اعتراض رسانه دولتی جمهوری آذربایجان به انتشار اخبار دروغ علیه باکو در ترکیه
در تحولی کم‌سابقه که شعار «یک ملت، دو دولت» را با پرسش‌های جدی مواجه کرده، شبکه دولتی جمهوری آذربایجان با انتقاد مستقیم از آنکارا، از سکوت معنادار نهادهای امنیتی ترکیه در قبال کارزار سازمان‌یافته اطلاعاتی علیه باکو پرده برداشت.
به گزارش مشرق، در حالی که روابط آنکارا و باکو تحت عنوان «یک ملت، دو دولت» همواره به عنوان الگویی از اتحاد راهبردی معرفی می‌شود، تحرکات اخیر در فضای رسانه‌ای ترکیه، شائبه‌های جدی در مورد بروز یک جنگ نرم پنهان علیه جمهوری آذربایجان را تقویت کرده است.
شبکه دولتی جمهوری آذربایجان (AzTV) در گزارشی کم‌سابقه، با انتقاد مستقیم از سکوت نهادهای امنیتی و مبارزه با اطلاعات غلط در ترکیه، این پرسش را مطرح کرده که چرا کارزار سازمان‌یافته اطلاعات نادرست علیه باکو با بی‌تفاوتی معنادار آنکارا مواجه شده است؟
کلید خوردن پروژه تخریب؛ از یوروویژن تا سازمان ملل
بر اساس گزارش منتشر شده توسط شبکه دولتی آذربایجان، ماه‌های اخیر شاهد دور جدیدی از انتشار هدفمند اخبار جعلی و اطلاعات مغرضانه علیه جمهوری آذربایجان در برخی وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های اجتماعی ترکیه بوده است.
این روند که در ابتدا از رسانه‌های کم‌نفوذ و کانال‌های غیررسمی آغاز شد، به تدریج به رسانه‌های جریان اصلی و نزدیک به دولت ترکیه نیز سرایت کرد و همین امر، فرضیه «تصادفی بودن» این حملات را کاملاً رد می‌کند.
یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های این کارزار، انتشار خبری جعلی با این مضمون بود که «دولت آذربایجان اعلام کرده اگر اسرائیل در مسابقه یوروویژن ۲۰۲۶ حضور نداشته باشد، ما نیز شرکت نخواهیم کرد».
این خبر که با هدف تخریب چهره آذربایجان در جهان اسلام و برجسته‌سازی روابط باکو و تل‌آویو طراحی شده بود، به سرعت در فضای مجازی منتشر شد.
با وجود آنکه نهادهای رسمی آذربایجان بلافاصله این خبر را تکذیب و آن را مصداق بارز اطلاعات جعلی خواندند، رسانه‌های ترکیه نه‌تنها این تکذیبیه را نادیده گرفتند، بلکه با شدتی بیشتر به بازنشر همان دروغ پرداختند.
نکته تأمل‌برانگیز در این میان، اقدام روزنامه‌های مشهوری مانند «حریت» و «صباح» در تکرار این ادعای کذب بود.
این دو رسانه که نزدیکی آن‌ها به حزب حاکم و دولت فعلی ترکیه بر کسی پوشیده نیست، با انتشار این خبر عملاً به بازوی اجرایی این جنگ روانی تبدیل شدند.
این اقدام شک و گمان‌ها در باکو را به یقین تبدیل کرد که این حملات رسانه‌ای، پروژه‌ای تصادفی نبوده و با اهدافی مشخص دنبال می‌شود.
دامنه این تخریب‌ها به مسائل دیپلماتیک نیز کشیده شد.
در جریان هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، موج جدیدی از اخبار جعلی علیه هیئت نمایندگی آذربایجان به راه افتاد.
رسانه‌های ترکیه‌ای با انتشار یک تصویر جعلی و مونتاژ شده، مدعی شدند که هیئت رسمی آذربایجان در هنگام سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که توسط بسیاری از کشورها بایکوت شده بود، در سالن حضور داشته است.
این در حالی است که جلسات مجمع عمومی به صورت زنده از تمام شبکه‌های خبری و وب‌سایت رسمی سازمان ملل پخش می‌شود و بررسی تصاویر واقعی به وضوح نشان می‌داد که هیئت آذربایجانی در آن زمان در سالن حضور نداشته است.
این حجم از وقاحت در جعل واقعیت در یک رویداد بین‌المللی که در برابر چشم جهانیان در حال برگزاری است، ابعاد خطرناک این کارزار اطلاعاتی را بیش از پیش آشکار ساخت.
سکوت سنگین نهادهای ضدجعل ترکیه؛ از اهمال تا همراهی
آنچه بیش از خود اخبار جعلی، موجب شگفتی و انتقاد شدید در باکو شده، سکوت مطلق نهادهای مسئول در ترکیه است.
دولت ترکیه در سال‌های اخیر با ادعای مبارزه با اطلاعات نادرست و اخبار جعلی، نهادهای جدیدی را تأسیس کرده است.
«مرکز مبارزه با اطلاعات نادرست» که زیر نظر نهاد ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کند و همچنین «سازمان مطبوعات، انتشارات و اطلاع‌رسانی»، دو ساختار مهمی هستند که وظیفه رصد و مقابله با اخبار نادرست را بر عهده دارند.
این نهادها که در مسائل داخلی ترکیه با حساسیت بالایی عمل کرده و در برابر کوچکترین خبر یا تصویر جعلی به سرعت واکنش نشان می‌دهند، در قبال کارزار سیستماتیک علیه یک کشور متحد و برادر ترکیه، یعنی آذربایجان، سکوتی قابل تامل اختیار کرده‌اند.
گزارش شبکه دولتی آذربایجان با اشاره به همین استاندارد دوگانه می‌پرسد: «چطور می‌شود نهادهایی که در داخل ترکیه در قبال یک خبر ساده فوراً بیانیه می‌دهند، در برابر اطلاعات جعلی منتشر شده علیه آذربایجان سکوت می‌کنند؟»
این سکوت معنادار، فرضیه‌های مختلفی را به ذهن متبادر می‌کند.
آیا این نهادها در رصد فضای رسانه‌ای خود تا این حد ضعیف عمل می‌کنند که متوجه چنین کارزار گسترده‌ای نشده‌اند؟
یا این سکوت، یک تصمیم سیاسی و چراغ سبزی به رسانه‌ها برای ادامه این حملات است؟
از دید ناظران در باکو، این بی‌تفاوتی نمی‌تواند ناشی از اهمال باشد و بیشتر به یک همراهی پنهان با جریان‌های پشت پرده این حملات شباهت دارد.
این مسئله زمانی پیچیده‌تر می‌شود که به یاد آوریم رسانه‌های اصلی منتشرکننده این اخبار، از حامیان سرسخت دولت اردوغان هستند و فعالیت آن‌ها بدون هماهنگی با نهادهای بالادستی بعید به نظر می‌رسد.
این وضعیت، این پرسش بنیادین را مطرح می‌کند که آیا در لایه‌هایی از حاکمیت ترکیه، جریاناتی در حال ارسال پیام‌های هشدارآمیز به باکو از طریق یک جنگ رسانه‌ای نیابتی هستند؟
پاسخ به این پرسش، آینده روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد.