شعرهای جنگ ۱۲ روزه نشان داد فضای ادبی ایران با گفتمان مقاومت همراه است
علی داودی در مراسم رونمایی از کتاب «وقتی که تلاویو در آتش می‌سوخت» گفت: چند برابر این کتاب در این مدت درباره مقاومت رباعی سروده شده است و این نشان می‌دهد فضای ادبی با مقاومت همراه است.
به گزارش خبرنگار مهر، آیین رونمایی از کتاب «وقتی که تلاویو در آتش می‌سوخت» عصر امروز ۲ مهر ۱۴۰۴، با حضور رضا بیات گردآورنده کتاب، علی داودی، سورنا جوکار و تعدادی از شاعران، در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.
در ابتدای این مراسم رضا بیات با یادآوری روزهای جنگ، گفت: آن روزها در کنار کانال‌های متعدد خبری، دیده‌بانان فرهنگی به عنوان شاعر را داشتیم که هم خبرهای جنگ را اعلام می‌کردند، هم شعر می‌نوشتند و هم در کنارش تحلیل ارائه می‌کردند.
این شعرها برای من دوست‌داشتنی بود و با خیلی از این شعرها واقعا به وجد می‌آمدم و حالم خوب می‌شد.
وی ادامه داد: در طول آن روزها این شعرها را در فضای مجازی خودم منتشر می‌کردم و روزی که آتش‌بس اعلام شد، شوک بزرگی به همه ما وارد شد.
من در آن شرایط به این شعرها پناه بردم و وقتی شعرها را مرور کردم، دیدم چه مجموعه خوبی جمع شده است.
غزل و مثنوی و...
هم در شعرها بود ولی بیش از همه رباعی داشتیم که انگار گزارش لحظه‌به‌لحظه وقایع بود.
کم‌کم این ایده برای من شکل گرفت که این شعرها را تبدیل به کتاب کنم.
نهایتا در طول چند روز کار کتاب آماده شد و خودم دو هفته بعد از اتمام چنگ کتاب را چاپ کردم.
در این کتاب شعر درخشان و خوب کم نداریم
بیات درباره نحو جمع‌آوری و تدوین کتاب «وقتی تلاویو در آتش می‌سوخت»، گفت: برای شعرها در این یک سیر منظم چیدم و کتاب در ۵ فصل آماده کردم.
مهم‌ترین فصل برای من روحیات است که به روحیه مقاومت و همبستگی ملی توجه داشت.
این بخش شعر درخشان کم ندارد.
یک بخش را هم به نام جامعه نام‌گذاری کردم که رویه تیره اتفاقات در طول جنگ ۱۲ روزه بود.
مثل بچه‌ای که حوصله‌اش سر می‌رود و نمی‌تواند به پارک برود و حتی نمی‌تواند شبکه پویا را ببیند، چون خانواده شبکه خبر را تماشا می‌کردند.
شاعران با یک چشم بینا، همه اتفاقات را رصد می‌کردند.
یک فصل برای جنگ و نیروهای مسلح است.
بخشی دیگر از شعرها روحیه مهدویت است.
بخش پایان کار هم بخش سیاست که مربوط به ایران و رهبر انقلاب و همبستگی ملی است.
حتی شعرهای خیلی خوبی در هجو اسرائیل سروده شده بود که در این کتاب بخشی از آنها را منتشر کردم.
سپس علی داودی درباره کتاب «وقتی که تلاویو در آتش می‌سوخت»، گفت: به همه شاعرانی که بهانه شکل‌گیری این کتاب شدند خداقوت می‌گویم.
همچنین به رضا بیات که با واکنش سریع این کتاب را به سرانجام رساندند.
داودی ادامه داد: این کتاب درباره خاستگاه شعر است؛ یعنی پیوند شعر با یک اتفاق و حادثه.
هر حادثه‌ای که رخ می‌دهد در پیوند با شعر، چند اتفاق را رقم می‌زند که یکی از آنها سندیت آن ماجرا به واسطه شعر است.
کمترین کار این کتاب سند همدلی شاعران در یک دوره کوتاه‌مدت درباره یک حادثه است.
دو دیگر اینکه می‌توانیم نگاه انجمنی و کارشناسی به شعر داشته باشیم و این شعرها دریچه نقد ادبی هم بررسی کنیم.
این شاعر با اشاره به قالب رباعی در این کتاب، گفت: یک نکته دیگر هم درباره این کتاب صادق است که انتخاب قالب رباعی است.
رباعی قالبی پرتولید و پرمصرف است.
در تاریخ ادبیات، در دوره‌های مختلف، قالب‌های مختلفی غلبه دارند؛ در یک دوره غزل و در دوره‌ای دیگر قصیده و مثنوی و...
با این‌همه رباعی جایگاه خودش را حفظ کرده است و حتی کسی مثل نیما که پدر شعر نیمایی است هم، یک دفتر رباعی دارد.
از طرفی رباعی قالبی است که در آن می‌توان به محتواها و مضامین مختلف پرداخت.
پس رباعی این ظرفیت را دارد که نقطه‌زنی کند و یک حرف را در کوتاه‌ترین شکل بیان کند.
همه این‌ها در این کتاب جمع شده است.
شعرهای جنگ ۱۲ روزه نشان داد فضای ادبی ایران با گفتمان انقلاب همراه است
وی افزود: چند برابر این کتاب در این مدت درباره مقاومت و جنگ ۱۲ روزه رباعی سروده شده است.
شهید اسماعیل هنیه یک روز مهمان ما بود ولی وقتی که ایشان شهید و تشییع شد، با صدها قطعه شعر تشییع شد.
این نشان می‌دهد فضای ادبی با گفتمان مقاومت همراه است.
درباره شهید یحیی سنوار هم همین‌طور بود و واکنش حیرت‌انگیزی نسبت به شهادت ایشان اتفاق افتاد.
در ادامه سورنا جوکار گفت: شاید لازم باشد نگاهی دوباره به قالب رباعی داشت.
کارکرد این قالب چه بوده و چه شده که این قالب شکل بگیرد؟
قطعا بنا بر یک ضرورتی این قالب شکل گرفته است و راوی اندیشه‌ها و آن‌های فلسفی و عرفانی بوده است.
کسانی که شغل و دغدغه اصلی‌شان شعر نبوده ولی بنا بر حکمتی که در داشتند، تلاش داشتند در کوتاه‌ترین زمان، حرف خودشان را به مخاطب بزنند.
به همین دلیل اغلب رباعی‌های مشهور ادبیات فارسی از علما و حکما و عرفای ماست.
شاعران در کنار واکنش سریع مراقب شتاب‌زدهی هم باشند
وی افزود: کار رباعی این است که در کوتاه‌ترین زمان سریع‌ترین واکنش را داشته باشد.
به همین دلیل کسانی که در جنگ ۱۲ روزه سراغ این قالب رفتند، بیشتر از کسانی بودند که سراغ قالب‌هایی مثل غزل رفتند.
در رباعی می‌توان با چیدن چند کلمه، حرف خودت را ارائه دهی.
امروز جهان رسانه از ما می‌طلبد که واکنش سریع داشته باشیم.
ذات جنگ هم طوری نبود که یک شاعر بنشیند یک قصیده صد بیتی بنویسد و بعد منتشر کند.
همه این‌ها دست‌به‌دست هم داد تا این رباعی‌های خواندنی در این مدت نوشته شود و در این کتاب هم بخشی از آنها منتشر شوند.
جوکار ادامه داد: از طرفی در این کتاب به رباعی‌هایی برمی‌خوریم که انگار کمی شتاب‌زده نوشته شده‌اند.
در این کتاب شما شعرهای خیلی خوب هم می‌خوانید، اما رباعی‌های سطحی هم خواهید خواند که دلیلش همین شتاب‌زدگی شاعر بوده است.
این دست رباعی‌ها باعث می‌شوند که شعرها تاریخ مصرف داشته باشند.
واکنش سریع نسبت به اتفاقات خوب است ولی شاعران نباید واکنش سریع را با شتاب‌زدگی اشتباه بگیرند.
پس از صحبت مهمانان و کارشناسان، تعدادی از شاعرانی که آثارشان در کتاب «وقتی تلاویو در آتش می‌سوخت» منتشر شده بود، برای حاضران شعرخوانی کردند.
پایان‌بخش این مراسم رونمایی از کتاب «وقتی تلاویو در آتش می‌سوخت» بود.
کتاب «وقتی تلاویو در آتش می‌سوخت» به‌همت رضا بیات، قیمت ۲۰۰ هزار تومان و توسط انتشارات کلام سلیس به بازار نشر عرضه شده است.