نگاهی به دو چالش مهم منطقه‌ای ترکیه با رژیم اسرائیل - تسنیم
مقامات رژیم صهیونیستی تلاش می کنند تا با واسطه فشارهای آمریکا، ترکیه را در پرونده سوریه و به ویژه درباره سویدا و جولان ساکت نگه دارند اما در قبرس، هدف دیگری دارند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها ترکیه در پرونده سوریه عملاً در یک وضعیت متناقض و دشوار قرار گرفته که می‌توان آن را یک تنگنای استراتژیک قلمداد کرد.
ماجرا از این قرار است که ترکیه به خاطر ملاحظات سیاسی و اقتصادی، حاضر نیست درباره حملات مکرر رژیم صهیونیستی به سوریه، موضع سفت و سختی بگیرد.
اما در عین حال، نگران آن است که تحرکات نتانیاهو در سویدا و همراهی با دروزی‌ها، شبه نظامیان کُرد «قسد» در شمال سوریه را نیز در نقطه مقابل آنکارا قرار دهد.
با این حال، ترکیه به خاطر آمریکا این وضعیت را تحمل می‌کند و به دنبال یک راه گریز است.
این در حالی است که مقامات رژیم صهیونیستی، به طور همزمان، هدف موذیانه دیگری دارند که می‌تواند برای آنکارا، حسابی دردسرساز شود.
چرا که آنها تلاش می‌کنند تا با واسطه فشارهای آمریکا، ترکیه را در پرونده سوریه و به ویژه درباره سویدا و جولان ساکت نگه دارند اما در قبرس، هدف دیگری دارند.
صهیونیست‌ها با فروش تسلیحات موشکی پیشرفته به قبرس، ترکیه را نگران کرده‌اند.
چرا که افزایش قدرت نظامی دولت رسمی قبرس، در برابر وضعیت ضعیف و بلاتکلیف ساختار غیر رسمی موسوم به «جمهوری ترک قبرس شمالی» به معنی تضعیف ترک‌ها در جزیره است.
استیون کوک از محققین شورای روابط خارجی (CFR) بر این باور است که توافق موشکی اسرائیل – قبرس، نشان دهنده تغییر گسترده‌تری در اتحادهای شرق مدیترانه است و ترکیه به طور فزاینده‌ای منزوی می‌شود.
قبرس سیستم دفاع هوایی یکپارچه «باراک ام‌ایکس» ساخت رژیم صهیونیستی را که به طور مشترک توسط اسرائیل و هند توسعه یافته، به دست آورده است.
این سیستم می‌تواند موشک‌ها، پهپادها و هواپیماها را تا فاصله 150 کیلومتری رهگیری کند و قبرس را نسبت به سیستم‌های قدیمی بوک ام 1-2 مصون کند.
این توافق در اواسط سال 2025 نهایی شد و شامل ادغام رادار، سیستم‌های فرماندهی و ماژول‌های آموزشی می‌شود و چنین چیزی برای ترکیه به معنی یک کابوس دریایی جدید است.
سامانه باراک در عین حال، می‌تواند به طور بالقوه دارایی‌های دریایی ترکیه را در نزدیکی میدان‌های گازی فراساحلی هدف قرار دهد.
البته تنش در این منطقه بی سابقه نیست و در سال 1997، تلاش قبرس برای استقرار سامانه‌های اس-300 روسی منجر به یک رویارویی نظامی نزدیک شد.
دریاسالار زکی آکتورک سخنگوی نیروی دریایی ترکیه گفته است: «هرگونه تلاشی برای برهم زدن تعادل در جزیره قبرس، با اقدامات لازم پاسخ داده خواهد شد.»
همچنین در بیانیه وزارت دفاع ترکیه آمده است: «ما از نزدیک تلاش‌های تسلیحاتی دولت قبرس یونانی‌نشین را زیر نظر داریم.
این اقدامات صلح و ثبات را تهدید می‌کند».
در آن سو، وسیلیس پالماس، وزیر دفاع قبرس گفته است: «قبرس کشوری صلح دوست و دموکراتیک است که 51 سال تحت اشغال بوده است.
ما وظیفه داریم از خود دفاع کنیم».
در عین حال، شورای روابط خارجی اروپا هشدار داده که همکاری اسرائیل و قبرس می‌تواند باعث ایجاد یک مسابقه تسلیحاتی جدید در مدیترانه شرقی شود.
به باور کارشناسان دفاعی، این تسلیحات می‌تواند از زیرساخت‌های گاز قبرس محافظت کند و در عین حال، برنامه‌های اکتشافی ترکیه را پیچیده کند.
به همین خاطر، فروش فزاینده تسلیحات اسرائیل به قبرس نشان دهنده یک مرحله بحرانی در بازی ژئوپلیتیکی در مدیترانه شرقی است.
آخرین امیدهای آنکارا
در چند روز اخیر، تام باراک فرستاده ویژه ترامپ در پرونده سوریه، چندین دیدار در لندن، امان و دمشق برگزار کرده تا آب بر آتش تنش‌های سویدا و دروزی‌ها بپاشد.
اما رهبران دروزی‌ها اعلام کرده‌اند که تمایلی به گفتگو با احمد الشرع و مقامات دمشق ندارند.
با این حال، دستگاه دیپلماسی ترکیه امیدوار است که این پروژه به نتایج جدیدی برسد.
وزارت امور خارجه ترکیه با صدور بیانیه‌ای کتبی در مورد نقشه راه تعیین شده توسط سوریه، اردن و آمریکا برای استان سویدای سوریه، اظهار امیدواری کرده که هر چه زودتر ثبات به این منطقه بازگردد.
در این بیانیه از این نقشه راه با هدف حفظ صلح، برقراری ثبات و جلوگیری از تکرار درگیری‌ها در سویدا و جنوب سوریه، استقبال شده و آمده است: «ترکیه به حمایت از تلاش‌هایی که با هدف تضمین صلح، امنیت و ثبات برای همه عناصر تشکیل دهنده سوریه، بر اساس اصول تمامیت ارضی، وحدت و احترام به حاکمیت، انجام می‌شود، ادامه خواهد داد».
تحلیلگران ترکیه می‌گویند: در صورتی که احمد الشرع و مقامات صهیونیستی درباره سویدا به نتیجه روشنی برسند، تحرکات شبه نظامیان کُرد موسوم به «قسد» در شمال سوریه نیز پایان خواهد پذیرفت.
چرا ترکیه درباره قبرس نگران است؟
طی چند سال گذشته تحرکات و اقدامات بلندپروازانه دولت اردوغان در قبال استقلال ترک‌ها در شمال جزیره قبرس، ابعاد جدیدی پیدا کرده و به اصلی‌ترین کانون اختلافات ترکیه و اتحادیه اروپا تبدیل شده است.
با این حال، اردوغان با احداث ساختمان‌های بزرگ برای ریاست جمهوری و نخست وزیری قبرس ترک و دعوت از کشورهای ترک برای به رسمیت شناختن این ساختار سیاسی دست نکشیده است.
ولی دوستان نزدیک ترکیه مانند پاکستان، جمهوری آذربایجان، بنگلادش و اعضای سازمان دولت‌های ترک، تمایلی به پذیرش درخواست اردوغان نشان ندادند و حتی سیاست ترکیه در قبرس را به عنوان تجزیه طلبی به چالش کشیدند.
با این حال موضوع نفت و گاز قبرس و اهمیت ژئوپولیتیک آن، کاری کرده که دولت اردوغان حتی با پذیرفتن هزینه‌های سنگین، راضی به تغییر این سیاست نشود.
در دیگر سو، دولت اصلی قبرس با حمایت یونان، اتحادیه اروپا و آمریکا، در این بازی در برابر ترکیه ایستاده و استقلال ترک‌ها را به معنی تجزیه طلبی می‌داند.
اما قبرس، متحد دیگری نیز دارد که همانا رژیم صهیونیستی است.
این رژیم در چند سال گذشته، در چندین بخش مهم در قبرس سرمایه گذاری کرده و حالا هم با فروش تسلیحات موشکی پیشرفته به قبرس، موجبات نگرانی عمیق مقامات ترکیه را فراهم آورده است.
البته برخی از تحلیلگران ترک نیز در این میان، علیه اردوغان موضع گرفته‌اند و به عنوان مثال، سینان جیددی محقق بنیاد دفاع از دموکراسی (FDD) می‌گوید: «با توجه به اشغال غیرقانونی قبرس شمالی و نظامی‌سازی آن، تهدیدی بزرگ از سوی آنکارا علیه دولت رسمی قبرس وجود دارد.
پس بدون شک، قبرس حق دارد از خود دفاع کند و به فکر خرید تسلیحات پیشرفته باشد».
در همین حال، کمایکل روبین از موسسه امریکن اینترپرایز (AEI) هشدار داده «لفاظی‌های تهاجمی ترکیه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و قبرس را بیشتر به حلقه‌های دفاعی اسرائیل و ناتو سوق دهد».
احمد اردی ازترک از تحلیلگران ترکیه می‌گوید: «قبرس با این همکاری تسلیحاتی با اسرائیل، یک جهش استراتژیک نسبی را تجربه می‌کند.
روابط چند لایه‌ای که دولت قبرس با آمریکا، یونان، مصر و اسرائیل ایجاد کرده، این دولت را به کنشگری جدی‌تر تبدیل می‌کند.
با این حال، این ظهور هنوز با ایجاد توازن قدرتی که ترکیه را شکست دهد، فاصله زیادی دارد.
چرا که بقای ترکیه بر سه ستون اساسی استوار است: 1- طولانی‌ترین خط ساحلی مدیترانه در منطقه، مزیت ژئوپلیتیکی برای آنکارا فراهم می‌کند.
2- پیوندهای سیاسی، اقتصادی و نظامی که از سال 1974 با قبرس شمالی برقرار شده، نفوذ مداوم ترکیه را تضمین می‌کند.3- استراتژی‌های دیپلماتیک مانند توافق‌نامه صلاحیت دریایی با لیبی یا همکاری امنیت انرژی با ایتالیا، استراتژی‌های متمرکز قبرس را در مدیترانه شرقی تضعیف می‌کند».
این تحلیلگر مشهور ترکیه درباره تبدیل دولت قبرس به یک کنشگر فعال در مدیترانه شرقی می‌گوید: «این روند، نتیجه یک فرآیند طولانی است.
در دوران ریاست جمهوری جو بایدن، واشنگتن به سرعت روابط خود را با قبرس تقویت کرد.
زیرا روابط با آنکارا رو به وخامت گذاشت.
سپس، تحریم تسلیحاتی علیه قبرس را لغو کرد و همکاری نظامی را افزایش داد.
همچنین قطع روابط ترکیه و مصر در سال 2013 باعث شد قاهره همکاری‌های انرژی و امنیتی را با یونان و قبرس دنبال کند.
با پیوستن اسرائیل به این نزاع در سال 2022، موازنه قدرت باز هم به ضرر ترکیه تغییر کرد و با حمایت آمریکا، یونان، مصر و اسرائیل، قبرس در شبکه امنیت و انرژی منطقه‌ای ادغام شد».
حال باید دید، آیا ترکیه در قبال توافق با رژیم صهیونیستی در سوریه، درباره قبرس سکوت خواهد کرد یا خیر.
انتهای پیام/
