تربیت نیرو‌های توانمند، پیش شرط تفویض اختیارات به حکمرانی شهری و محلی است

باشگاه خبرنگاران جوان - بابک نگاهداری در آیین افتتاحیه دومین دوره حکمرانی محلی و مدیریت شهری مدرسه حکمرانی شهید مدرس که در مرکز پژوهش‌های مجلس برگزار شد، بیان داشت: مدرسه حکمرانی شهید مدرس را برای تربیت نیرو‌های متخصص در حوزه‌های مختلف حکمرانی و مدیریت راه اندازی کردیم.
وی ادامه داد: نسبت به آن نیازی که برای نیرو‌های توانمند برای حضور در عرصه حکمرانی وجود دارد سازوکار‌های کشور در حوزه تربیت این نیروها، کم است.
نگاهداری با اشاره به وجود دو دوسته نیرو در عرصه سیاسی، بیان داشت: برخی نیرو‌ها بیشتر برای زمان انتخابات و ایجاد شور و نشاط انتخاباتی هستند، اما لزوما این نیرو‌ها برای اداره قدرت مناسب نیستند، بنابراین افراد وقتی هم به قدرت می‌رسند از همین نیرو‌های اطراف خود که زمان انتخابات جمع شدند و احتمالا خیلی آدم‌های تخصصی نیستند، استفاده می‌کنند.
وی اضافه کرد: خروجی این روند باعث شده که مدیریت در کشور به صورت آزمون و خطایی اتفاق بیفتد.
افراد مدام در ساختار مدیریتی کشور تغییر پیدا می‌کنند و این امر انباشت دانش و تجربه در ساختار مدیریتی کشور را با مشکل مواجه می‌کند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، با اشاره به توصیه رهبر معظم انقلاب برای آماده کردن جوانان به منظور حضور آنها در عرصه‌های مدیریتی کشور، بیان داشت: فلسفه مدرسه حکمرانی شهید مدرس و اموزش‌هایی که دوره‌های مختلف این مدرسه به صورت میان مدت و بلند مدت ارائه می‌شود نیز با همین هدف است.
نگاهداری با تاکید بر اهمیت مدیریت شهری، ادامه داد: بحث واگذاری اختیارات به مدیریت‌های شهری و محلی یکی از موضوعاتی است که هم مورد توجه رئیس محترم جمهور و هم رئیس محترم مجلس است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته که لازمه تفویض اختیارات و تحول در رویکرد مدیریت شهری و محلی، حرکت از تمرکز گرایی به سمت تمرکز زدایی است، گفت: برای این مهم باید فضای مشارکتی با مردم هر شهر و منطقه ایجاد کنیم.
هر چقدر شفافیت و پاسخگویی ما در حکمرانی بیشتر شود بستر مشارکت مردم فراهم می‌شود؛ بنابراین از رویکرد سنتی به سمت رویکرد نوین باید حرکت کنیم.
وی با تاکید بر ضرورت توانمند سازی مدیریت‌های شهری و محلی، بیان داشت: وقتی صحبت از تفویض اختیارات به مدیریت‌های شهری و محلی می‌شود این اشکال را وارد می‌کنند که گروه‌های مردمی و تشکل‌های مردمی به میزان لازم توانمند نیستند که تا بتوانیم اختیارات را به آنها واگذار کنیم.
وی تصریح کرد: اگر این اشکال درست باشد ما به عنوان حکمرانان، مقصر هستیم چرا که ابزار‌های لازم را برای توانمند شدن این افراد فراهم نکردیم تا امروز بتوانند باری از روی دوش دولت بردارند.
درواقع دولت باید حمایت پدرانه خود را تبدیل به مشارکت برادرانه با مردم بکند.
نگاهداری تصریح کرد: یکی از راه‌های برون رفت ما از مشکلات فعلی، همین اعتماد به مردم و از سوی دیگر تلاش برای توانمند سازی است تا تفویض امور انجام شود.
وی با توضیح این مسئله که برای تحقق حکمرانی نوین شهری موضوعات سه گانه مهمی باید مدنظر باشد، گفت: یکی از این بحث‌ها پایداری محله محور است.
در مدیریت شهری و محلی هر چقدر بتوانیم نیاز‌های هر محله را با رویکرد محله محوری به طور اختصاص در نظر بگیریم احتمالا در رویکرد حکمرانی نوین شهری موفق‌تر خواهیم بود.
نگاهداری مولفه دوم را تاب آوری عنوان کرد و در توضیح آن گفت: شهر‌های ما تحت تاثیر انوع بحران‌ها همانند تغییر اقلیم، فرونشست، آلودگی هوا و مواردی از این دست هستند که در حکمرانی نوین شهری این موارد باید در دستور کار باشد.
وی عنصر سوم را بحث حکمرانی چند بعدی دانست و توضیح داد: سیاستگذاری و حکمرانی امر پیچیده‌ای شده است و امر ساده‌ای نیست به این معنا که در هر تصمیمی ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دخیل هستند.
نگاهداری با اشاره به طراحی ابرنقشه پویایی شناسی ابرچالش‌های کشور با بیش از هزار متغییر در مرکز پژوهش‌های مجلس، گفت: وقتی به این نقشه نگاه می‌کنیم پیچیدگی حکمرانی کاملا نمایان و واضح است.
شما نمی‌توانید تصمیمی بگیرید که تک بعدی باشد؛ بنابراین در حکمرانی نیز نیاز به نگاهی چند بعدی داریم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنان خود به ظرفیت‌های قانونی تفویض اختیارات اشاره کرد و گفت: قانون اساسی برای تفویض امور به حکمرانی محلی، اصول فاخری دارد و در این اصول بر حاکمیت مردم و عدالت تاکید دارد.
همچنین در قانون اساسی ما بحث شورا‌ها را داریم و در کنار آن شهرداری‌ها هم اختیارات خوبی دارند.
نگاهداری در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: یکی از بازیگران اصلی در تحول مدیریت محلی از رویکرد سنتی به رویکرد نوین و تقویض اختیارات خود دولت است.
خیلی وقت‌ها نهاد‌های دولتی مقابل این تفویض اختیارات مقاومت می‌کنند.
طبیعی است که هر تغییری مقاومت ایجاد می‌کند که در این میان دولت باید نقش خود را به عنوان تنظیم گر ایفا کند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، در بخش پایانی سخنان خود به ۷ رویکرد تحولی برای گذار از رویکرد حکمرانی سنتی به حکمرانی نوین در حوزه شهری و محلی پرداخت و گفت: تحول اول معماری نهادی حکمرانی یکپارچه شهری است.
برای تفویض اختیارات، نیازمند شبکه‌ای برای هماهنگی در مرکز و نهاد‌های برای مدیریت اجرا در مناطق مختلف کشور لازم داریم.
وی ادامه داد: محور دوم بحث مالیه شهری پایدار و عدالت محور است.
اقتصاد شهری مبتنی بر عدالت فضایی و بودجه ریزی مشارکتی از مواردی است که در این زمینه مطرح است.
نگاهداری رویکرد بعدی را تحول دیجیتال و حکمرانی داده محور در حوزه حکمرانی شهری دانست و گفت: مردم برای مشارکت نیاز به اطاعات دارند و بنابراین ما داده‌های لایه باز باید در اختیار مردم بگذاریم.
همچنین استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی هم ذیل همین محور مطرح است.
نگاهداری محور بعدی را تاب آوری‌های شهری در بحران‌های مختلفی مثل فرونشست، زلزله و موارد دیگر عنوان کرد و گفت: برای تغییر نیازمند سرمایه اجتماعی هستیم چراکه هیچ تغییری بدون همراهی مردم ممکن نیست.
نگاهداری گفت: پایداری نهادی در مدیریت شهری هم محور دیگر تحولی است.
توجه به مشکلات روزمره ما را از آینده نگری و دیدن موضوعات پیش روی شهر نباید غافل کند.
وی توانمند سازی و ارتقای دانش نیرو‌ها و مدیرانی که قرار است طلایه داران و بر دوش کشندگان این تحول باشند را هم محور تحولی دیگری دانست و توضیح داد: باید به دنبال پاسخ به این سوال باشیم که چرا در کشور ما بهره وری پایین است.
افزایش بهره وری نیازمند دانش و تکنولوژی بالا و نیروی متخصص است.
دوره‌های این چینی برای آموزش مدیران آینده برگزار می‌شود.
نگاهداری در پایان به این نکته تاکید کرد که در برنامه هفتم تمرکز ویژه‌ای بر مدیریت شهری صورت گرفته که باعث شده مواد موثری در زمینه مدیریت محلی و شهری گنجانده و تصویب شود.
منبع: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی