هشدار نسبت به پیامدهای کاهش نرخ باروری در ایران
یک پژوهشگر و فعال حوزه جمعیت به بررسی چالش‌های جمعیتی ایران از کاهش ۱/۴۴ درصدی نرخ باروری خبر داد.
به گزارش خبرگزاری مهر، صابر جباری پژوهشگر و فعال حوزه جمعیت، به تشریح چالش‌های جمعیتی ایران و راهکارهای مقابله با آن پرداخت و با اشاره به سیاست‌های گذشته در حوزه تنظیم خانواده، گفت: گفتمان «فرزند کمتر، زندگی بهتر» که در دهه‌های گذشته در جامعه نهادینه شده بود، یکی از عوامل اصلی کاهش نرخ باروری در کشور است.
جباری توضیح داد: وقتی یک گزاره فرهنگی مانند فرزند کمتر، زندگی بهتر در جامعه درونی می‌شود و در کنار آن، روش‌های پیشگیری از بارداری و تنظیم خانواده به شکل گسترده اجرا می‌شود، نتیجه‌ای جز کاهش نرخ باروری نخواهد داشت.
وی افزود: این سیاست‌ها حتی پس از هشدار مقام معظم رهبری در اوایل دهه ۹۰ نیز به شکل کامل متوقف نشدند و این موضوع باعث شده است که ایران امروز با چالش سالخوردگی جمعیت مواجه باشد.
پژوهشگر حوزه جمعیت با انتقاد از مسئولانی که درگذشته جایزه‌های بین‌المللی برای اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت دریافت کرده‌اند، گفت: متأسفانه کسانی که در این اشتباه سهیم بودند، نه‌تنها عذرخواهی نکردند، بلکه حتی جایزه‌های خود را پس ندادند.
جباری تأکید کرد: تغییر گفتمان جمعیتی در سال‌های اخیر، اگرچه گامی مثبت بوده، اما هنوز کافی نیست و نیاز به اقدامات جدی‌تر در این حوزه احساس می‌شود.
وی به مصوبات دولت چهاردهم اشاره کرد و گفت: دولت جدید تصمیم گرفته است که از ابتدای سال ۱۴۰۵، ماهانه دو میلیون تومان به مادرانی که برای اولین‌بار مادر می‌شوند، پرداخت کند.
این قانون هنوز به شکل کامل اجرا نشده و تنها حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد آن به مرحله اجرا گذاشته شده است.
جباری همچنین به آمار نرخ باروری در ایران اشاره کرد و گفت: نرخ باروری کل در ایران از ۱.۶ به ۱.۴۴ کاهش‌یافته است که نشان‌دهنده کاهش ۱۶ صدم درصدی است.
اگر این روند ادامه یابد، تبعات سنگینی برای آینده کشور به همراه خواهد داشت، از جمله افزایش جمعیت سالخورده و کاهش نیروی کار جوان.
این پژوهشگر حوزه جمعیت همچنین به وجود مخالفانی در حوزه جمعیت اشاره کرد که معتقدند سالخوردگی جمعیت مشکل جدی نیست و در پاسخ به این دیدگاه گفت: این افراد به موضوع جهل دارند و باید بدانند که سالخوردگی جمعیت تبعات سنگینی برای کشور به همراه خواهد داشت.
جباری به اهمیت تغییر الگوی رفتارهای باروری اشاره کرد و گفت: تغییرات در رفتارهای باروری یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و نیاز به زمان و برنامه‌ریزی دقیق دارد.
علاوه بر اجرای قوانین حمایتی، باید گفتمان جمعیتی در جامعه به‌گونه‌ای تغییر کند که فرزندآوری به‌عنوان یک ارزش موردتوجه قرار گیرد.
وی تاکید داشت: مرکز آمار ایران باید هر چه سریع‌تر آمار دقیق نرخ باروری را اعلام کند تا بتوان برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داد.
ما نیاز به اقدامات فوری و جدی در حوزه جمعیت داریم تا بتوانیم از چالش‌های آینده پیشگیری کنیم.
این پژوهشگر حوزه جمعیت افزود: چالش‌های جمعیتی ایران در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین موضوعات موردتوجه تبدیل شده است و کارشناسان معتقدند بدون اقدامات جدی و برنامه‌ریزی دقیق، این چالش‌ها می‌توانند آینده کشور را تحت‌تأثیر قرار دهند.
برنامه‌هایی مانند پرداخت یارانه به مادران و تغییر گفتمان جمعیتی، اگرچه گام‌های مثبتی هستند، اما نیاز به اجرای کامل و حمایت همه‌جانبه دارند تا بتوانند نتایج موردانتظار را به همراه داشته باشند.
جباری بار دیگر بر لزوم توجه جدی به موضوع جمعیت تأکید کرد و گفت: جمعیت جوان و پویا، بزرگ‌ترین سرمایه هر کشوری است و ما باید با برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات عملی، این سرمایه را حفظ و تقویت کنیم.
بدون تغییر در نگرش و سیاست‌ها، ایران با چالش‌های جدی در حوزه جمعیت مواجه خواهد شد که بر تمام جنبه‌های زندگی اجتماعی و اقتصادی تأثیر خواهد گذاشت.