عمارت«نورمحال»همدان در بلاتکلیفی/کمیته امداد از شهرداری شکایت کرد
همدان- درحالی که تصور می شد شهرداری همدان با واگذاری زمین معوض به کمیته امداد ساخت و ساز در محوطه عمارت نورمحال را خاتمه داده شکایت کمیته امداد از شهرداری پرده از یک وعده توخالی دیگر برداشت.
خبرگزاری مهر – گروه استان ها: عمارت تاریخی نورمحال بنایی در دو طبقه با سقف شیروانی و دارای ستون هایی در چهار طرف است که یکی از خانه باغ های زیبای همدان محسوب می شود.
این بنا که ۲۷ آبان ماه سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده در خطر نابودی قرار گرفته چراکه اوایل سال گذشته ساخت‌وساز برج‌های دوقلوی همدان درست در عرصه این بنای تاریخی ثبت ملی شده که اواخر دوره قاجار باهدف امنیت بهداشتی مردم همدان ساخته‌شده سر و صدای بسیاری در همدان ایجاد کرد.
ماجرای صف کشی لودرها در عرصه بنای تاریخی نور محال همدان در همان روزهایی رسانه‌ای شد که همدان میزبان برپایی افتتاحیه رویداد همدان ۲۰۱۸ پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی بود و مسئولان سازمان میراث، صنایع‌دستی و گردشگری کشور نیز در این مراسم حضور داشتند.
ساخت برج‌های دوقلو در حریم بنای تاریخی ثبت ملی شده
پس از اینکه خبر این رویداد برای اولین مرتبه رسانه‌ای و در پی آن پیگیری دوستداران میراث فرهنگی و مردم برای توقف عملیات اجرایی ساخت برج‌ها به نتیجه رسید مشخص شد که در جلسه کمیسیون ماده ۵ در همدان که سال ۹۵ برگزار شده موافقت با ساخت برج‌های دوقلو در عرصه و حریم درجه‌یک بنای تاریخی ثبت ملی شده نور محال اعلام‌شده است.
در پی این اتفاق فعالان مدنی و خبرنگاران و دلسوزان میراث فرهنگی همدان باردیگر دست‌به‌کار شدند تا با اقدامی به‌موقع مانع تخریب حریم این اثر تاریخی به بهانه داشتن مجوز شوند و کار تا جایی پیش رفت که استاندار وقت در نامه‌ای به معاون عمرانی خود و شهردار دستور بررسی موضوع را صادر کرد و قرار شد تا اعلام نتیجه نهایی، ساخت این برج‌ها متوقف شود که پس از گذشت یکماه از پیگیری‌ها و توقف اجرا مهرماه سال گذشته لودرهای پیمانکار به جان محوطه نور محال افتادند و کار ساخت‌وساز را با قطع درختان آغاز شد.
این اقدام یک بار دیگر نظرها را متوجه نورمحال کرد و این بار پای اعضای شورای شهر به این محوطه باز شد به طوری که رئیس شورای شهر همدان در بازدیدی که مهر ماه سال گذشته از عمارت نورمحال انجام داد دستور توقف کار را صادر کرد.
کامران گردان در اظهار نظری که در پی بازدید از مجموعه انجام داده بود عنوان کرد با ساخت‌وساز در زمین مجاور بنای نور محال، قطعاً این عمارت تحت شعاع قرارگرفته و بنا آسیب خواهد دید و ما نیز مخالف ساخت‌وساز هستیم که طبق دستور شورای شهر همدان، فعلاً شهرداری از هرگونه ساخت‌وساز در این زمین جلوگیری کرد اما درنهایت ما تابع قانون هستیم.
با اقدام رئیس شورای شهر همدان و صدور دستور توقف عملیات عمرانی در مجموعه نورمحال در کمتر از دو هفته بعد صحن شورای شهر همدان با حضور فعالان مدنی و هنرمندان پیرامون جلوگیری از ساخت و ساز در عرصه عمارت تاریخی نور محال تشکیل و در این نشست به چرایی انجام شدن یا نشدن عملیات عمرانی برج‌های دوقلو در محدوده عمارت نورمحال پرداخته شد.
اماکن تاریخی به توسعه گردشگری خورده‌اند
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان در این جلسه با بیان اینکه اماکن تاریخی همچون عمارت نور محال به عنوان سرمایه‌های اجتماعی استان به توسعه گردشگری خورده‌اند که باید این سرمایه‌ها را به عنوان میراث استان و حتی کشور حفظ کنیم، افزود: وضعیت عمارت نور محال، از سطح استانی فراتر رفته و تبدیل به مسئله‌ای ملی شده است، بیان کرد: باید سایر متولیان شهر نیز وارد عمل شده و از جنبه‌های مختلف اعمال قدرت کنند تا بتوانیم به همراه هم ضمن حفظ حق و حقوق مالک، این بنای تاریخی ارزشمند را نیز حفظ کنیم.
موضوع عمارت نورمحال و ساخت و سازها در حریم آن مسکوت مانده بود تا اینکه تیرماه امسال به یکباره خبر از اجرای عملیات عمرانی برج‌های دوقلو در فضای مجازی پیچید و با درج تصاویری از فعالیت لودرها برای خاک برداری از حریم این اثر تاریخی یکبار دیگر همه را به نقطه سر خط برگرداند.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان در جلسه‌ای که هفته گذشته در شورای شهر برگزار شد با اشاره به آغاز ساخت و ساز در جوار عمارت نورمحال، افزود: با توجه به جایگاه عمارت نورمحال به عنوان یکی از بناهای واجد ارزش و معرف هویت و تاریخ شهر همدان از مدیران شهری و مسئولان استانی انتظار می‌رفت که توجه بیشتری به اتفاقاتی که در حاشیه این بنا می‌افتد داشته باشند.
رضوان سلماسی با بیان اینکه مخالف ساخت و ساز در این عرصه با ارزش هستیم، گفت: سال گذشته در صحن شورا، جلسه‌ای در این زمینه برگزار و با توجه به اهمیت تاریخی بودن عمارت نورمحال، از برج‌سازی و ساخت و ساز در این عرصه تا تعیین تکلیف نهایی جلوگیری شد و کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز از پیشنهادات ارائه شده برای حل این مشکل استقبال کرد.
علی رغم اعلام آمادگی کمیته امداد مبنی بر استقبال از پیشنهادات شورای شهر همدان برای حل مشکل، اما متاسفانه از طرف مدیران شهری و استانی اراده‌ای برای حل این موضوع مشاهده نشد وی بابیان اینکه علی رغم اعلام آمادگی کمیته امداد مبنی بر استقبال از پیشنهادات شورای شهر همدان برای حل مشکل، اما متاسفانه از طرف مدیران شهری و استانی اراده‌ای برای حل این موضوع مشاهده نشد، متاسفانه شاهد از سرگیری ساخت و سازها برای احداث مجتمع اقتصادی کمیته امداد امام خمینی (ره) در مجاورت عمارت نورمحال هستیم.
سلماسی با بیان اینکه با ساخت و ساز در زمین مجاور بنای نورمحال، این عمارت تحت شعاع قرار گرفته و بنا آسیب می‌بیند، ادامه داد: هر چند از نظر قانونی ساخت بنا در جوار عمارت نورمحال حق قانونی کمیته امداد است و ما نیز تابع قانون هستیم اما انتظار می‌رود با همت و همکاری با ارائه راهکار مناسب از ساخت و ساز در این محوطه جلوگیری شود.
پس از آنکه رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر همدان به موضوع آغاز عملیات عمرانی ساخت برج‌های دوقلو کمیته امداد در محوطه عمارت نورمحال واکنش نشان داد برخی مسئولان مرتبط با این موضوع به سکوت رسانه‌ای پناه بردند و برخی دیگر نیز سعی در بی تقصیر جلوه دادن مجموعه خود داشتند اما پیگیری‌ها بیانگر آن است که کمیته امداد راه خود را می‌رود و به زودی شاهد علم شدن برج‌های دوقلو در این محوطه هستیم.
در همین زمینه فعال میراث فرهنگی استان همدان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه عمارت نورمحال داخل پارک پرواز قرارگرفته و طی سال‌های اخیر نیز مرمت شده است، گفت: متاسفانه بخش جنوبی عمارت در اختیار کمیته امداد است و مقرر شده در آنجا برج ساخته شود.
حسین زندی با بیان اینکه پرویز فتاح رئیس کمیته امداد قول داده بود به علت تاریخی بودن عمارت ساخت و ساز در کنار این بنا انجام نشود، گفت: پارسال رئیس شورای شهر همدان نیز پس از بازدید ازعمارت؛ دستور توقف عملیات اجرایی را صادر کرد و قول زمین معوض به کمیته امداد را داد اما خبری از آن نشد.
وی با بیان اینکه دو بار کامیون‌ها و لودرها به درون باغ آمده و بخشی از زمین نیز گودبرداری شد تا برج‌ها ساخته شوند، گفت: هفته اخیر که مجدد عملیات عمرانی این پروژه آغاز شد موج رسانه‌ای بار دیگر آن را به توقف عملیات رساند.
مسئول صدور مجوز ساخت حریم ساختمان‌های تاریخی میراث فرهنگی است
شهردار همدان نیز در این خصوص با بیان اینکه حدود یک سالی است این پرونده در مجامع رسانه‌ای مطرح شده اظهار داشت: صدور مجوز ساخت حریم ساختمان‌های دارای ارزش تاریخی به عهده میراث فرهنگی و ملاک تعیین ساخت و ساز در حریم ساختمان‌های تاریخی فرهنگی میراث است.
عباس صوفی با بیان اینکه سال ۹۴ تا ۹۵ و قبل از مدیریت بنده به عنوان شهردار همدان؛ کمیته امداد تقاضایی مطرح کرده که بر مبنای آن در زمینی که جوار این عمارت در اختیار دارد با رعایت فاصله مورد نظر ساختمانی بسازد، گفت: آن سال‌ها موضوع در کمیسیون ماده ۵ مطرح می شود و نماینده میراث تقاضای بررسی نقش‌ها را می‌دهد و مجدداً نقشه‌ها توسط میراث فرهنگی استان مهر و امضا می شود و شهرداری بر اساس موافقت سازمان میراث فرهنگی پروانه را صادر می‌کند که تا این جای کار قانونی بوده و شهرداری بر اساس وظایف قانونی خود عمل کرده است.
وی گفت: سال گذشته که پیمانکار قصد آغاز عملیات اجرایی در این محوطه را داشت با اعلام نظر بعضی فعالان فرهنگی، مسئولان NGO ها و کسانی که در دغدغه مسائل فرهنگی دارند مواجه شدیم و شهرداری وارد شد و جلوی اقدام برای ساخت این پروژه را گرفت و به احترام افرادی که اعتراض کرده بودند جلوی کار را گرفتیم.
شهردار همدان با بیان اینکه پس از این اقدام پرونده در پروسه اداری بررسی قرار گرفت و میراث‌فرهنگی قول داد موضوع را بررسی کند، اظهار داشت: میراث فرهنگی تقاضا کرد نقشه‌ها تغییر کند و ارتفاع پایین‌تر بیاید و پیمانکار و شریک اقتصادی نیز موافقت کردند و نقشه‌ها تغییر پیدا کرد و در اختیار میراث فرهنگی گذاشته شد و میراث فرهنگی مجدد این پرونده را به کمیته فنی میراث فرهنگی کشور برد و نظر نهایی را اعلام کرد.
کمیته امداد علیه شهرداری در دادگستری استان همدان طرح شکایت داشت
وی با بیان اینکه پروانه از نظر قانونی صادر شده و میراث فرهنگی آن را تایید کرده بود و بر همین اساس جلوگیری از انجام عملیات عمرانی توسط پیمانکار تخلف محسوب می‌شد، گفت: کمیته امداد با مراجعه به شهرداری و اعلام اینکه در حال ضرر کردن هستیم اعتراض خود را اعلام کرد و در نهایت علیه شهرداری در دادگستری استان همدان طرح شکایت داشت که ما از حق جلوگیری می‌کنیم و شهرداری هم همچنان از میراث‌فرهنگی مطالبه می‌کرد که شما باید تکلیف این ساختمان را مشخص کنید.
وی با بیان اینکه در نهایت قضیه یک سالی است در جریان قرار گرفته و از میراث فرهنگی درخواست شده موضوع را تعیین تکلیف کند، گفت: میراث فرهنگی رسماً اعلام کرده ساخت و ساز در این مکان بلامانع است اما اگر مجدد قصد اعلام نظر دارد باید این موضوع را کتباً به شهرداری اعلام کند تا ما بتوانیم وارد پروسه تعیین جریمه و خسارت برای این موضوع شویم.
وی با بیان اینکه من اعتقاد دارم هرچی بتوانیم از صدمه به آثار تاریخی واجد ارزش جلوگیری کنیم خدمت کرده‌ایم، گفت: سازمان میراث فرهنگی متولی قانونی تعیین حریم ساختمان‌های واجد ارزش است و در آخرین نامه‌ای که مدیر منطقه دو شهرداری همدان به میراث فرهنگی ارسال کرده تعیین تکلیف این بنا درخواست شده اما میراث فرهنگی رسماً این موضوع را تعیین تکلیف نمی‌کند و علت آن هم این است که اگر سازمان میراث فرهنگی اعلام نظر کتبی ارائه دهد باید خسارت پیمانکار را جبران کند چرا که قبل از این تعیین تکلیف کرده است.
نامه رسمی میراث فرهنگی را دریافت کرده‌ایم و بلامانع بودن صدور پروانه اعلام شده است صوفی با بیان اینکه یکی از دلایلی که میراث فرهنگی رسماً اعلام نمی‌کند که مخالف قضیه هستیم این است که پیش از این اعلام کرده موافق است، اظهار داشت: در این صورت باید قسمتی از خسارت توسط میراث فرهنگی پرداخت شود چراکه ما قبلاً نامه رسمی میراث فرهنگی را دریافت کرده‌ایم و بلامانع بودن صدور پروانه اعلام شده است.
وی با بیان اینکه اگر در حال حاضر بخواهیم به طرف مقابل خسارت پرداخت کنیم باید در مراجع قانونی و نظارتی مشخص کنیم که چقدر خسارت باید پرداخت شود، گفت: با شکایت طرف مقابل روبرو هستیم و در واحدهای نظارتی نیز بابت صدور پروانه جوابگو بوده‌ایم.
صوفی با بیان اینکه در حال حاضر هم اعتقاد داریم بهتر است این ساختمان‌ها در آن مکان ساخته نشوند، گفت: در این زمینه باید میراث فرهنگی پاسخگو باشد و یک کلمه بگوید اجرای این طرح اشکال دارد یا ندارد چرا که باید نسبت به مجوزی که صادر کرده‌اند پاسخگو باشند.
شهردار همدان تاکید کرد: ما خارج از قانون نمی‌توانیم عمل کنیم و اگر بخواهیم خسارت هم بدهیم به دلیل وظیفه خود در قبال حفظ بافت تاریخی شهر است.
مدیرکل میراث فرهنگی همدان نیز با بیان اینکه برای تپه تاریخی نورمحال در سال ۹۱ و ۹۲ از میراث فرهنگی استعلام شد و با پیش‌بینی ضوابط، پروانه متناسب با آن از سوی شهرداری صادر شد، گفت: در تپه نورمحال طبق همان پروانه بهره‌برداری می‌شود.
علی مالمیر بابیان اینکه ساخت و ساز در آنجا آسیبی به بنا نمی‌زند اگرچه به مصلحت بود که برای حفظ یکپارچگی این اتفاق نیفتد، اضافهکرد: اگر ساخت و ساز در تپه نورمحال اتفاق نمی‌افتاد به لحاظ شهری مناسب‌تر بود چه بسا به لحاظ منظر شهری نیز از اهمیت بیشتری برخوردار بود.
بااین تفاسیر آنچه مشهود است اینکه برج‌ها ساخته خواهدن شد و یک بنای تاریخی دیگر نیز ئر معرض نابودی قرار می گرد حال آنکه فعالان میراث فرهنگی پیشنهاد زمین معوض یا تغییر کاربری بدون وارد شدن آسیب و گودبرداری در چند متری عمارت را مطرح کرده‌اند که هنوز پاسخی به طرح‌ها داده نشده و فعالان میراث فرهنگی در انتظار معجزه‌ای برای نورمحال هستند تا زخم‌های نورمحال عمیق‌تر نشود
