پروژه جنگنده «کاآن» ترکیه به بن بست رسید؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دو ضرب المثل فرانسوی و انگلیسی، با اخبار جدید مرتبط با هواپیمای جنگنده ترکیه، انطباق کاملی دارد.
فرانسوی‌ها می‌گویند: «اگر هنوز یک خرس را شکار نکرده‌ای، پوستش را به کسی نفروش!»، انگلیسی‌ها هم می‌گویند: «قبل از صید، به کسی قول ماهی نده».
این دو ضرب المثل، بیانگر وضعیتی است که درباره هواپیمای جنگنده ترکیه از زبان هاکان فیدان وزیر امور خارجه این کشور شنیدیم.
فیدان در نیویورک و در جمع خبرنگاران به این اشاره کرد که جدیداً کنگره آمریکا با فروش موتور هواپیمای جنگنده به ترکیه مخالفت کرده و به همین دلیل، تولید «کاآن» متوقف شده است!
این در حالی است که اولاً ترکیه قبلاً اعلام کرده بود که این هواپیما کاملاً ساخت داخل و یک جنگنده ملی است و دوم این که، رسانه‌های طرفدار حزب اردوغان، با آب و تاب بسیار از این موضوع صحبت کردند که قرارداد فروش 48 فروند کاآن به کشور اندونزی، امضا شده است.
به عبارتی دیگر، اردوغان قبل از آن که خرس را شکار کند، پوستش را فروخته است.
نامق‌تان از دیپلمات‌های مشهور ترکیه که سال‌ها سفیر این کشور در آمریکا و سرزمین‌های اشغالی بوده می‌گوید: «ادعا کردند که می‌توانند یک شبه کاآن را جایگزین اف 35 کنند.
چنین چیزی ناممکن است».
همچنین واشنگتن پست از این خبر داده که «بحران موتور کاآن بر لفاظی‌های دوستی ترامپ و اردوغان، سایه انداخت».
اخبار مربوط به اعمال محدودیت کنگره آمریکا برای فروش موتور کاآن به ترکیه، نشان دهنده این است که برخلاف ادعاهای مطرح شده در رسانه‌های حزب حاکم ترکیه، روابط واشنگتن – آنکارا هنوز هم در مسیر مطلوب قرار نگرفته است.
مخالفت کنگره آمریکا با فروش موتور هواپیما به ترکیه، ارتباط مستقیمی به قرارداد موشکی ترکیه و روسیه داد و مقامات واشنگتن در چند سال گذشته، به خاطر خرید اس 400 روسی، بارها ترکیه را تحت فشار قرار داده‌اند.
هاکان فیدان در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: «به عنوان بخشی از قانون تحریم همکاری تجاری با دشمنان آمریکا موسوم به CAATSA که در سال 2019 آغاز شد، مجوزهای صادرات موتورهای مورد استفاده در جت جنگنده نسل پنجم ترکیه کاآن به حالت تعلیق درآمده است.
از آنجایی که موتورها تحویل داده نشده‌اند، تولید نمی‌تواند آغاز شود.
این وضعیت یکی از اولویت‌های اصلی است که باید در خط آنکارا-واشنگتن حل شود.
خبرنگاران از فیدان پرسیدند: اگر هنوز چنین مشکلی بین ترکیه و آمریکا حل نشده، پس اساساً دیدار اخیر بین اردوغان و ترامپ در کاخ سفید، چه دستاوردی داشت؟
فیدان گفت: «به عنوان فردی که شاهد این دیدار مهم بودم، باید بگویم، اراده‌ای در هر دو طرف، برای حل کامل مشکلات بین دو کشور وجود دارد.
نیت و اراده وجود دارد.
اکنون، این مشکلات در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند، برخی مشکلاتی هستند که قبلاً رخ داده‌اند، برخی مشکلاتی مبتنی بر شرایط خاص هستند، برخی مشکلاتی هستند که از ماهیت سیاست ناشی می‌شوند.
برخی مربوط به رویدادهای خاصی هستند که در سراسر جهان، به ویژه در حوزه عمومی، جایی که ما اختلاف نظر داریم، اتفاق می‌افتند.
اکنون، در همه اینها، به ویژه در مورد مسائلی مبتنی بر روابط دوجانبه، جایی که هیچ شخص ثالثی وجود ندارد، شاهد بوده‌ایم که آقای ترامپ اراده‌ای برای حل این مشکلات در روابط دوجانبه نشان داده است.
رئیس‌ جمهور ما در این زمینه توانایی متقاعد کننده‌ واقعاً بالایی دارد.
طرف‌های مربوطه، به ویژه وزارتخانه‌ دفاع ما، تلاش خواهند کرد تا این موضوع را بیشتر پیش ببرند.
از سوی دیگر، همکاری در بخش انرژی، مهم است.
در مورد آنچه می‌توان در مورد مسئله انرژی، از جمله انرژی هسته‌ای و گاز طبیعی انجام داد، اجماع وجود دارد و گام‌های مشخصی باید برداشته شود».
نکات بیان شده توسط هاکان فیدان، نشان دهنده این است که او به طور مشخص، پاسخ دیپلماتیکی به سوال خبرنگاران داده و هنوز روشن نیست که تقویم لغو تحریم نظامی زمان بر خواهد بود یا نه.
تنها چیزی که مشخص است، این است که دونالد ترامپ به وضوح از اردوغان خواسته تا برای دستیابی به توافقات مهم، واردات نفت و گاز از روسیه را متوقف کند.
سخنان فیدان درباره مخالفت کنگره آمریکا با فروش موتور جنگنده کاآن از چنان اهمیتی برخوردار بود که این موضوع در تیتر و عکس نخست بسیاری از روزنامه‌های آنکارا جای گرفت.
روزنامه قرار چاپ آنکارا در صفحه اول به این موضوع پرداخته و آن را نشانه‌ای از این واقعیت قلمداد کرده که نمی‌توان به وعده‌های آمریکا و ترامپ امیدوار بود.
این روزنامه، خبر مزبور را به عنوان یک شوک بزرگ قلمداد کرده و خطاب به مقامات ترکیه می‌گوید: «این بود تمام امتیازاتی که از آمریکا دریافت کردید؟»
روزنامه نفس از دیگر روزنامه‌های چاپ آنکارا نیز نوشته است: «در اول ماه مه 2023 میلادی و در یک مراسم بزرگ و به شکلی اغراق‌آمیز، اردوغان از جنگنده کاآن به عنوان سلاح ملی و استراتژیک رونمایی کرد.
حتی کار به جایی رسید که بسیاری از رسانه‌ها گفتند: حالا که خودمان جنگنده تولید می‌کنیم، لازم نیست اف 35 و اف 16 آمریکایی و یوروفایتر اروپایی بخریم.
ولی حالا مشخص شده که این فقط یک نمایش تبلیغاتی در آستانه انتخابات 2023 بوده است!
فیدان آب پاکی را روی دست ما ریخت و اعلام کرد: آمریکا برایمان موتور نمی‌فرستد و تولید کاآن به مشکل برخورده است!
اما از آن سو، صنایع هوافضای ترکیه اعلام کرده که 48 فروند KAAN طبق توافقی که در ماه ژوئن امضا شد، به اندونزی فروخته خواهد شد و 6 کشور دیگر نیز در صف سفارش هستند!
مشکلی نداریم، در حال تولید هستیم
تنها چند ساعت پس از انتشار سخنانی که هاکان فیدان در نیویورک و در ساختمان موسوم به «خانه ترک» بر زبان آورد، چنین تیتری در برخی از پایگاه‌های خبری اینترنتی ترکیه ظاهر شد: «گورکن، سخنان فیدان را تکذیب کرد».
در توضیح این تیتر آمده است: «پروفسور خلوق رئیس سازمان صنایع دفاعی ریاست جمهوری ترکیه ادعاهای فیدان را رد و با قاطعیت اعلام کرد که هیچ اختلالی در برنامه تولید و تحویل کاآن وجود ندارد.
فعالیت‌های توسعه‌ای برای موتور اصلی تولید داخل، TF35000، و واحد نیروی کمکی APU60 طبق برنامه ادامه دارد.
در نتیجه سرنوشت این جنگنده ملی به هیچ وجه وابسته به موتور صادراتی یک کشور نیست.
ما به مهندسان خود اعتماد داریم.
تمام موتورهای مورد نیاز برای نمونه اولیه هواپیما تهیه و به ترکیه تحویل داده شده‌اند و تولید با سرعت کامل ادامه دارد.
در صورت بروز مشکل احتمالی در تأمین موتور خارجی، فرآیندهای طراحی و توسعه هواپیما، به لطف رویکرد مهندسی سیستم‌های چابک، امکان تغییر موتور را بدون تأخیر قابل توجه در برنامه‌ریزی فراهم می‌کند».
این سخنان در حالی بیان شده که متخصصین ترکیه اعلام کرده‌اند، ساخت موتور داخلی تا سال 2032 میلادی طول خواهد کشید و ترکیه تا پایان سال 2028 میلادی به موتورهای آمریکایی محتاج خواهد ماند.
مقام دفاعی ترکیه در ادامه گفته است: «ما در ساخت موتور پهپادهای آنکا و کیزیل الما بسیار موفق عمل کردیم و 48 جت جنگنده کاآن که قرار است به اندونزی صادر شوند، با موتورهای ملی نیرو می‌گیرند، نه موتورهای ساخت آمریکا».
این نخستین بار است که یک رسانه از قول یک مقام برجسته، اظهارات هاکان فیدان را به چالش می‌کشد.
او نه در دورانی که به عنوان رئیس سرویس اطلاعاتی میت فعالیت می‌کرد و نه در دو سالی که به عنوان وزیر امور خارجه فعالیت خود را آغاز کرده، هیچگاه به عنوان سیاستمداری که سخنان او نیاز به اصلاح و تکذیب داشته باشند، دیده نشده است.
این موضوع همچنین انتقادات داخلی را نیز به دنبال آورده و پروفسور دکتر اومیت اوزداغ سیاستمدار راست افراطی و رهبر حزب ظفر گفته است: «کاآن موتور ندارد و نمی‌توانیم هواپیما را پرواز دهیم.
ولی با خیال راحت آن را به اندونزی می‌فروشیم.
این استراتژی نیست؛ تبلیغات حزبی است.» اوزداغ این پروژه را «مهندسی ادراک» توصیف می‌کند.
رسانه مستقل مدیا اسکوپ ترکیه نیز این وضعیت را به عنوان یک بحران تلقی کرده که اعتبار ترکیه را زیر سوال برده است.همچنین آردا مولوت اوغلو کارشناس صنایع دفاعی بر این باور است که اصرار بر پروژه بلندپروازانه جنگنده ملی بدون ساخت موتور، چیزی بیش از یک نمایش نخواهد بود.
به باور او«موتور برای قابلیت عملیاتی واقعی حیاتی است و نباید نقص‌های فنی را با لفاظی‌های سیاسی پنهان کرد».
انتهای پیام/