چرا خوزستان قطب خاموش اقتصاد ایران است؟

به گزارش خبرنگار تسنیم از اهواز، خوزستان در بهار امسال با ثبت شاخص فلاکت 46.6 واحدی، به‌عنوان بحرانی‌ترین استان کشور از نظر رفاه اقتصادی معرفی شد؛ آماری که ترکیب تورم 35.6 درصدی و نرخ بیکاری 12.4 درصدی را در خود دارد و زنگ هشدار را برای سیاست‌گذاران به صدا درآورده است.
این در حالی است که خوزستان با برخورداری از منابع عظیم نفت، گاز، پتروشیمی، بنادر و صنایع سنگین، سهم قابل توجهی در اقتصاد ملی دارد.
با وجود این ظرفیت‌ها، شاخص‌های توسعه‌ای استان نه‌تنها بهبود نیافته‌اند، بلکه در مسیر نزولی قرار گرفته‌اند.
نیکو: شاخص فلاکت مبنای کارشناسی ندارد
نیکو، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان در واکنش به انتشار این آمار در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اعتبار علمی شاخص فلاکت را زیر سؤال برد و اظهار داشت: شاخص فلاکت، ترکیبی از نرخ تورم و بیکاری است که بدون در نظر گرفتن سایر مؤلفه‌های اقتصادی، نمی‌تواند تصویر دقیقی از وضعیت رفاه ارائه دهد.
وی با تأکید بر لزوم تحلیل دقیق‌تر داده‌ها عنوان داشت: نرخ بیکاری در استان نگران‌کننده است و باید مورد توجه جدی قرار گیرد؛ اما استفاده از شاخص‌هایی که مبنای کارشناسی ندارند، موجب برداشت‌های نادرست و تصمیم‌گیری‌های غیرواقعی می‌شود.
نیکو خواستار اصلاح نگاه‌های آماری و سیاستی در سطح ملی شد و تصریح کرد: برای بهبود وضعیت اقتصادی استان، باید از تحلیل‌های چندبعدی استفاده کرد و صرفاً به شاخص‌های ترکیبی بسنده نکرد.
خوزستان قربانی نگاه غیرتوسعه‌ای نخبگان خود شده است
مرتضی افقه استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به صدرنشینی خوزستان در شاخص فلاکت، این وضعیت را نتیجه ضعف‌های درونی استان دانست و خاطرنشان کرد: پرسش اصلی این است که چرا استانی با چنین منابع عظیمی، در اغلب شاخص‌های رفاهی و توسعه‌ای در رتبه‌های پایین قرار دارد؟
پاسخ این پرسش، بیش از آنکه به تمرکزگرایی در تهران مربوط باشد، به عملکرد نخبگان و ساختار تصمیم‌گیری در خود استان بازمی‌گردد.
وی با انتقاد از نگاه غیرتوسعه‌ای برخی مدیران افزود: ثروت طبیعی به‌تنهایی رفاه نمی‌آورد؛ آنچه تعیین‌کننده است، وجود مدیران با تفکر توسعه‌ای است.
متأسفانه در خوزستان چنین ظرفیت‌هایی شکل نگرفته‌اند.
افقه با اشاره به جایگاه اقتصادی خوزستان ابراز داشت: استان خوزستان از نظر منابع، در صدر اقتصاد کشور قرار دارد؛ اما در سال‌های پس از جنگ، معمولاً از ضعیف‌ترین مدیران اجرایی برخوردار بوده است.
نگاه‌های محدود و غیرکارشناسی در انتخاب مدیران، موجب شده شرکت‌های بزرگ مستقر در استان، خود را مستقل از ساختار اجرایی بدانند و کمترین تعامل را با آن داشته باشند.
شرکت‌های بزرگ؛ جزیره‌هایی جدا از جامعه خوزستان
این کارشناس اقتصادی با انتقاد از عملکرد جزیره‌ای شرکت‌های بزرگ گفت: شرکت‌هایی مانند نفت، فولاد و پتروشیمی امکانات رفاهی گسترده‌ای برای کارکنان خود فراهم کرده‌اند، اما ارتباط مؤثری با جامعه پیرامونی ندارند.
در حالی‌که آثار منفی فعالیت‌های آن‌ها از جمله آلودگی و فشار بر زیرساخت‌ها در استان باقی می‌ماند، منافع اقتصادی‌شان عمدتاً به خارج از استان منتقل می‌شود.
وی با اشاره به رتبه 29 خوزستان در امنیت سرمایه‌گذاری افزود: فضای نامناسب برای فعالیت اقتصادی، سرمایه‌گذاران را به خروج از استان سوق داده است.
تجربه‌های شخصی من در استانداری نشان می‌دهد که فشارهای غیرمنطقی برخی مدیران، مانع از شکل‌گیری فضای پایدار سرمایه‌گذاری شده‌اند.
تحول اقتصادی نیازمند اصلاح نگرش نخبگان است
افقه با تأکید بر ضرورت اصلاحات بنیادین ادامه داد: جامعه باید به این باور برسد که رفاه، یک مطالبه لوکس نیست بلکه ضرورتی حیاتی است.
نخبگان از دانشگاهیان تا روحانیت و رسانه‌ها باید توسعه استان را در اولویت قرار دهند.
وی با اشاره به ریسک بالای سرمایه‌گذاری در خوزستان گفت: در شرایط فعلی کشور، سرمایه‌گذاری با ریسک‌هایی همراه است؛ اما در خوزستان، به‌دلیل نبود انسجام مدیریتی و ضعف تعاملات نهادی، این ریسک‌ها تشدید شده‌اند.
افقه در پایان، چشم‌انداز اقتصادی استان را وابسته به تغییرات مدیریتی دانست و تصریح کرد: اگر مدیران توانمند با تجربه ملی در رأس مدیریت استان قرار گیرند، باید بتوانند بر عملکرد شرکت‌های بزرگ نظارت مؤثر داشته باشند تا سهم استان از منافع اقتصادی آن‌ها تضمین شود و آثار منفی فعالیت‌هایشان به حداقل برسد.
خوزستان در مسیر واگرایی توسعه
خوزستان با ظرفیت‌های گسترده اقتصادی، همچنان درگیر چالش‌های مدیریتی و ضعف در بهره‌برداری از منابع است.
ساختار اجرایی استان، به‌جای هدایت منابع به سمت رفاه عمومی، درگیر روزمرگی و بی‌برنامگی شده و نتوانسته نقش مؤثری در جهت‌دهی به شرکت‌های بزرگ ایفا کند.
سرمایه‌گذاری، امنیت اقتصادی و بهبود شاخص‌های رفاهی، نیازمند بازنگری جدی در شیوه‌های مدیریت و تعامل با ظرفیت‌های بومی است.
تا زمانی که نگاه به خوزستان در سطح ملی بر پایه شایسته‌سالاری و توسعه‌محوری شکل نگیرد، این استان با وجود تمام داشته‌هایش در حاشیه توسعه باقی خواهد ماند.
گفت‌وگو از مینوفر چراغی
انتهای پیام/