بالغ‌بر صدها ایستگاه) داده‌برداری می‌کنند؛ هر رویدادی که رخ دهد، توسط این شبکه‌ها ثبت می‌شود و تحلیل دقیقِ رکوردهاست که می‌تواند ماهیت رویداد را مشخص کند.
ناطق الهی در پایان بیان کرد: هم‌اکنون نیز با توجه به گزارش‌های رسمی ازجمله اعلام رئیس ستاد بحران اصفهان مبنی بر نبودِ خسارت نمی‌توان با قطعیت گفت که انفجار رخ داده؛ این امر نشانه‌ای امیدوارکننده است اما برداشت‌های ذهنی و حاشیه‌ای ممکن است گرایشی ایجاد کند که وقوع انفجار را محتمل بداند.
در جمع‌بندیِ علمی باید صبر کرد تا رکوردهای دستگاه‌ها منتشر و مورد محاسبه و ارزیابی کیفی قرار گیرند؛ آن‌گاه می‌توان با قطعیت گفت این رویداد زلزله بوده یا انفجار.