رمانتیسم فراتر از واقعیت و به دامن تخیل پناه بردن است
پژوهشگران و اساتید دانشگاه های اردبیل معتقدند رومانتیسم فراتر از واقعیت و به نوعی به دامن تخیل گریختن است که اغلب شاعران از این رویه در سرودن شعر بهره گرفتند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، نشست تخصصی بررسی جنبه‌های رمانتیسم از منظر فلسفه، جامعه‌شناسی و ادبیات در تالار بیضای اردبیلی برگزار تا اساتید رشته‌های فلسفه، جامعه‌شناسی و ادبیات از ابعاد مختلف رمانتیسم را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند.
در این نشست دانش‌آموخته رشته فلسفه غرب، اظهار کرد: مدرنیته در دوره معاصر در ایران به ویژه بعد از روی کار آمدن حکومت قاجار و رخداد انقلاب فرانسه شکل گرفته و به سرعت شاهد گسترش آن در مناطق مختلف ایران به ویژه منطقه آذربایجان هستیم.
علیرضا ارشادی‌فرد افزود: از سال 1285 تا سال 1325 به دنبال فرمان مشروطیت و استبداد صغیر و مقاومت ملت در 40 سال، سه موج سرکوب را نظاره‌گر بودیم که حمله روس‌ها، قیام شیخ خیابانی و ظهور و بروز فرقه دموکرات در آذربایجان زمینه‌ساز شکل‌گیری مدرنیته در بخشی از ایران بوده است.
وی تصریح کرد: در این بین شهریار، حیدربابای خود را در فضای سیاسی آمیخته به حرکت‌ها و اقدامات فرقه دموکرات سروده و آن را با زبان روستایی و در شرایط طبیعت و هم زیستی مناسب عرضه کرده است.
دانش‌آموخته رشته فلسفه غرب، گفت: کل ساختار منظومه حیدربابای شهریار نوعی فرار از شهر و روستا است تا شهرها که مظهر تجدد بودند و به نوعی واقعیت های نابهنجار در آن دیده می‌شود، شاعر از این فضا خارج شده و به نوعی در دل روستا و با شیوه رمانتیک بتواند اشعار خود را بسراید.
ارشادی‌فرد در ادامه خاطرنشان کرد: این عبور از تجدد و گرایش به زندگی در مناطق روستایی به ویژه بعد از جنگ با روسیه، هویتی متفاوت به منطقه آذربایجان داد در حالی که اوج تجددخواهی را در دوره رضاخانی و در موضوع کشف حجاب شاهد و ناظر هستیم.
وی اضافه کرد: شاعر به دلیل سرکوبی که در آن مقطع رخ داد، از شهر به روستا فرار کرده و گاه به خاطرات خود پناه می‌برد و سعی دارد تا از زیبایی‌های روستا و محل سکونت خود سخن به میان آورد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: حیدربابای شهریار علائمی از تروما را نشان می‌دهد اما این علائم پنهان است و در پشت آن زبان اعتراض را به راحتی می‌توان مشاهده کرد که در حقیقت می‌توان گفت حیدربابا ترومای بیان نشده اما شبیه به رمانتیک است.
به جای سرمایه اجتماعی، هراس اجتماعی را شاهد هستیم
جامعه‌شناس و پژوهشگر اردبیلی در این نشست یادآور شد: شاخص‌های اجتماعی به ویژه ناهنجاری‌ها نشان می‌دهد که ما امروز به جای سرمایه‌های اجتماعی با هراس اجتماعی روبه‌‌‌رو هستیم، چرا که خشونت، زندگی مجردی و بسیاری از ناهنجاری‌ها و زشتی‌های جامعه شرایط متفاوت و ناامیدکننده‌ای را رقم زده است.
محمد زینالی ادامه داد: بعد از انقلاب صنعتی، هر چند رمانتیسم در ابعاد مختلف فرهنگی، هنری و ادبی شکلی متفاوت پیدا کرد، اما در ایران نیز جلوه‌هایی از آن را به ویژه در اشعار شاعران و دیدگاه‌‌‌های افراد علمی نظاره‌گر هستیم.
وی بیان کرد: فضای آرام و ساکت روستایی فرصتی شایسته برای بازخوانی این اصل به وجود آورده و شاعران استان اردبیل نیز به نوعی به این رمانتیسم همراه با نگرش مثبت روی آوردند، اما رفته رفته نوعی بی‌رابطه‌گی را در نظام رفتاری و اجتماعی شاهد هستیم.
این جامعه‌شناس و پژوهشگر اردبیلی تصریح کرد: از دهه 20 در کشورمان مدل برنامه‌ریزی و توسعه به نحوی بوده تا ایران اسیر جنبش‌های رمانتیک شده و گام‌های کندی را در مسیر توسعه بردارد.
زینالی گفت: متأسفانه امروز آثار همین رویه را در نظام صنعتی و اداری استان نظاره‌گر هستیم که به نوعی قبیله‌ای و خویشاوندسالاری اجرا شده و ادبیات سفارش‌نویسی را بیش از هر زمان دیگر نظاره‌گر هستیم.
در رمانتیسم دچار اشتباه فکری هستیم
استاد ادبیات دانشگاههای اردبیل نیز در این مراسم، افزود: رمانتیسم یک مسئله پیچیده نیست، بلکه مفهومی ساده دارد و اکثر روزنامه‌نگاران، متفکران و شعرا از دهه 1320 به بعد با این شیوه و روش فکری و نوشتاری رابطه خوبی دارند.
نعمتی خاطرنشان کرد: ما در سال‌های گذشته به نوعی گرفتار اغتشاش ذهنی شده‌ایم و احساس کردیم رمانتیسم همان احساسی عمل کرده و سطحی‌نگری است در حالی که در این حوزه ظهور و بروز شاعران و نویسندگانی نظیر ویکتورهوگو، شیلر، پوشکین، شهریار، نیما و غیره شاهد هستیم.
وی اضافه کرد: ما به نوعی دچار اشتباه فکری شده‌ایم در حالی که بسیاری شاعران زمینه فکری خود را با گرایش رومانتیسم آغاز کرده و در این مسیر گام برداشته‌اند چرا که بشر حاضر به جای عقل‌گرایی، به دامن تخیل روی آورده تا به نوعی احساس آرامش کند.
استاد ادبیات دانشگاههای اردبیل بیان کرد: رمانتیسم در ذهن ما شرایط دائمی نداشته بلکه به نوعی وضعیت فکری و ذهنی گذرا است و به همین دلیل رمانتیسم را فراتر از واقعیت و به دامن تخیل گریختن لقب داده‌اند.
نعمتی در ادامه یادآور شد: در این شیوه رهاشدگی از سلطه عقل و میدان دادن به تخیل را به عینه شاهد و ناظر هستیم و شعرای غربی، عربی بیش 100 سال است که در این حوزه گام برداشته و ثمره انتقال این مکتب را از قفقاز به آذربایجان و ظهور و بروز آن را در اشعار شهریار و حتی نیما نظاره‌گر هستیم.
وی عنوان کرد: شاعران معاصر ما نیز اغلب رمانتیسم بودند، اما در ادامه مسیر راه و مکتب دیگر را برگزیدند در حالی که در اشعار شهریار به عینه می‌توان نمودی از گرایش به این مکتب را نظاره‌گر بود.
انتهای پیام/131/
