دیپلماسی امنیتی در قفقاز؛ سفر همزمان مقامات ارمنستان و آذربایجان به پایتخت‌های یکدیگر - تسنیم
در حالی که رئیس سرویس امنیت ملی ارمنستان برای اولین بار پس از فروپاشی شوروی به باکو سفر کرده، حضور همزمان یک مقام آذربایجانی در ایروان، معادلات جدید قدرت در قفقاز جنوبی را به نمایش گذاشته است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در اقدامی بی‌سابقه از زمان فروپاشی شوروی، رئیس سرویس امنیت ملی ارمنستان وارد باکو شده و همزمان یک نماینده آذربایجانی در نشستی در ایروان شرکت کرده است؛ سفرهایی که اگرچه ظاهری دیپلماتیک برای اعتمادسازی دارند، اما به عقیده تحلیلگران «بهانه‌ای» برای مذاکرات مستقیم بر سر مسائل امنیتی حساس از جمله کریدور زنگه‌زور و پیمان صلح است.
آندرانیک سیمونیان، مدیر سرویس امنیت ملی ارمنستان، در سومین مجمع بین‌المللی امنیت در باکو شرکت کرده است.
همزمان، مراد مرادوف، معاون مرکز «توپچوباشوف» در باکو، برای شرکت در سمینار مجمع پارلمانی ناتو به ارمنستان سفر کرده است.
پس از عملیات نظامی آذربایجان در قره‌باغ در سپتامبر 2023، گام‌هایی در جهت مذاکرات صلح میان باکو و ایروان برداشته شد.
در ماه اوت امسال، در نشست سه‌جانبه علی‌اف-پاشینیان-ترامپ در واشنگتن، متن اولیه پیمان صلح و توافق بر سر کریدوری که بخش اصلی آذربایجان را به نخجوان متصل خواهد کرد (TRIPP)، مورد موافقت قرار گرفت.
سفر رئیس امنیت ملی ارمنستان به باکو؛ «بهانه‌ای» برای گفتگوی مستقیم؟
سفر آندرانیک سیمونیان به باکو، نخستین سفر یک مقام رسمی ارمنی در این سطح به جمهوری آذربایجان از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به شمار می‌رود.
موضوع مجمعی که وی در آن شرکت کرده، «پیشگیری از بحران‌های انسانی و زیست‌محیطی از طریق همکاری نهادهای امنیتی» است.
رسانه‌های رسمی آذربایجان گزارش داده‌اند که رؤسا و نمایندگان سرویس‌های ویژه بیش از 90 کشور در این مجمع حضور دارند.
الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان در سخنرانی خود، این پلتفرم در باکو را «میدانی برای اعتماد و همکاری متقابل» توصیف کرده است.
دیمیتری سولوکوف، تحلیلگر سیاسی، به خبرنگاران گفته است که این مجمع صرفاً «بهانه‌ای» برای طرف ارمنی است تا با مقامات آذربایجان گفتگوی مستقیم داشته باشد.
او معتقد است در این دیدارها ممکن است مسائلی مانند تأمین امنیت در مرز دو کشور، آماده‌سازی اسناد مرزی و پیمان صلح جامع مورد بحث قرار گیرد.
وی افزود: «موضوع امنیت در کریدور زنگه‌زور نیز به احتمال زیاد میان طرفین بررسی خواهد شد.»
حضور نماینده آذربایجان در نشست ناتو در ایروان
همزمان با سفر سیمونیان، مراد مرادوف، معاون مرکز توپچوباشوف، برای شرکت در صد و هشتمین سمینار «رز-راث» مجمع پارلمانی ناتو به ارمنستان سفر کرده است.
وی در یک نشست خبری در ایروان، بار دیگر موضع رسمی آذربایجان را تکرار کرد که «تنها مانع بر سر راه پیمان صلح کامل و عادی‌سازی، قانون اساسی ارمنستان است».
او مدعی شد که اعلامیه استقلال ارمنستان مبانی حقوقی بالقوه‌ای برای تجدیدنظر در پیمان صلح در آینده ایجاد می‌کند.
نشانه‌های اعتمادسازی در کنار موانع اصلی صلح
این سفرها نشانه‌ای از وجود زمینه برای عادی‌سازی در منطقه تلقی می‌شود و پس از دیدارهای متقابل رؤسای کمیسیون‌های تعیین مرز دو کشور در اوایل سپتامبر انجام شده است.
تحلیلگران می‌گویند این تماس‌ها نشان‌دهنده شکل‌گیری فضای اعتماد در روابط آذربایجان و ارمنستان است.
با این حال، برخی ناظران همچنان توصیه به احتیاط می‌کنند.
به عنوان مثال، ایلگار محمدوف، فعال سیاسی، در مصاحبه‌ای گفته بود که حتی پس از نشست واشنگتن، رهبری ارمنستان موضع خود را در قبال مسئله قره‌باغ به طور کامل تغییر نداده و اشغال را نپذیرفته است.
از سوی دیگر، کارشناسان بین‌المللی معتقدند که باکو در حال حاضر موضع برتر را در اختیار دارد و نباید در مورد دستاوردهای این فرآیند مقایسه‌های شتاب‌زده انجام داد.
بنابراین، اگرچه این سفرها نشانه پیشرفت در فرآیند صلح تلقی می‌شود، اما مسائل اساسی همچنان حل‌نشده باقی مانده‌اند؛ از جمله بازگشت آوارگان جنگی به خانه‌های خود و حل‌وفصل دیگر مسائل ناشی از جنگ‌ها.
انتهای پیام/
