ضرورت الگوبرداری از تجربیات جهانی در توسعه صنایع خلاق

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سجادی نیری، رئیس هیئت مدیره صندوق پژوهش و فناوری خلاق، در مراسم تأمین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق که به همت این صندوق برگزار شد، اظهار کرد: در حوزه صنایع خلاق پس از یک دهه، هنوز باید درباره نظام مسائل آن گفت‌وگو کنیم و پیگیر حل چالش‌ها باشیم.
وی با بیان این که موضوع سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق پیچیده است، افزود: این سوال که آیا سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق موضوعیت دارد یا خیر، هنوز در دنیا نظرات متفاوتی دارد.
هدف بنده ارائه مدلی برای پاسخ به این سوال است که کشورهایی مانند فنلاند به آن دست یافته‌اند.
سجادی نیری با تعریف سرمایه‌گذاری خطرپذیر به عنوان سرمایه‌گذاری جسورانه در مراحل خاصی از حیات کسب‌وکار با امید به مقیاس‌پذیری ، به چالش‌های اصلی این حوزه در صنایع خلاق اشاره کرد: وابستگی به نیروی انسانی خلاق و مسائل مالکیت فکری و سانسور، پایه‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر را در صنایع خلاق تضعیف می‌کند.
این چالش‌ها موجب کاهش جذابیت حوزه برای سرمایه‌گذاران می‌شود.
وی با اشاره به تجربیات جهانی، از جمله سرمایه‌گذاری‌های موفق در شرکت‌هایی مانند سوپرسل و روبیو ، خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌کنم ایران در افق پنج‌ساله آینده به بلوغ لازم برای ایجاد نمونه‌های مشابه دست یابد.
نمونه‌هایی مانند بوکس مدیا و هتل‌های اقتصادی در هندوستان نیز نشان می‌دهند مسئله مقیاس‌پذیری در صنایع خلاق قابل حل است.
رئیس هیئت مدیره صندوق پژوهش و فناوری خلاق با تأکید بر دو راهکار صنعت بازاریابی و استراتژی پنجره‌ای برای مقیاس‌پذیری، گفت: پاسخ به سوال سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق مثبت است، اما شرط آن، الگوبرداری از تجربیات جهانی و تلاش برای تدوین مدل‌های بومی است.
وی در ادامه با اشاره به سابقه تاریخی سرمایه‌گذاری خطرپذیر در جهان خاطرنشان کرد: صندوق‌های بزرگ جهانی از جمله "بس مهر" (Bessemer) که از سال 1911 فعالیت خود را آغاز کرده، و نهادهای مطرحی مانند "ایندکس ونچرز" (Index Ventures) و "اندرسن هوروویتز" (Andreesen Horowitz)، عموماً سهم بزرگی از پرتفوی خود را به صنایع خلاق اختصاص نداده‌اند.
در دهه‌های 1970 و 1980 در ایالات متحده، اولویت با حوزه‌های فناوری اطلاعات و سلامت بود و سایر حوزه‌ها به تدریج به دایره سرمایه‌گذاری خطرپذیر اضافه شدند.
رئیس هیئت مدیره صندوق پژوهش و فناوری خلاق گفت: پیش‌بینی من این است که ایران در افق پنج‌ساله آینده به بلوغی خواهد رسید که شاهد نمونه‌های مشابهی در کشور باشیم.
سجادی نیری با تمایز قائل شدن بین زیربخش‌های صنایع خلاق توضیح داد: سرمایه‌پذیری در حوزه‌های دیجیتال‌محور مانند بازی‌های ویدیویی، انیمیشن و محتوای دیجیتال، به مراتب ساده‌تر از حوزه‌های تلفیقی با سخت‌افزار یا هنرهای سنتی است.
سجادی نیری در پایان، تجربه کشور فنلاند را نمونۀ موفقی از گذار از یک صنعت سنتی به خلاق دانست و گفت: پس از افول نوکیا، "صنایع خلاق" همانند سیمرغی از خاکستر برخاست و شرکت‌های بزرگی مانند سوپرسل و روبیو را پرورش داد.
صندوق "آی‌پی‌سی" (IPC) در فنلاند نمونه‌ای درخشان است که پرتفوی خود را کاملاً بر حوزه‌های سینما، انیمیشن، بازی و کسب‌وکارهای مبتنی بر بلاگرها متمرکز کرده و مقیاس‌پذیری را به خوبی محقق ساخته است.
این تجربیات ثابت می‌کند که با الگوگیری صحیح، سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق نه تنها ممکن، بلکه بسیار اثرگذار است.
صنایع خلاق با چالش مقیاس‌پذیری مواجه است
دکتر پژمان، مدیر موسسه محک، در مراسم تامین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق با اشاره به چالش‌های اصلی این حوزه، از وابستگی به نیروی انسانی خلاق و مسئله مالکیت فکری به عنوان موانع جدی سرمایه‌گذاری خطرپذیر نام برد.
وی با بیان نمونه‌های موفق جهانی، تأکید کرد که با راهکارهای مناسب، سرمایه‌گذاری در این صنایع ممکن است.
در مراسم تامین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق که به همت صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق برگزار شد، دکتر پژمان، مدیر موسسه محک، به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در این حوزه پرداخت.
وی با اشاره به موضوع سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق، اظهار داشت: این سوال همواره مطرح است که آیا سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حوزه صنایع خلاق موضوعیت دارد یا خیر؟
به نظر من هنوز این سوال موضوعیت دارد و در دنیا نیز نظرات متفاوتی درباره آن وجود دارد.
پژمان با بیان اینکه صنایع خلاق با چالش‌های متعددی روبرو هستند، افزود: وابستگی به نیروی انسانی خلاق و مسئله مالکیت فکری و سانسور، از جمله چالش‌های اصلی در این حوزه محسوب می‌شوند.
این چالش‌ها، مقیاس‌پذیری کسب‌وکارها را با مشکل مواجه می‌کنند و باعث می‌شوند سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای صنایع خلاق چندان جذاب به نظر نرسد.
وی با اشاره به تجربیات جهانی در این زمینه، خاطرنشان کرد: در دنیا نیز سرمایه‌گذاران خطرپذیر با این چالش‌ها مواجه بوده‌اند.
برای مثال، در دهه‌های 1970 و 1980، اولویت سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایالات متحده عمدتاً بر حوزه‌های فناوری اطلاعات و سلامت متمرکز بود و سایر حوزه‌ها در دهه‌های بعد به این عرصه اضافه شدند.
مدیر موسسه محک با اشاره به نمونه‌های موفق سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق، از شرکت‌هایی مانند «سوپرسل» خالق بازی «کلش آو کلنز» و «روبیو» خالق «انگری بردز» نام برد و گفت: این شرکت‌ها نشان دادند که با وجود چالش‌ها، سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق امکان‌پذیر است.
پیش‌بینی می‌کنم در افق پنج سال آینده، کشور ما نیز به این بلوغ خواهد رسید و نمونه‌هایی مشابه این شرکت‌ها را در حوزه صنایع خلاق شاهد خواهد بود.
پژمان در پایان با تأکید بر ضرورت توجه به راهکارهای مقیاس‌پذیری در صنایع خلاق، افزود: پاسخ به سوال آیا سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق امکان‌پذیر است یا نه، مثبت است؛ اما به شرط آنکه چالش‌های موجود با راهکارهایی مانند توسعه بازار و استراتژی‌های چندرسانه‌ای مرتفع شوند.
تجربه جهانی و نمونه‌های محدود داخلی نشان می‌دهد که با اندیشه و تلاش، می‌توان در این حوزه نیز موفق بود.
این مراسم با حضور سرمایه‌گذاران، فعالان حوزه صنایع خلاق و نمایندگان نهادهای پژوهشی برگزار شد و به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌روی سرمایه‌گذاری در این صنایع پرداخت.
شرکتهای فعال در صنایع خلاق در یک قدمی آستانه دانش بنیان شدن
رئیس صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق با بیان اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی بر اساس اساسنامه ای که دارد اجازه ورود به صنایع خلاق ندارد، گفت: قرار است بر اساس پیگیری های انجام شده که با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و شورایعالی انقلاب فرهنگی در دست اقدام است تغییراتی در بحث تعاریف و الزامات دانش بنیانی ایجاد شود که به زودی بخش عمده ای از صنایع خلاق را دانش بنیان تلقی کنیم تا به این واسطه از ظرفیت صندوق نوآوری بهره ببرند.
سید مهدی سادات در مراسم تامین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق گفت: بر اساس اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی و با پیگیری‌های معاونت علمی و شورای عالی انقلاب فرهنگی، بخش عمده‌ای از صنایع خلاق واجد شرایط شناسایی و به عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان تلقی می‌شوند.
وی افزود: این روند، امکان استفاده صنایع خلاق از ظرفیت‌های حمایتی صندوق نوآوری را فراهم می‌آورد و مسیر جدیدی برای توسعه این صنایع خواهد گشود.
رییس صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق با بیان اینکه صنایع خلاق می‌توانند در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان فعال شوند، اظهار داشت: این رویکرد جدید می‌تواند راهکار مناسبی برای حل چالش‌های مالی و زیرساختی صنایع خلاق باشد.
سادات با اشاره به مردم‌محور و فرهنگ‌محور بودن صنایع خلاق، خاطرنشان کرد: این ویژگی‌ها صنایع خلاق را به حوزه‌ای استراتژیک برای توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور تبدیل کرده است.
وی در پایان تأکید کرد: با این رویکرد، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با ورود به عرصه صنایع خلاق، هم به توسعه اقتصادی و هم به تقویت بنیان‌های فرهنگی کشور کمک شایانی کنند.
وی با اشاره به مشکلات صنایع خلاق گفت: مشکل این است که زیرساخت های مالی برای صنایع خلاق کمی دشوار تر از سایر صنایع است زیرا این استارتاپ های خلاق کسب و کار کوچک دارند و هنوز به بلوغ نرسیده اند؛ زیرساختهای مالی برای صنایع خلاق وجود ندارد.
وی اضافه کرد: حداقل در 15 سال اخیر که از نزدیک با آنها تعامل داریم و با صنایع خلاق کار می کنیم این چالش ها را به چشم خود دیده ایم.
سادات با تاکید بر اینکه حاکمیت و دولت می تواند کسب و کارهای کوچک را کمک کند، گفت: فعالان در صنایع خلاق همچنین با فرایندهای تجاری سازی، تعاملات بازرگانی و بنگاه داری و ...
آشنا نیستند و اگر کسی بدون اطلاع وبدون داشتن الزامات و ابزارها وارد این مقوله شده قطعاً با شکست مواجه شده است.
به گفته وی، بازگشت سرمایه یک ساله یکی دیگر از مشکلات صنایع خلاق است؛ شرکتها در این موضوع با بازگشتی یک ساله مشکل دارند که حاکمیت باید این مشکل را بررسی و حل کند؛ نکته دیگه آن بازپرداخت سه ماهه است؛ در حالی که ممکن است آن شرکت هنوز به سود نرسیده باشد.
در مباحثی که سوداوری جدی ندارد یارانه فرهنگی دولت را داریم گه ضروریست ابزارهای ان را فراهم کنیم.
وی در بخش دیگری گفت: دولت پول ندارد؟
قبول.
ولی دست از سرپول درآوردن هم بردارد.
دولت رقیب مردم نشود.
اگر رگولاتور است دست انداز ایجاد نکند.
حمایت غیرمستقیم صندوق نوآوری از صنایع خلاق
سیاوش ملکی فر معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی در یکی از پنل‌های مراسم «تأمین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق» که به همت صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق برگزار شد، درباره حمایت‌های صندوق نوآوری از صنایع خلاق گفت: ابزار تامین مالی خیلی متنوع است و اشکال مختلفی دارد.
ما نظام تامین مالی نوآوری می‌خواهیم که باید خلاق باشد و ابزارهای جدید خلق کند.
وی افزود: نظام تامین مالی باید رشد کند و ابزارهای جدید خلق کند.
الان ما در 5 سال اخیر چند ابزار مالی جدید خلق کردیم.
بانک مرکزی، رئیس سازمان بورس و رئیس بیمه مرکزی ابزارهای تامین مالی خلق می‌کنند.
ما باید به این سه نفر بگوییم، باید بگوییم که آقا شما چقدر پویایی نظام تامین مالی نوآوری را تامین کردید، تنظیم کردید و چقدر به آن کمک کردید.
ابزارهای ما پایانی ندارد.
ملکی فر با اشاره به بازار تامین مالی شرکت‌ها، خاطرنشان کرد: شرایط VC در کشور ما پر ریسک است و VC های ما خیلی خطرپذیر نبودند.
هر چقدر در بحث‌های مالی از دولت دورتر باشید بهتر است و با دولت نباید شریک شد.
شراکت باید با بخش خصوصی باشد که بلد باشد.
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: دولت باید کارهایی کند.
نهاد تامین مالی نیاز به سیاست‌هایی دارد که بخش خصوصی دست شما را بگیرد.
دولت باید پشت شتاب‌دهنده باشد، بدهی را ابزار تامین مالی جمعی سهم را اجرا کند.
وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: صندوق از خلاق‌های دانش‌بنیان حمایت می‌کند، اما غیردانش‌بنیان‌ها نیاز به واسطه مانند صندوق‌های پژوهش و فناوری دارند.
ورود ما غیرمستقیم بوده که منطق آن درست است.
ما سرمایه‌گذار محدود در صندوق‌های جسورانه بورسی بودیم که روی صنایع خلاق سرمایه‌گذاری می‌کنند و منافع ما آنجاست.
سیاوش ملکی فر در پایان تأکید کرد: صندوق نوآوری و شکوفایی به واسطه کارخانه‌های نوآوری، صندوق‌های جسورانه بورسی، شتاب‌دهنده‌ها و صندوق پژوهش و فناوری از صنایع خلاق غیر دانش‌بنیان حمایت می‌کند.
انتهای پیام/