صف‌آرایی خریداران در بازار سهام ؛ بورس خبر مکانیزم ماشه را پیشخور کرد
امروز شنبه ۵ مهر ۱۴۰۴، شاخص کل بورس تهران با جهش ۵۳٬۲۶۹.۴۰ واحدی به رقم ۲٬۵۷۷٬۵۲۶.۴۵ واحد رسید و نرخ رشد آن ۲.۱۱ درصد ثبت شد.
به گزارش خبرنگار مهر، امروز شنبه ۵ مهر ۱۴۰۴، بازار سرمایه ایران در ۲ بورس تهران و فرابورس ایران شاهد جهش شاخص‌ها، حجم و ارزش بالای دادوستدها و شکل‌گیری صف‌های خرید قابل توجه بود.
شاخص کل بورس تهران با رشد بیش از ۵۳ هزار واحدی به سطح ۲٬۵۷۷٬۵۲۶ واحد رسید و شاخص کل فرابورس نیز بیش از ۲۳۸ واحد افزایش یافت.
این تحولات در شرایطی رخ داد که فضای سیاسی اقتصادی کشور تحت تأثیر مباحث مربوط به «مکانیزم ماشه» و بازگشت تحریم‌ها قرار دارد؛ موضوعی که به گفته سعید اسلامی‌بیدگلی، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد بازار سرمایه، بخش عمده اثرات روانی آن پیش‌تر در معاملات هضم شده و واکنش‌های اخیر بازار بیش از آنکه ناشی از شوک خبری باشد، نتیجه انتظارات و امید به برخی مداخلات نرم سیاست‌گذارانه است.
وی در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار مهر ضمن تحلیل این روند، شرایط امروز را با دوره خروج آمریکا از برجام مقایسه و آینده بورس را با توجه به متغیرهای سیاسی و اقتصادی پیش‌رو ارزیابی کرده است.
اما قبل از آن به سراغ بررسی بازار امروز می‌رویم.
امروز شنبه ۵ مهر ۱۴۰۴، بازار سرمایه کشور در ۲ بورس تهران و فرابورس ایران صحنه دادوستدهای گسترده و تغییرات قابل توجه شاخص‌ها بود.
معاملات با حجم و ارزش بالا انجام شد و شاخص کل بورس تهران با جهش قابل ملاحظه‌ای به سطح جدیدی رسید، در حالی که شاخص کل فرابورس نیز رشد مثبتی را ثبت کرد.
جهش شاخص کل بورس تهران
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش ۵۳٬۲۶۹.۴۰ واحد به عدد ۲٬۵۷۷٬۵۲۶.۴۵ واحد رسید و نرخ رشد آن معادل ۲.۱۱ درصد بود.
این شاخص در بیشترین مقدار روز خود تا ۲٬۵۷۷٬۵۲۶.۴۸ واحد پیش رفت و کمترین سطح آن ۲٬۵۳۶٬۱۴۸.۶۵ واحد ثبت شد.
شاخص قیمت (وزنی-ارزشی) نیز با رشد ۹٬۴۷۹.۹۲ واحد به سطح ۴۵۸٬۷۰۱.۳۵ واحد رسید که برابر ۲.۱۱ درصد افزایش است.
شاخص کل هم‌وزن با رشد ۱۰٬۸۳۹.۴۴ واحد در رقم ۷۸۰٬۰۸۵.۲۶ واحد ایستاد و ۱.۴۱ درصد بالا رفت.
همچنین شاخص آزاد شناور با جهش ۶۵٬۰۳۶.۸۳ واحد به رقم ۳٬۲۶۸٬۳۴۸.۰۷ واحد رسید.
عملکرد بازارهای اول و دوم
شاخص بازار اول امروز با رشد ۴۶٬۴۴۲.۸۷ واحد به رقم ۱٬۹۹۹٬۳۰۰.۸۱ واحد رسید که معادل ۲.۳۸ درصد افزایش است.
شاخص بازار دوم نیز با افزایش ۸۴٬۷۳۲.۹۲ واحد به عدد ۴٬۸۴۲٬۶۰۳.۴۱ واحد رسید و رشد آن ۱.۷۸ درصد بود.
نمادهای اثرگذار در رشد شاخص بورس تهران
در میان نمادهای بزرگ بازار، فارس با تاثیر مثبت ۶٬۳۳۱.۸۳ واحد بیشترین اثر را بر رشد شاخص کل داشت.
پس از آن، فملی با ۵٬۲۴۸.۷۶ واحد، فولاد با ۳٬۱۴۹.۲۵ واحد، پارسان با ۲٬۲۴۰.۴۷ واحد، وبملت با ۲٬۱۴۰.۰۹ واحد، شستا با ۱٬۹۶۲.۷۵ واحد و شپنا با ۱٬۸۹۶.۱۰ واحد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
نمادهای پرتراکنش بورس تهران
ایران خودرو با تعداد ۱۱٬۵۷۹ معامله در صدر نمادهای پرتراکنش قرار گرفت.
پس از آن بانک ملت با ۵٬۹۹۶ معامله، فولاد مبارکه با ۳٬۹۵۱ معامله، سایپا با ۳٬۹۴۳ معامله، شستا با ۳٬۲۶۷ معامله، ذوب آهن اصفهان با ۳٬۱۲۹ معامله و بانک تجارت با ۳٬۰۶۸ معامله بیشترین تعداد معاملات امروز را داشتند.
ارزش و حجم معاملات در بورس تهران
تعداد کل معاملات امروز بورس تهران به ۲۲۸٬۰۶۰ رسید.
حجم معاملات برابر با ۲۲.۶۰۱ میلیارد سهم و ارزش معاملات معادل ۱۳۸٬۲۱۰.۶۱۶ میلیارد ریال بود.
ارزش کل بازار نیز در عدد ۷۷٬۳۴۱٬۵۴۳.۱۸۲ میلیارد ریال قرار گرفت.
رشد شاخص کل فرابورس ایران
شاخص کل فرابورس ایران در پایان معاملات امروز با افزایش ۲۳۸.۵۲ واحد در رقم ۲۳٬۸۹۶.۴۵ واحد ایستاد و رشد ۱.۰۱ درصد را ثبت کرد.
بیشترین سطح روزانه این شاخص ۲۳٬۸۹۶.۴۵ واحد و کمترین آن ۲۳٬۶۴۷.۲۲ واحد بود.
شاخص کل هم‌وزن فرابورس نیز با ۱٬۶۴۲.۳۷ واحد افزایش به عدد ۱۳۰٬۸۱۰.۱۱ واحد رسید و رشد آن ۱.۲۷ درصد بود.
وضعیت بازارهای اول و دوم فرابورس
بازار اول فرابورس با رشد ۱۳۹.۱۱ واحد به عدد ۸٬۹۶۰.۸۶ واحد رسید که معادل ۱.۵۸ درصد افزایش است.
بازار دوم فرابورس نیز با ۸۰.۰۴ واحد رشد در عدد ۸٬۹۶۱.۷۵ واحد ایستاد و ۰.۹۰ درصد بالا رفت.
نمادهای اثرگذار در شاخص فرابورس
نماد فزر با تاثیر مثبت ۲۱.۷۶ واحد بیشترین تاثیر را در رشد شاخص کل فرابورس داشت.
پس از آن آریا با ۱۵.۱۱ واحد، ومپنا با ۱۵.۰۲ واحد، سامان با ۱۳.۵۰ واحد و مارون با ۱۲.۶۴ واحد در فهرست نمادهای اثرگذار قرار گرفتند.
تنها نماد کگهر با تاثیر منفی ۱۰.۹۹ واحد باعث کاهش بخشی از رشد شاخص شد.
نمادهای پرتراکنش فرابورس ایران
صنایع غذایی رضوی با ۳٬۰۴۲ معامله در صدر نمادهای پرتراکنش فرابورس قرار گرفت.
پس از آن نشاسته و گلوکز آردینه با ۲٬۹۵۵ معامله، سرمایه‌گذاری مهر با ۲٬۸۲۰ معامله، پویا با ۲٬۴۷۱ معامله، توسعه خدمات دریایی و بندری سینا با ۲٬۰۷۰ معامله، سیمان باقران با ۱٬۷۰۳ معامله و مهرمام میهن با ۱٬۶۷۳ معامله بیشترین حجم دادوستد از نظر تعداد معاملات را داشتند.
ارزش و حجم معاملات در فرابورس
تعداد کل معاملات فرابورس ایران امروز به ۱۵۱٬۶۲۷ رسید.
حجم دادوستدها ۷.۶۸۰ میلیارد سهم و ارزش معاملات معادل ۴۲۸٬۰۷۳.۸۶۶ میلیارد ریال ثبت شد.
ارزش بازار اول و دوم فرابورس در عدد ۱۳٬۰۲۰٬۷۶۰.۷۸۱ میلیارد ریال و ارزش بازار پایه در رقم ۳٬۳۳۳٬۶۵۴.۵۹۱ میلیارد ریال قرار گرفت.
گردش نقدینگی معاملات خرد بازار سرمایه
ارزش معاملات خرد بازار سرمایه در جریان دادوستدهای امروز به ۵٬۰۵۶ میلیارد تومان رسید و بررسی وضعیت ورود و خروج پول حقیقی حاکی از آن است که ۱٬۳۸۲ میلیارد تومان نقدینگی از محل فروش حقوقی‌ها وارد بازار شد، در حالی که صندوق‌های درآمد ثابت با ۱٬۸۱۱ میلیارد تومان خروج سرمایه مواجه بودند.
امروز صف‌های خرید و فروش در بازار سهام شکلی متفاوت از روزهای گذشته داشت؛ ۴۱۹ نماد در صف خرید به ارزش ۳٬۰۹۹ میلیارد تومان قرار گرفتند و در مقابل، ۷۰ نماد با صف فروش به ارزش ۷۹۴ میلیارد تومان معامله شدند.
بررسی سرانه معاملات حقیقی‌ها نشان می‌دهد، میانگین سرانه خرید حقیقی در بازار امروز ۷۵.۴ میلیون تومان و سرانه فروش حقیقی ۲۵.۶ میلیون تومان بوده است.
در نهایت، بازار شاهد حضور ۱۴۸ نماد مثبت و ۴۹ نماد منفی بدون صف خرید یا فروش بود که بر تنوع رفتار سرمایه‌گذاران در این روز دلالت دارد.
پیشخور شدن خبر مکانیزم ماشه در بازار
سعید اسلامی بیدگلی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر ارشد بازار سرمایه، ضمن تشریح دیدگاه‌های خود درباره واکنش بازار به مکانیزم ماشه به مقایسه شرایط کنونی با زمان خروج آمریکا از برجام و ارزیابی آینده بورس پرداخت.
بیدگلی در پاسخ به پرسش نخست مبنی بر اینکه انتظار برای اجرای مکانیزم ماشه باعث شده بود برخی پیش‌بینی ریزش بیشتر بازار را داشته باشند درباره واکنش مثبت بازار در معاملات امروز گفت: راستش را بخواهید بخشی از خبرهای مربوط به مکانیزم ماشه پیش‌تر در بازار هضم شده یا به اصطلاح بچه‌های بازار پیشخور شده بود.
به همین دلیل شما اثر بسیار پررنگی، حتی در بازار ارز و سایر بازارها نمی‌بینید.
وی تاکید کرد: به‌ویژه با گفت‌وگوهایی که هفته گذشته بین سیاستمداران ایرانی و آمریکایی و همچنین اروپایی‌ها برقرار شد، به نظر می‌رسید که پیش‌نویس پیشنهادی چین و روسیه هم در شورای امنیت رأی نیاورد، اگرچه فضای کلی سازمان ملل خیلی به ضرر ایران نبود.
تحلیل‌گر ارشد بازار سرمایه در ادامه افزود: فضای شورای امنیت از پیش قابل پیش‌بینی بود که به نفع ایران تمام نمی‌شود، به‌ویژه با توجه به اینکه کشورهای دارای حق وتو اساساً در شورای امنیت مخالف موضع ایران بودند و محکم نیز بر مخالفت خود ایستادند.
هرچند موضوع به وتو نرسید و پیش‌نویس به طور مشخص رای نیاورد، به نظر می‌رسید که بازار از هفته پیش آمادگی و پیش‌بینی اجرای مکانیزم ماشه را داشت.
اسلامی بیدگلی با بیان اینکه خبر مکانیزم ماشه تا حد زیادی پیشخور شده بود و آثار روانی خود را پیش‌تر گذاشته بود گفت: البته هنوز بخشی از اثرات آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، از جمله اینکه این تحریم‌ها چگونه بر اقتصاد ایران اثر می‌گذارند و نقش کشورهای چین، روسیه و حتی هند – که گفته می‌شود انگیزه خرید نفت ایران را دارد – مشخصاً در این زمینه چیست.
این ابهام باعث شده است که تمرکز و تحلیل کمتری در بازار سرمایه شکل بگیرد.
استاد دانشگاه تهران و علامه در ادامه گفت: از سوی دیگر، اتفاقات اخیر ممکن است مجموعه دولت و حاکمیت را در فشارهای تصمیم‌گیری قرار دهد، از جمله در مورد فاصله نرخ ارز نیمایی با ارز آزاد.
وی افزود: این شرایط حتی ممکن است در کوتاه‌مدت منافع محدودی برای برخی صنایع بورسی ایجاد کند.
به همین دلیل، بازار تحلیل موضوعات پیچیده‌تر را به آینده موکول کرده تا مشخص شود تحریم‌ها چگونه پیش خواهند رفت.
با این حال، به‌دلیل نقش نهادهای دولتی و شرکت‌های وابسته، شیوه تصمیم‌گیری و معاملات آنها نیز بر روند امروز بازار بی‌تأثیر نبوده است.
شباهت شرایط کنونی با دوران خروج آمریکا از برجام
اسلامی بیدگلی در پاسخ به پرسش دوم درباره میزان شباهت شرایط فعلی با زمان خروج آمریکا از برجام و مسیر احتمالی بازار توضیح داد: در زمان خروج آمریکا از برجام، در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، نظام بین‌الملل موافق رفتار آمریکا نبود و بسیاری از کشورها فکر می‌کردند که می‌توانند مقاومت کنند؛ همان‌طور که اروپایی‌ها وعده داده بودند پایه‌های برجام را بدون حضور آمریکا محکم نگه دارند، که البته موفق نشدند.
وی با بیان اینکه این بار به نظر می‌رسد اجماع کلی روی موضوع ایران نسبت به دوره گذشته بیشتر باشد افزود: خبر و ابزار رسانه نیز در اختیار سه کشور اروپایی و آمریکا است و آنها توان زیادی در جهت‌دهی به تصمیمات سایر کشورها دارند.
علاوه بر این، تجربه اعمال تحریم‌ها هم در آمریکا و کشورهای اروپایی جدی‌تر وجود دارد.
این تحلیل‌گر ارشد بازار سرمایه در ادامه درباره شرایط کنونی اقتصاد ایران توضیح داد: متأسفانه باید اذعان کرد در شرایطی که اقتصاد ایران ضعیف‌تر از وضعیت ۱۰ سال پیش (آغاز برجام یا حتی زمان خروج آمریکا از برجام) است، این موضوع بازگشت و تشدید تحریم‌ها چالش‌های بیشتری برای کشور ایجاد می‌کند، مگر آنکه بتوان با توافق‌های ۲ جانبه دست بازتری به دست آورد.
اسلامی بیدگلی با طرح این پرسش که چین و روسیه چگونه خواهند توانست ایران را از این بن‌بست خارج کنند، از مهم‌ترین مسائل مورد بحث در هفته‌های آینده خواهد بود، تاکید کرد: با توجه به قرار گرفتن ایران ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل، دستیابی و اجرای توافق‌های ۲ جانبه و چندجانبه بسیار دشوار خواهد بود.
پیش‌بینی آینده بازار سرمایه
در پاسخ به پرسش سوم درباره نگرش نسبت به آینده بازار، اسلامی بیدگلی اظهار داشت: اگرچه در بلندمدت، چشم‌انداز بازار سرمایه را چندان مثبت نمی‌بینم اما با این حال، در روزهای اخیر بازار ظرفیت این را داشته که به‌دلیل پیشخور شدن خبر، احتمال مداخلات مثبت سیاست‌گذارانه از سوی دولت، به‌ویژه در قالب اقدامات نرم و نه صرفاً تزریق نقدینگی، تقویت شود.
وی در پایان تاکید کرد: همین امیدواری‌ها نیز ممکن است بخشی از اثرگذاری مثبت امروز بازار را توضیح دهد.