سینمای پایان هفته، به وقت آغاز مدرسه و یادآوری جبهه‌ها - تسنیم
آغاز مهر، تلفیقی است از زنگ مدرسه و طنین خاطره. تلویزیون در پایان این هفته با ترکیبی از فیلم های آموزشی، حماسی و محیط زیستی، تلاش کرده از دل سرگرمی، روایت هایی از مسئولیت، تفاوت، جنگ و زندگی را به مخاطب کودک و نوجوان برساند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هفته اول مهرماه با دو رویداد مهم ملی و اجتماعی در هم‌تنیده است؛ آغاز سال تحصیلی و هفته دفاع مقدس.
صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نیز طبق سنت سال‌های اخیر، در جدول پخش فیلم‌های سینمایی خود در این هفته، به تلفیقی از مضامین مدرسه، جنگ، ایثار، خاطره و هیجان توجه کرده است.
از شبکه یک تا سه، از فیلم‌های داخلی با موضوع جنگ تحمیلی تا آثار خارجی پرتنش، مجموعه‌ای متنوع به آنتن تلویزیون راه یافته‌اند که هم به تاریخ معاصر ایران ادای دین می‌کنند و هم به نیازهای سرگرمی خانواده‌ها در آغاز پاییز پاسخ می‌دهند.
شبکه یک سیما: مواجهه با آتش و آشتی با جبهه
فیلم سینمایی «آتش‌نشان‌ها» محصول سینمای کره‌جنوبی، روایتی است از شجاعت، ریسک و وجدان کاری.
انتخاب این فیلم در پنج‌شنبه‌شب نشان می‌دهد که شبکه یک به سراغ الگویی انسانی و جهانی از قهرمانی رفته است: قهرمانی که اشتباه هم می‌کند، اما همچنان الهام‌بخش است.
در مقابل، «اخراجی‌ها 1» که جمعه عصر پخش می‌شود، با نگاهی طنزآمیز به دفاع مقدس، تلاش کرده میان مخاطبان عام ارتباط برقرار کند.
داستان مجید سوزوکی و دوستانش، روایتگر نسلی‌ست که از دل اجتماع حاشیه‌ای، به متن تاریخ می‌پیوندد.
این فیلم اگرچه بارها از صداوسیما پخش شده، اما همچنان مخاطبان خاص خود را دارد و نمادی از سینمای دفاع مقدس با روایت مردمی و غیرحماسی است.
شبکه دو سیما: نگاه خانوادگی به جنگ و مدرسه
شبکه دو، امسال با تمرکز ویژه بر روایت‌های خانوادگی از جنگ و مدرسه، در تلاش بوده تا مفاهیم ارزشی را از خلال زندگی روزمره نمایش دهد.
«خودکار عطری» با محوریت یک پسر نوجوان در آستانه بازگشایی مدارس در سال 1359، داستانی انسانی، صمیمی و تلخ از شروع جنگ و تأثیر آن بر خانواده‌ها را روایت می‌کند.
نام فیلم با ظرافت، نماد آرزوهای کودکانه‌ای‌ست که در هیاهوی توپ و گلوله گم می‌شوند.
«بچه‌های کلاس هشتم» اما با فضای مدرسه‌ای و درون‌مایه‌ای آموزشی، سعی دارد میان شیطنت‌های نوجوانی و بلوغ فکری تعادل ایجاد کند.
این فیلم گرچه ساختاری ساده دارد، اما پیام آن درباره دوستی، رقابت و عدالت آموزشی، برای آغاز سال تحصیلی مناسب است.
در ادامه، «جنگ نفت‌کش‌ها» با موضوعی کمتر دیده‌شده از جنگ – حضور نیروی دریایی در خلیج فارس – بعدی دیگر از دفاع مقدس را برجسته می‌کند.
ترکیب بازیگران شناخته‌شده با فضایی تنش‌زا، فیلم را تبدیل به یکی از گزینه‌های مهم این هفته کرده است.
شبکه سه سیما: از پالایشگاه تا پلیس‌های تپل، گستره‌ای از ژانرها
شبکه سه با تنوع ژانری بیشتر، از فیلم دفاع مقدسیِ «پالایشگاه» گرفته تا کمدی اکشن «پلیس‌های تپل»، طیفی از سلیقه‌های مخاطب را پوشش داده است.
«پالایشگاه» باز هم به آبادان و مقاومت مدنی مردم در آغاز جنگ بازمی‌گردد؛ اما این‌بار تمرکز بر بُعد اقتصادی جنگ است.
تأمین سوخت، تولید بنزین و حفظ زیرساخت‌های حیاتی، داستان این فیلم را متمایز کرده است.
«آبادان یازده 60» نیز با تمرکز بر رادیو و جبهه رسانه‌ای جنگ، از مقاومت نوعی دیگر حرف می‌زند؛ مقاومت کلمات در برابر بمب‌ها.
در کنار این آثار، فیلم‌های خارجی چون «کاپیتان میلر» و «عجله کن» با درون‌مایه‌های اکشن، جنگی و نجات، تمی ماجراجویانه دارند و بیشتر برای مخاطب نوجوان و جوان در نظر گرفته شده‌اند.
در همین راستا، «کاغذها در باد» به سراغ فوتبال، رفاقت و میراث معنوی رفته است؛ مفاهیمی که میان‌نسلی و فراملی هستند.
و در نهایت، «پلیس‌های تپل» با لحن کمدی، سعی دارد پلیس را انسانی‌تر و آسیب‌پذیرتر نشان دهد؛ چهار نیروی ناکارآمد که در نهایت با اراده شخصی و رفاقت، بر ضعف‌هایشان غلبه می‌کنند.
آشتی میان گذشته و حال، روایت میان حماسه و زندگی
فیلم‌های این هفته، به شکل هوشمندانه‌ای، پلی میان گذشته و حال، و میان دفاع مقدس و زندگی روزمره زده‌اند.
با انتخاب آثاری که از زاویه‌های مختلف – از مدرسه و رادیو گرفته تا پالایشگاه و دریا – به جنگ می‌پردازند، تلویزیون سعی کرده تصویر چندوجهی‌تری از آن دوران ارائه دهد.
از سوی دیگر، با حضور فیلم‌هایی با فضای نوجوانانه، کمدی یا هیجانی، این ترکیب صرفاً نوستالژیک یا تبلیغاتی نیست؛ بلکه تلاشی برای همراه کردن نسل جدید با تاریخ معاصر در قالب‌های متنوع و سرگرم‌کننده است.
شبکه چهار سیما
«ماهیان سرخ» به کارگردانی اسد سیاح، پنجشنبه 3 مهرماه ساعت 20:30 از شبکه چهار پخش می‌شود.
در خلاصه داستان آمده است: سال‌ها پیش، رفت و آمد میان دو سوی اروند برقرار بوده است.
حسین، که از طرف عراق می‌آید، عاشق دختری ایرانی می‌شود و با او ازدواج می‌کند.
پیش از تولد فرزندشان، حسین می‌میرد و طبق رسوم ایل، دختر باید با برادر حسین، یعنی قضبان، که عضوی از بعثی‌های عراق است، ازدواج کند.
قضبان با دختر ایرانی و پسرش به نام حسین بدرفتاری می‌کند.
سال‌ها بعد، حسین که در ارتش عراق خدمت می‌کند، به عنوان یک مخبر، اطلاعات ارتش عراق را به رزمندگان ایرانی می‌رساند.
روزی قضبان متوجه می‌شود که حسین مخبر است و در مجادله‌ای لفظی، او را به شهادت می‌رساند.
سال‌ها می‌گذرد و با کشف پیکر شهدا…
سیروس کهوری‌نژاد، حسن اسدی و بنیامین یوسفی در این اثر هنرنمایی کرده‌اند.
«دوئل» اثر احمدرضا درویش، جمعه 4 مهر ساعت 20:30 از شبکه چهار پخش می‌شود.
داستان درباره زینال است که پس از بازگشت از اسارت، خاطرات گذشته‌اش را بازمی‌خواند.
با آغاز جنگ و حمله عراق، زینال که همسرش هانیه را از دست داده، همراه با یحیی، یک گروه مقاومت محلی تشکیل می‌دهد.
در جریان بمباران وسیع و تخریب قطار و ایستگاه راه‌آهن، سلیمه از زینال می‌خواهد همسرش یحیی را سالم برگرداند.
در پس این ماجرا، نیروهای دولتی با همکاری اسکندر قصد دارند گاوصندوقی را که در یک واگن باری جا مانده، خارج کنند؛ داخل آن اسناد و مدارکی مهم نهفته است که …
سعید راد، پژمان بازغی، پریوش نظریه، انوشیروان ارجمند، پرویز پرستویی و هدیه تهرانی، از بازیگران این فیلم هستند.
شبکه تهران سیما
انیمیشن «زنبوری به نام مایا – ماجرای گوی طلایی» به کارگردانی نوئل کلیری، پنجشنبه 3 مهر ساعت 13:30 پخش می‌شود.
مایا و دوستش ویلی، پس از خرابکاری در کندو، بیرون می‌آیند و در مسیر، ملکه مورچه‌ای جوان را نجات می‌دهند.
آن‌ها با دشمنانی چون سوسک‌ها می‌جنگند و در نهایت میان مورچه‌ها و سوسک‌ها صلح برقرار می‌کنند.
«همه چیز در مورد خواهرم» به کارگردانی آنا چرناکوا، جمعه 4 مهر ساعت 9 صبح پخش می‌شود.
مینیا تصمیم می‌گیرد پس از سال‌ها به دیدار خواهرش لولیا برود.
در دوران کودکی، شیطنت‌های زیاد کرده‌اند و والدین‌شان سخت‌گیری کرده‌اند.
لولیا ازدواج کرده، همسرش فوت کرده و اکنون دو پسر دوقلو دارد.
زمانی که کیف خیریه‌ای ناپدید می‌شود، پلیس قصد دارد لولیا را دستگیر کند.
مینیا وارد خانه خواهرش می‌شود و ماجراهایی در جریان اتفاق می‌افتد که…
«سرآغاز» به کارگردانی آجی ناگ، جمعه 4 مهر ساعت 13:30 پخش می‌شود.
میگل، مردی که دو سال در زندان بوده، به طریقی از سلولش ناپدید می‌شود.
رئیس زندان دو کاراگاه می‌گذارد تا او را بیابند.
از دفتر خاطرات میگل درمی‌یابند که او از کودکی با دانشمندی به نام رائو دوست بوده و چون رائو او را مثل پسر خودش می‌دانسته، تأثیر ژرفی بر زندگی میگل داشته است.
رائو نظریه‌ای درباره سفر در زمان دارد و دخترش شاردا، با میگل همراه می‌شود تا رازها را باز کند و …
شبکه نمایش
شبکه نمایش در این بازه زمانی چند اثر متنوع را ارائه داده است:
«سپید دندان» (بامداد پنجشنبه 3 مهر)
در زمان هجوم جویندگان طلا در کلوند آی، جک لندن داستان سگ با هویت گرگی را دنبال می‌کند.
«از کرخه تا راین» (پنجشنبه 3 مهر ساعت 11 صبح)
سعید، به دلیل بمباران شیمیایی نابینا شده، به آلمان می‌رود تا معالجه شود.
لیلا، خواهر او که سال‌هاست در آلمان زندگی می‌کند، او را در آسایشگاه ملاقات می‌کند؛ رابطه‌ای میان سعید و برادرزاده‌اش یوناس شکل می‌گیرد.
«جومانجی: مرحله نهایی» (پنجشنبه 3 مهر ساعت 13)
پس از فارغ شدن از دوران مدرسه، دوستان وارد بازی خطرناکی می‌شوند تا جواهری را بازپس گیرند.
«بیگانه» (پنجشنبه ساعت 15)
پس از جنگ جهانی دوم، ویلسن مأمور می‌شود تا رد یکی از طراحان اردوگاه‌ها را دنبال کند و در دانشگاهی با هویت مخفی او روبه‌رو شود.
«ویل هانتینگ نابغه» (پنجشنبه ساعت 17)
داستان پسری با استعداد ریاضی است که به واسطه مشکلات شخصی و اجتماعی، باید نه فقط در عرصه علمی، بلکه در عرصه روانی نیز رشد کند.
«دیده بان» (پنجشنبه ساعت 19)
در میدانی خطرناک که ارتباط خط کمین با نیروهای خودی توسط دشمن قطع شده، عارفی باید به آن نقطه برسد و دیده بانی کند تا آتش سنگین هدایت شود.
«گرگ‌های واشنگتن» (پنجشنبه ساعت 21)
دو رستوران‌دار به خاطر دخالت در امور مالی یکی از دوستان‌شان گرفتار دروغ، خیانت و تهدید می‌شوند و ماجرایی پیچیده پیش می‌آید.
«آلوده» (پنجشنبه ساعت 23)
کالب به همراه خواهرش در یک ساختمان نیمه‌مخروبه زندگی می‌کنند.
او قصد دارد از راه پرورش حشرات پول دربیاورد، اما با عنکبوت‌هایی که جان افراد ساختمان را تهدید می‌کنند، مواجه می‌شود.
«متخصص» (جمعه بامداد ساعت 01:00)
آرتور بیشاپ، قاتلی حرفه‌ای، مأمور به کشتن یکی از دوستان قدیمی‌اش می‌شود و پس از آن دستیار مقتول می‌شود تا رازها را کشف کند.
«اعجوبه» (جمعه ساعت 17)
پسربچه‌ای با بدشکلی ژنتیکی تصمیم می‌گیرد در مدرسه معمولی درس بخواند و با چالش‌های اجتماعی و روانی روبه‌رو شود.
«جایی برای پیرمردها نیست» (جمعه ساعت 19)
لولین ماس به طور اتفاقی وارد مسیر گروهی خلافکار می‌شود و با خشونت و قانون مقابله می‌کند.
«تفنگ‌های بزرگ» (جمعه ساعت 21)
لورل و هاردی همراه با شخصی بیمار که می‌خواهد به خدمت سربازی برود، ماجراهای طنزآمیز و در عین حال انسانی را تجربه می‌کنند.
تحلیل انتخاب‌ها: سیاست محتوایی شبکه چهار و نمایش در این پایان هفته
تمرکز بر موضوع جنگ و مقاومت
شبکه چهار با انتخاب دو فیلم «ماهیان سرخ» و «دوئل» در این بازه، به وضوح بر موضوع جنگ، مقاومت و رهایی تأکید کرده است.
این انتخاب مناسبتی، نه صرفاً جهت وفاداری به رخداد تاریخی، بلکه برای ارائه نمونه‌هایی از ایستادگی فردی و معنوی است.
ترکیب ژانر و مخاطب‌پذیری
در شبکه تهران و نمایش مجموعه‌ای از ژانرها ارائه شده است: از انیمیشن برای کودکان گرفته تا درام خانوادگی، ماجراجویی، جنایی و فیلم‌های کلاسیک کلاسیک.
این تنوع نشان می‌دهد که هدف، راضی کردن طیف گسترده‌ای از مخاطبان، از کودک تا بزرگسال، است.
توازن میان آثار ملی و جهانی
ضمن اینکه شبکه چهار و بخش‌هایی از شبکه نمایش به آثار ایرانی و دفاع مقدس می‌پردازند، پخش «ویل هانتینگ نابغه»، «جومانجی»، «بیگانه» و «جایی برای پیرمردها نیست» نشان از تاکید بر آثار شاخص جهانی دارد.
این توازن، سلامت نوعی در سیاست پخش را نشان می‌دهد: هم ادای دین به فرهنگ بومی و هم جذب مخاطب با آثار شناخته‌شده بین‌المللی.
پیوند میان جنگ و زندگی شخصی
در بسیاری از این فیلم‌ها، جنگ نه صرفاً صحنه نبرد ستبر بلکه عاملی است در پس‌زمینه زندگی روزمره: در «ماهیان سرخ»، زندگی عاطفی و خانوادگی در دل جنگ قرار می‌گیرد؛ در «دیده بان»، کار نظامی و جانفشانی در دل موقعیت استراتژیک؛ در «اعجوبه»، این جنگ درونی کودک با اجتماع است.
این شیوه روایت، باعث می‌شود بیننده فقط جنگ را در میدان نبرد نبیند، بلکه آثار آن را در دل انسان‌ها ببیند.
روایت امید و کنشگری در فیلم‌های پایان هفته تلویزیون؛
نگاهی به فیلم‌های شبکه کودک و امید
تلویزیون در پایان این هفته، با نگاهی دقیق به مخاطبان نوجوان و کودک، مجموعه‌ای از فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی را پخش کرده که هر یک به‌نوعی بازتاب‌دهنده‌ی درگیری درونی انسان با چالش‌های فردی، اجتماعی یا محیط‌زیستی هستند.
از دغدغه‌های یک طوطی دریایی برای نجات دریا گرفته تا مبارزه‌ی یک معلم با بیماری عصبی و آرمان‌خواهی یک نوجوان در میانه‌ی جنگ، همه‌ی این آثار در کنار سرگرمی، حامل پیام‌هایی عمیق‌اند.
شبکه کودک: قهرمانانی کوچک با دغدغه‌هایی بزرگ
انیمیشن «ماهی قهرمان»
به کارگردانی سین پاتریک اورلی – پنجشنبه 3 مهر، ساعت 14
این انیمیشن قصه طوطی دریایی وظیفه‌شناسی به نام الکس است که دغدغه‌ی پاکیزگی شهر زیرآب را دارد.
داستان، با پیدا شدن لکه‌های سیاه عجیب روی بدن یکی از ماهی‌ها آغاز می‌شود؛ لکه‌هایی که نماد آلودگی نفتی‌اند.
الکس، به همراه دوستانی از دل دریا – اسب دریایی، ماهی بادکنکی و مارماهی – سفری ماجراجویانه را آغاز می‌کند تا منبع آلودگی را بیابد.
فیلم در عین سادگی، به دغدغه‌های زیست‌محیطی می‌پردازد و در قالبی کودکانه، مفاهیمی چون مسئولیت‌پذیری، شجاعت، و کار گروهی را منتقل می‌کند.
نگاه فیلم به مسئله‌ی نفت و اثرات آن بر اکوسیستم دریایی، نشان از هوشمندی سازندگان در پیوند دنیای کودکان با واقعیات امروز دارد.
انیمیشن «دوست من چیبورا»
به کارگردانی دیمیتری دیاچنکو – جمعه 4 مهر، ساعت 14
داستان این انیمیشن درباره موجود پشمالویی است به نام چیبورا که عاشق پرتقال است و طی طوفانی به شهری جدید پرتاب می‌شود.
برخلاف ظاهر بامزه‌اش، چیبورا درگیر نزاع قدرت، طمع و سوءاستفاده از مهربانی‌ست.
شخصیت‌های داستان – از باغبان و دخترش گرفته تا رئیس بدجنس – همگی نمایندگانی از جهان بزرگسالانه‌اند که در نگاه کودکانه‌ی فیلم، در تقابل با بی‌گناهی چیبورا قرار می‌گیرند.
این اثر، ضمن روایت طنز و فانتزی، نگاهی دقیق به مسئله‌ی اعتماد، قدرت، و از خودگذشتگی دارد.
در پایان، چیبورا به نوعی قهرمان بی‌ادعایی بدل می‌شود که حتی با قربانی شدن، سعی در حفظ آرامش دیگران دارد.
شبکه امید: از «سکسکه» تا فریاد یک مادر در دل جنگ
فیلم «سکسکه»
به کارگردانی سیدهارت مالهوترا – پنجشنبه 3 مهر، ساعت 10:30 صبح
«سکسکه»، داستان زن جوانی‌ست به نام نینا ماتور که با اختلال عصبی سندرم تورِت زندگی می‌کند.
این اختلال، باعث بروز حرکات و صداهای غیرارادی از او می‌شود.
در حالی‌که جامعه و مدارس، او را فردی نامناسب برای تدریس می‌دانند، نینا با حمایت خانواده و پشتکار شخصی‌اش، معلمی یک کلاس خاص را می‌پذیرد؛ کلاسی که دانش‌آموزانش، خود نیز از سوی جامعه طرد شده‌اند.
فیلم، با درامی انسانی، به مخاطب نوجوان امید می‌دهد: اینکه نقص، پایان راه نیست؛ بلکه می‌تواند منشأ تحول باشد.
سکسکه در اینجا، استعاره‌ای‌ست از تفاوتی که در برابر باور عمومی، به ضعف تعبیر شده اما در بستر پذیرش، می‌تواند به قدرت بدل شود.
فیلم «کارو»
به کارگردانی احمد مرادپور – جمعه 4 مهر، ساعت 10:30 صبح
در میان آثار ایرانی مرتبط با دفاع مقدس، «کارو» اثری متفاوت و انسانی‌ست.
نوجوانی کُرد و کشتی‌گیر به نام کارو، در بحبوحه‌ی جنگ، سودای پیوستن به جبهه دارد.
در نقطه مقابل او، مادرش – می‌می شیلان – زنی تنها و مقاوم است که فرزندش، تمام دنیای اوست.
تلاش کارو برای رفتن، و پیگیری مادر برای بازگرداندن پسر، روایتی انسانی از تعارض دو نسل است؛ یکی در آرمان، دیگری در عاطفه.
فیلم، بدون شعارزدگی، جنگ را بهانه‌ای برای پرداختن به پیوند خانوادگی، مادرانه و رنج زنانه می‌کند.
شجاعت در «کارو»، فقط رفتن به جبهه نیست؛ ماندن، ترسیدن و پیگیری با پای پیاده در دل کوه و باران نیز، جلوه‌ای از قهرمانی است.
نگاهی درون‌گرایانه و پیام‌محور به دنیای نوجوانان و کودکان
در این پایان هفته، شبکه کودک با انتخاب دو انیمیشن پرتحرک، کودک را وارد دنیای مسئولیت‌پذیری، دوستی و مبارزه با بی‌عدالتی می‌کند.
هم‌زمان، شبکه امید با دو فیلم تأثیرگذار، نوجوان را با مفاهیمی چون «پذیرش تفاوت» و «مقاومت خانوادگی» در دل بحران‌های اجتماعی و تاریخی مواجه می‌سازد.
در حالی‌که شبکه‌هایی چون نمایش یا چهار، به روایت‌های حماسی و سیاسی بزرگسالانه می‌پردازند، این آثار کودک و نوجوان نیز به شکل هوشمندانه‌ای، مسائل جهانی (محیط زیست، بیماری، جنگ، فقدان) را با بیانی نرم و آموزنده به مخاطب منتقل می‌کنند.
انتهای پیام/