جایگزینی آیین‌نامه نامگذاری روز‌ها و مناسبتها پس از ۱۶ سال
با ابلاغ رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، آیین‌نامه نحوه نامگذاری روز‌ها و مناسبت‌های خاص پس از ۱۶ سال مورد بازنگری کلی قرار گرفت.
باشگاه خبرنگاران جوان - «آیین نامه نحوه نامگذاری روز‌ها و مناسبت‌های خاص» که در جلسه ۹۲۰ تاریخ ۴ شهریورماه ۱۴۰۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه جلسه ۵۳۹ شورای معین این شورا (بنا به پیشنهاد جلسه ۸۳۲ تاریخ ۱۴ شهریورماه ۱۴۰۳ شورای فرهنگ عمومی کشور) به تصویب رسیده است؛ به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می‌گردد:
مقدمه
به منظور تقویت آرمان‌ها، ارزش‌ها، هنجار‌ها و فرهنگ ایرانی و اسلامی، زنده نگهداشتن وقایع تاریخی، مذهبی، سیاسی، هویتی و تمدنی ایران اسلامی، تعمیق حافظه جمعی و انسجام اجتماعی و عدالت فرهنگی و شکوفایی ظرفیت‌های زیست بوم‌ها و در جهت تحقق اهداف مندرج در ماده یک؛ نحوه نامگذاری روز‌ها و مناسبت‌های خاص برای درج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور و تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور به شرح مواد آتی، تعیین میشود:
ماده ۱- اهداف
تقویت، همگرایی و ترویج مؤلفه‌های هویت ایرانی و اسلامی، انقلابی، مذهبی و آیینی
بزرگداشت مشاهیر، مفاخر، قهرمانان، شخصیت‌ها و فرزانگان
تحکیم پیوند‌های دینی، تمدنی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی در جامعه
ماده ۲- روز‌ها و مناسبت‌های خاص
الف) روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در «متن تقویم»
ب) روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در «ضمیمه تقویم»
ج) روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در «تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور»
الف) روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در متن تقویم
ماده ۳- روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در متن تقویم، به مناسبت‌هایی اطلاق میشود که دارای ویژگی‌های زیر باشند:
برای قشر‌های مختلف جامعه؛ مهم، تأثیرگذار، ارزشمند و معتبر باشد.
اهمیت آن منحصر به یک منطقة جغرافیایی خاص نباشد.
تقویتکنندة حداقل یکی از مؤلفه‌های هویت ملی، تمدنی، دینی یا انقلابی ایرانیان باشد.
زمینه ساز اجرای برنامه‌های فرهنگی، هنری، ورزشی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و...، مبتنی بر نامگذاری باشد.
ب) روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در ضمیمه تقویم
ماده ۴- روز‌ها و مناسبت‌هایی که فاقد تمامی ویژگی‌های مطروحه در ماده ۳ هستند، اما دارای برجستگی خاص حداقل در یکی از ویژگی‌های فوق باشند، به منظور ترویج و اطلاعرسانی، در ضمیمه تقویم آورده میشوند و شامل روز‌ها و مناسبت‌های استانی (منطق‌های و شهرستانی)، جهانی و مناسبت‌های مربوط به خودکفایی در محصولات کشاورزی، صنعتی، فناوری، علمی و...
میباشد.
ماده ۵- روز‌ها و مناسبت‌های استانی (منطق‌های و شهرستانی)، به مناسبت‌هایی اطلاق میشود که حداقل چند ویژگی از ویژگی‌های زیر را دارا باشند:
در جهت معرفی ظرفیت‌ها و توانمندیها، میراث فرهنگی و تمدنی و تعظیم و تکریم مشاهیر، مفاخر، فرزانگان و قهرمانان استان در گسترة استانی (منطق‌های و شهرستانی) باشد.
زمینة مشارکت مردم در برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی یا اقتصادی را ایجاد و تقویت نماید.
ضمن برخورداری از مفهومی گویا و متقن، تقویتکنندة هویت قومی در راستای انسجام ملی باشد.
در راستای اصالتبخشی به فرهنگ و هویت اقوام و زیستبوم استان باشد.
تبصره- عناوین و نام‌های پیشنهادی نامگذاری روز‌ها و مناسبت‌های «استانی (منطق‌های و شهرستانی)» توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی که به تأیید دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان رسیده باشند، برای بررسی و تأیید نهایی به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه میشود.
ماده ۶- روز‌ها و مناسبت‌های جهانی، به مناسبت‌هایی اطلاق میشود که توسط نهادها و سازمان‌های بین‌المللی ثبت شدهاند و مورد تأیید جمهوری اسلامی ایران قرار میگیرند.
ماده ۷- روز‌ها و مناسبت‌های مربوط به خودکفایی در محصولات کشاورزی، صنعتی، علمی و...
به مناسبت‌هایی اطلاق میشود که حداقل از چند ویژگی به شرح ذیل برخودار باشند:
افزایش نشاط اجتماعی و جلب مشارکت بیشتر مردم
توجه به سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش بنیان
توجه به جایگاه معنوی و ارزشی محصول در فرهنگ بومی مناطق مرتبط
شناسایی و معرفی ظرفیت‌های علمی، فناوری، صنعتی و کشاورزی
استحکام و بالندگی هویت محلی و احیای سنت‌ها و بازآفرینی آیین‌های بومی
توجه به کارآفرینی و اشتغال مولد و تولید ملی به عنوان حلقة اساسی پیشرفت اقتصادی
توجه به ملاحظات زیست‌محیطی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
توجه به سابقة آیینی و سنتی در زمان کاشت یا برداشت محصول در فرهنگ‌های محلی.
تبصره- روز‌های مربوط به خودکفایی در محصولات کشاورزی، صنعتی، علمی، فناوری و...، توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی، پیشنهاد و پس از تأیید کارگروه موضوع ماده ۱۱، برای بررسی و تصویب به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه میشود.
ماده ۸- پیشنهاد نامگذاری روز‌ها و مناسبتها برای درج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور از سوی اشخاص حقیقی یا حقوقی (بالاترین مقام ذیربط در وزارتخانه، سازمان، نهاد و...) به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه و پس از کارشناسی و بررسی در کارگروه نامگذاری روز‌ها و مناسبت‌های خاص (کمیسیون تقویم) مطابق ماده ۱۲ و تأیید آن شورا، برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد میشود.
ماده ۹- رعایت اصل تعادل در پیشنهاد درج مناسبتها، مراسم و جشن‌های ملی و دینی در تقویم رسمی کشور از سوی شورای فرهنگ عمومی ضروری است.
ج) روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور
ماده ۱۰ - روز‌ها و مناسبت‌های اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور، به مناسبت‌هایی اطلاق میشود که در جهت تقویت ارزش‌های جامعه و مرتبط با وظایف یک سازمان، نهاد، صنف، اتحادیه یا تشکل خاص در جامعه بوده باشد.
تبصره ۱- پیشنهاد‌های سازمانها و نهادها برای ثبت در تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور، توسط بالاترین مقام سازمان یا نهاد صنفی، در مرحله اول در کارگروه موضوع ماده ۱۲، بررسی و در صورت تأیید، برای بررسی و تصویب به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه میشود.
تبصره ۲- تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور به صورت مجزا، در کنار تقویم رسمی کشور، در سطح ملی و با کاربرد تخصصی منتشر شده و در دسترس عموم مردم و رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۱- کاهش، افزایش یا هرگونه تغییر و اصلاح روز‌ها و مناسبت‌های خاص، پس از بررسی و تأیید شورای فرهنگ عمومی کشور، به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و به عنوان روز و مناسبت مصوب خاص، حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج میشود.
تبصره- روز اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور، پس از تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور، در تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور درج میشود.
ماده ۱۲- به منظور کارشناسی و بررسی پیشنهاد‌های واصله، کارگروه نامگذاری روز‌ها و مناسبت‌های خاص (کمیسیون تقویم) با ترکیب ذیل، زیر نظر شورای فرهنگ عمومی کشور تشکیل میشود:
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور (رییس کارگروه)
مدیرکل دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور (دبیر کارگروه)
نماینده وزارت آموزش و پرورش
نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
نماینده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
نماینده سازمان صدا و سیما
نماینده سازمان تبلیغات اسلامی
نماینده انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
نماینده مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور
نماینده بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و مقاومت
نماینده بنیاد شهید و امور ایثارگران
نماینده فرهنگستان زبان و ادب فارسی
نماینده فرهنگستان علوم
نماینده فرهنگستان علوم پزشکی
نماینده فرهنگستان هنر
نماینده معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده
دو نفر از اعضای حقیقی عضو شورای فرهنگ عمومی کشور به انتخاب این شورا.
تبصره ۱- اعضای کارگروه، به عنوان نماینده تامالاختیار دستگاه مربوطه تلقی شده و احکام اعضا توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رییس شورای فرهنگ عمومی کشور صادر میشود.
تبصره ۲- مطابق دستور جلسه و تشخیص رییس کارگروه، نمایندگان سازمانها، نهادها، اصناف و استان‌های پیشنهاددهنده، بدون حق رأی به جلسه دعوت میشوند.
تبصره ۳- پیشنهاد باید در قالب کاربرگ پیوست مصوب شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه شود.
تبصره ۴- شیوة بررسی و تصمیمگیری در کارگروه، مطابق با شیوهنامة اجرایی مصوب شورای فرهنگ عمومی کشور خواهد بود.
تبصره ۵- روز‌ها و مناسبت‌هایی که در کارگروه، مورد بررسی قرار گرفته و تأیید نشدهاند؛ پس از دو سال، با ارائه پیشنهاد مجدد میتوانند در کارگروه مطرح شوند.
ماده ۱۳- شورای فرهنگ عمومی کشور در تصویب روز‌ها و مناسبت‌های خاص، با توجه به عملکرد ترویجی و رویداد‌های مرتبط، باید دورة اعتبار روز مصوب، اعم از موقت (یک یا چند ساله) یا دایمی را تعیین و در مصوبة خود لحاظ نماید.
ماده ۱۴- شورای فرهنگ عمومی کشور موظف است روز‌ها و مناسبت‌های پیشنهادی جدید را حداکثر تا پایان مردادماه هر سال، برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نماید.
ماده ۱۵- دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور موظف است روز‌ها و مناسبت‌هایی را که تا پایان مهرماه هر سال در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است، برای درج در تقویم سال آینده و بهرهبرداری مراکز ذیربط، رسماً ابلاغ و اطلاعرسانی نماید.
ماده ۱۶- دستگاه‌های اجرایی، نهادها، اصناف و استان‌ها موظف هستند زمینة مناسب اطلاعرسانی و معرفی روز نامگذاری شده و حُسن بهرهبرداری از آن را با همکاری سازمان صداوسیما و رسانه‌های گروهی فراهم آورند.
همچنین گزارش عملکرد و برنامه‌های انجام شده در ارتباط با مناسبت خاص را هرساله به دبیرخانه ارائه نمایند.
دبیرخانه، ضمن بررسی، در صورتی که گزارش‌ها را متناسب با اهداف اعلام شده نداند، ابتدا از طریق تذکر کتبی، موضوع را به دستگاه موردنظر اعلام و چنانچه پاسخ مناسب و متناسب با اهداف مشخصشده با روز نامگذاری شده دریافت نشود، برای تجدیدنظر در نامگذاری آن روز، به کارگروه ارجاع خواهد داد تا کارگروه نسبت به تصمیمگیری در مورد ارائه پیشنهاد تلفیق یا حذف روز مصوب، به شورای فرهنگ عمومی کشور اقدام نماید.
ماده ۱۷- دستگاه‌های اجرایی، نهادها، اصناف و استان‌ها مجاز به اطلاعرسانی، بهرهبرداری، تبلیغ و معرفی روز‌های غیرمصوب نیستند.
ماده ۱۸- درج روز‌ها و مناسبت‌های مندرج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور برای تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که به صورت چاپی یا مجازی تقویم منتشر میکنند، الزامی است.
تبصره- انتشار تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور، متناسب با وظایف اصلی دستگاهها، سازمانها، نهادها، اتحادیه‌ها و انجمن‌ها و مطابق با مصوبة شورای فرهنگ عمومی کشور، بلامانع است.
ماده ۱۹- دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور، گزارش نظارتی حسن اجرای این آیین نامه را به طور سالانه، به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال میکند.
ماده ۲۰- این آیین نامه مشتمل بر ۲۰ ماده و ۱۱ تبصره، در جلسة ۹۲۰ مورخ ۱۴۰۴/۰۶/۰۴شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ، جایگزین «آیین نامه نحوة نامگذاری روز‌ها و مناسبت‌های خاص» مصوب جلسة ۶۴۸ مورخ ۲۴/۰۶/۱۳۸۸ و ماده واحدة «تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور» مصوب جلسة ۸۸۱ مورخ ۱۴۰۲/۲/۱۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی میشود».
منبع: شورای عالی انقلاب فرهنگی