از حلقه‌های مطالعاتی مردمی تا کتابفروشی فرهنگی
سید عباس حسینی مقدم معتقد است: اگر ما نتوانیم یک کتابی را ترویج کنیم، نمی‌توانیم با مخاطب درباره کتاب صحبت کنیم و اگر توانمندی فروش کتاب نداشته باشیم نمی‌توانیم کتاب ترویج کنیم.
به گزارش خبرنگار مهر، سید عباس حسینی مقدم، کتابفروش و مروج برجسته کتاب در استان بوشهر، در سومین جلسه انتقال تجربه ترویج کتاب و کتابخوانی فعالیت‌های خود را در حوزه کتابخوانی و ترویج فرهنگ مطالعه تشریح کرد.
این فعال فرهنگی که از دوران کودکی با دنیای کتاب آشنا شده، اکنون به‌عنوان یکی از چهره‌های کلیدی در گسترش کتابخوانی در جنوب ایران شناخته می‌شود.
حسینی مقدم با راه‌اندازی حلقه‌های مطالعاتی، کتابفروشی فرهنگی و برنامه‌های آموزشی، تلاش کرده تا کتاب را به دورترین نقاط استان برساند و مخاطبانی از همه اقشار جامعه را با مطالعه درگیر کند.
گزارش زیر بر اساس سخنان وی، نگاهی به مسیر پربار او در این عرصه می‌اندازد.
ریشه‌های علاقه به کتاب: از کودکی تا مدرسه
سید عباس حسینی مقدم داستان خود را از دوران کودکی در برازجان آغاز می‌کند، جایی که اولین مواجهه‌اش با کتاب و مطبوعات شکل گرفت.
او می‌گوید: «اولین مواجهه من با کتاب برمی‌گردد به دوران کودکی خودم در برازجان و مجله کیهان بچه‌ها که سه‌شنبه‌ها منتشر می‌شد، ولی روزهای جمعه به شهر ما می‌رسید.» در آن زمان، خرید مجله نیازمند ارسال پول از طریق پست و دریافت حواله بود، که این فرآیند ساده اما هیجان‌انگیز، جرقه علاقه به مطالعه را در او زد.
حسینی مقدم از همان ابتدا سعی می‌کرد کتاب‌هایی که می‌خواند را به دیگران معرفی کند، و این عادت به نخستین کنش‌های فرهنگی او در مدرسه منجر شد.
در کلاس سوم دبستان، با اصرار نزد مدیر مدرسه رفت و درخواست ایجاد کتابخانه‌ای کوچک داد.
مدیر پذیرفت و دو قفسه کتاب در مدرسه راه‌اندازی شد.
حسینی مقدم به‌عنوان مسئول این کتابخانه کوچک، اولین گام خود را در ترویج کتابخوانی برداشت.
او تأکید می‌کند که این علاقه از همان ابتدا همراهش بود و تا دوران دانشگاه و پس از آن ادامه یافت.
پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، به شهر خود بازگشت و با گروهی از دوستان که دغدغه مشترک کتاب داشتند، فعالیت‌های جدی‌تری را آغاز کرد.
راه‌اندازی حلقه‌های مطالعاتی: حرکت مردمی برای گسترش کتابخوانی
حسینی مقدم بعد از اتمام تحصیلات دانشگاهی به همراه جمعی از دوستانش حلقه‌های مطالعاتی را به صورت کاملاً مردمی راه‌اندازی کردند.
این فعالیت‌ها در ابتدا در یک مسجد آغاز شد، جایی که گروهی با دغدغه گسترش کتابخوانی دور هم جمع شدند.
او توضیح می‌دهد: «در استان ما چالش‌های کتابخوانی زیاد است، با توجه به اینکه ویترین کتابفروشی‌ها و فضای خرید کتاب کمی محدودتر هست.
حتی کتابخانه‌های عمومی هم به نسبت جمعیت کم داشتیم و این باعث شده بود که کتاب در دسترس همه نباشد.» از این رو، آن‌ها با فراخوان عمومی، افراد را برای حضور در جلسات کتابخوانی دعوت، کتابی را برای مطالعه جمعی انتخاب می‌کردند و اعضا خوانده‌های خود را ارائه می‌دادند.
این کنش فعالانه، حلقه‌ها را از یک مسجد به مساجد دیگر و حتی شهرهای اطراف گسترش داد.
درشکل‌گیری حلقه‌ها کتاب‌ها بر اساس نیازهای افراد انتخاب می‌شدند تا بیشترین هماهنگی را داشته باشند.
اگر گروهی کتابی را نمی‌پذیرفت، جایگزینی مناسب پیشنهاد می‌شد.
مسئول حلقه می‌بایست اهل مطالعه، پیگیری و حتی تبلیغات چهره به چهره باشد.
آن‌ها برای اطلاع‌رسانی، به ۴۰ یا ۵۰ نفر پیامک می‌زدند و یادآوری می‌کردند.
برخی از این جلسات تا ۲۵۰ هفته ادامه داشت و تعداد اعضا از ۴-۵ نفر به ۵۰-۶۰ نفر رسید.
حسینی مقدم شرط موفقیت را در دغدغه جمعی، توانمندی ارائه‌دهندگان و پیگیری مستمر می‌داند.
این حلقه‌ها نه تنها کلاس درس بودند، بلکه رفاقت‌های پایدار ایجاد می‌کردند.
با گذشت زمان، اعضا به توانمندی مدیریت حلقه رسیدند و خودشان آن را اداره کردند.
حسینی مقدم افراد علاقه‌مند را شناسایی، آموزش می‌داد و با گفتگوهای بیشتر، آن‌ها را توانمند می‌کرد.
ویژگی‌های یک مروج کتاب: کتاب‌شناسی و مدیریت جمع
به عقیده حسینی مقدم، مهمترین ویژگی مروج کتاب، کتاب‌شناسی خوب است.
او باید اشراف کاملی به کتاب‌ها داشته باشد، آن‌ها را دسته‌بندی کند و برای هر گروه مخاطب، کتاب مناسب پیشنهاد دهد.
کتاب باید آسان و قابل فهم باشد تا همه بتوانند درباره آن اظهار نظر کنند، نه فقط شنونده باشند.
علاوه بر این، مروج باید جمع را مدیریت کند و گفتگو را هدایت نماید.
او تأکید می‌کند: «کتاب باید طوری باشد که همه افراد آن را بفهمند و درباره‌اش اظهار نظر بکنند.»
ورود به عرصه کتابفروشی: کتابشهر بوشهر، پایگاهی فرهنگی
پس از سال ۱۳۹۸، حسینی مقدم فعالیت کتابفروشی خود را آغاز کرد و کتابشهر بوشهر را به‌عنوان یک مرکز فرهنگی راه‌اندازی نمود.
هدف این بود که کتابفروشی صرفاً مکانی برای فروش کتاب نباشد، بلکه یک پایگاه فرهنگی باشد.
او می‌گوید: «ما سعی کردیم در کتابفروشی یک مرکز فرهنگی و یک نقطه و پایگاه فرهنگی در شهر باشیم.» برخلاف تصور اولیه، کار کتابفروشی سخت بود و فرصت مطالعه شخصی را کاهش داد، اما تسهیلگر ترویج کتاب شد و نسبت افراد با کتاب را تقویت کرد.
در کتابفروشی، حلقه‌های جدید راه‌اندازی شد و با فراخوان در فضای مجازی و رسانه‌ها، مخاطبان جذب شدند و جلسات از ۵-۱۰ نفر به ۴۰ نفر هم رسید.
حسینی مقدم کتابفروشی را مانند داروخانه می‌بیند: «کتابفروش باید بتواند دردی را از مخاطب درمان کند.» با شناخت، کتاب مناسب معرفی می‌شود و اعتماد ایجاد می‌گردد.
آن‌ها نویسندگان کمتر شناخته‌شده یا محلی را معرفی نمودند.
مثلاً برای کتابی درباره یک شهید بوشهری، رونمایی کتاب زندگینامه وی در روستای محل تولدش (۴۰ کیلومتری بوشهر) برگزار و مخاطبان جدیدی جذب شد.
مهارت‌های مکمل: ترویج و فروش
حسینی مقدم معتقد است مهارت‌های ترویج و فروش مکمل یکدیگرند: «اگر ما نتوانیم یک کتابی را ترویج کنیم، نمی‌توانیم با مخاطب درباره کتاب صحبت کنیم و اگر توانمندی فروش کتاب نداشته باشیم نمی‌توانیم کتاب ترویج کنیم.»
به عقیده حسینی مخاطبان کتابفروشی دو گروه‌اند: تازه‌کاران که پیشنهاد خوب می‌تواند آن‌ها را جذب یا دفع کند، و حرفه‌ای‌ها که به گفتگوهای عمیق نیاز دارند.
کتابفروش باید بین این گروه‌ها تعادل ایجاد کند و گفتگوی همدلانه داشته باشد.
گسترش فعالیت‌ها: از مدارس تا زندان
فعالیت‌ها به مدارس، ادارات، و حتی کانون اصلاح و تربیت و زندان گسترش یافت.
حسینی مقدم اولین بار در کانون با دلهره حضور یافت، اما در ادامه جلسات کتابخوانی تا ۶ ماه جلسات برگزار شد و مورد استقبال قرار گرفت و حتی برخی از بچه‌ها پس از خروج از کانون، به کتابفروشی مراجعه می‌کردند.
در تجربه‌ای دیگر، پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی، فراخوان جمع‌آوری کتاب دادند و ۱۴۰۰ کتاب جمع شد و اولین کتابخانه حاج قاسم در روستایی با فاصله ۱۴۰ کیلومتر از بوشهر راه‌اندازی گردید و این اقدام با نذر کتاب ادامه یافت.
جلب اعتماد و آموزش نویسندگی: دستاوردهای پایدار
کتابشهر بوشهر اعتماد مخاطبان را جلب کرده؛ خانواده‌ها نوجوانانشان را با خیال راحت به آن می‌فرستند و افراد با شبهات مختلف برای یافتن پاسخ به آن مراجعه می‌کنند.
حسینی مقدم می‌گوید: «یک کتابفروشی در یک شهرستان یا استان باید بتواند چنین اعتمادی را به خود جلب کند.».
یکی دیگر از دستاوردهای حسسنی، آموزش نویسندگی است.
از دل جلسات کتابخوانی، نشست‌های داستان‌نویسی راه افتاد و بیش از ۲۵۰ جلسه برگزار شد.
خروجی آن، انتشار دو کتاب «خان نخلستان» (مجموعه داستان گروهی درباره رئیسعلی دلواری) و «نی مه در شرجی» بود.
این فعالیت‌ها همچنان ادامه دارد.
سید عباس حسینی مقدم با فعالیت‌های خود، کتابخوانی را در بوشهر رونق داده است.
از حلقه‌های مردمی تا کتابفروشی فرهنگی، او نشان داده که با پیگیری و شناخت مخاطب، می‌توان کتاب را به همه رساند.
دستاوردهای او، از کتابخانه‌های روستایی تا نویسندگان جوان محلی، میراثی پایدار برای استان است.
این مجموعه نشست‌ها که توسط مرکز رسانه‌ای شیرازه برگزار می‌شود، با هدف توسعه و ترویج کتابخوانی و بررسی تجارب مروجان از دیدگاه‌های مختلف و بحث درباره چالش‌های این حوزه هر بار به سراغ یکی از مروجان می‌رود.
چهارمین جلسه انتقال تجربه ترویج کتاب و کتابخوانی با عنوان «کتاب بازی» میزبان فهیمه ایمانی مروج کتاب از استان گیلان است که پنجشنبه سوم مهر ماه برگزار می‌شود.
علاقه‌مندان برای حضور در این جلسات می‌توانند از طریق لینک زیر اقدام به ثبت‌نام نمایید:
https://ketabedu.ir/component/moojla/coursedetail/5300/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-3