بررسی راهکارهای مقابله با مکانیسم ماشه در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، نشست تقنینی تحلیل فعال شدن سازکار ماشه؛ سنجش پیامدها و راهکارهای کنترل تکانه های اقتصادی ناشی از آن با حضور ناصر الهی، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید قم و محمدجواد توکلی، رئیس انجمن اقتصادی حوزه علمیه و از اعضای شورای علمی گروه اقتصاد وزیربنایی مرکز مورد بررسی قرار گرفت.
عضو شورای علمی گروه اقتصاد و زیربنایی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در ابتدا با بیان اینکه با تقویت سرمایه اجتماعی و ملی تهدیدات ناشی از مکانیسم ماشه را به فرصت تبدیل کنیم، گفت: سازوکار مکانیسم ماشه هرچند می‌تواند تهدید باشد ولی می‌توان با مدیریت صحیح امور و شناحت همه قضایا در صورتی که سرمایه اجتماعی یاری کند و همبستگی احتماعی باشد، مسیر را به سمتی هدایت کرد که به فرصت تبدیل شود.
ناصر الهی خاطرنشان کرد: مکانیسم ماشه بیش از آنکه ابزار اجرایی تحریم باشد، ابزاری سیاسی ـ روانی است و با مدیریت هوشمند انتظارات، دیپلماسی اقتصادی فعال و تقویت تاب‌آوری داخلی می‌توان پیامدهای آن را مهار و حتی به فرصت برای انسجام و اصلاحات بدل کرد.
وی با اشاره به اینکه هرگونه انحراف از واقع‌بینی اعم از بزرگ‌نمایی تهدیدها و یا کوچک‌انگاری آن‌ها، می‌تواند به بحرانی تازه منجر شود، گفت: مدیریت مؤثر، تنها با تکیه بر ارزیابی دقیق و تخمین‌های نزدیک به واقعیت امکان‌پذیر است، مکانیسم ماشه پایان کار نیست، بلکه آزمونی برای مدیریت هوشمند و چندلایه است.
عضو شورای علمی گروه اقتصاد و زیربنایی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با بیان اینکه تحریم‌های متأثر از مکانیسم ماشه، اشاعه محور هستند نه یکجانبه‌گرا، گفت: تحریم‌های یکجانبه خارج از چارچوب سازمان ملل و طبق قوانین کشور خاصی است در حالی که تحریم‌های اشاعه محور در چارچوب قوانین سازمان ملل است.
این استاد دانشگاه گفت: در سیستم اشاعه محور، تحریم‌کنندگان تنها می‌توانند مسائلی را تحریم کنند که باعث اشاعه برنامه هسته‌ای شود، در حالی‌که تحریم‌های آنها برخلاف تحریم‌های یکجانبه، باید معطوف به موارد خاص باشد و اثرات اقتصادی مکانیسم ماشه کمتر از تحریم‌های یکجانبه است.
وی ادامه داد: سازکار ماشه الزاماً به معنای بازگشت همه تحریم‌ها نیست بلکه یک ابزار کاملاً سیاسی و رسانه‌ای است.
الهی با اشاره به پیامدهای احتمالی مکانیسم ماشه گفت: اختلال در صادرات نفت و دسترسی به درآمد ارزی، سختی در تراکنش‌ها، افزایش هزینه‌ها و ریسک بازرسی کشتی‌ها، نوسان بازار ارز، بورس و انتظارات تورمی، تأثیرگذاری بر فضای عمومی، نااطمینانی و تقویت شایعات و افزایش هزینه‌های روانی بر فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران را از پیامدهای احتمالی مکانیسم ماشه در بخش اقتصادی ذکر کرد.
وی شفاف‌سازی روزانه داده‌ها برای بستن راه شایعات، تشکیل تیم واکنش سریع رسانه‌ای و اقتصادی، ایجاد ابزارهای فوری در کنترل بازار ارز و حمایت از معاملات حیاتی، دیپلماسی اقتصادی هدفمند با شرکای اصلی (چین، هند، ترکیه ...)، تضمین زنجیره بیمه و حمل‌ونقل، تقویت کانال‌های مالی غیردلاری و پیمان‌های پولی دوجانبه، تنوع‌بخشی اقتصاد و صادرات و اصلاحات ساختاری در سیاست ارزی و بانکی را بخشی از راهکارها برای مقابله با مکانیسم ماشه ذکر کرد.
الهی افزایش هزینه حمل و نقل و بیمه را از پیامدهای تحریم‌های ماشه دانست و گفت: این مکانیسم ممکن است به دلیل بازرسی کشتی‌ها، هزینه‌های حمل و نقل افزایش پیدا کند البته باید حق پرچم رعایت شود یعنی بدون رضایت صاحب پرچم، هیچ کشوری نمی‌تواند کشتی آن کشور را مورد بازرسی قرار دهد، ایران می‌تواند در این زمینه از پرچم کشورهای دیگر استفاده کند، البته استکبار ممکن است برای این کار هم از ابزارهای دیگری استفاده کند.
او سناریوهای مختلف را در این زمینه مورد توجه وبرای هر کدام از آنها نیز راهکارهایی را ارائه داد.
محمدجواد توکلی، رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم نیز گفت: تحریم‌های ناشی از مکانیسم ماشه نسبت به تحریم‌های موجود، ضعیف‌تر است و چرا که برخلاف تحریم‌های قبلی که بر اقتصاد، نفت و بانکداری تمرکز داشت، تحریم‌های ماشه متمرکز بر محدودسازی برنامه‌های موشکی و هسته‌ای است.
وی ادامه داد: قطعنامه‌های تحریمی که با اسنپ بک بازمی‌گردد، بسیار ضعیف‌تر از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و فاقد ضمانت اجراست، روسیه، چین و مجموعه بزرگی از کشورها اعلام کردند بازگشت قطعنامه‌ها را غیرقانونی می‌دانند و به آنها عمل نخواهند کرد.
توکلی همچنین گفت: استقرار رژیم کنترل صادرات فناوری‌های دوگانه و امکان بازرسی کشتی‌ها می‌تواند از اثرات مکانیسم ماشه باشد که ایران می‌تواند از طریق ظرفیت‌هایی مانند تنگه هرمز مقابله به مثل کند.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) شرایط فعلی جهان را متفاوت از 10 سال قبل دانست و گفت: اکنون شاهد تقابل جدی چین و روسیه با آمریکا هستیم و اجماع جهانی علیه نمی‌تواند به سادگی علیه ایران شکل بگیرد.
وی گفت: عمده‌ترین تأثیر مکانیسم ماشه روی انتظارات است و باید با مدیریت انتظارات اثرات منفی آن را کاهش دهیم.
توکلی با بیان اینکه باید به جای رفع تحریم به سمت خنثی‌سازی تحریم‌ها برویم، گفت: مدیریت انتظارات، خنثی‌سازی مکانیسم ماشه، ایجاد نهادی برای رصد مداوم تحریم‌ها، تقویت اقتصاد داخلی و کاهش درآمدهای وابستگی به درآمدهای نفتی، اعمال اصلاحات در نظام تولید و تجارت خارجی و ...
از اقداماتی است که باید در مقابل مکانیسم ماشه انجام دهیم.
رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه گفت: جایگاه ایران در نظم جدید در حال شکل‌گیری با توسعه چندجانبه‌گرایی و استفاده از ظرفیت تعامالت با چین و روسیه و در قالب نهادهایی مثل بریکس و پیمان شانگهای با تقویت دیپلماسی اقتصادی باید بازنمایی شود.
وی با تقدیر از مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: مرکز تحقیقات با وجودی که جامعه علمی هنوز فعالیت خود را آغاز کرده، واکنش سریع و به موقع ای به مکانیسم ماشه داشته است.
انتهای پیام/