طرح E1؛ از پیشینه تاریخی تا پیامدها و سازوکارهای اجرا
به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده تهران نوشت:
طرح E1 یکی از بحث‌برانگیزترین پروژه‌های استعماری اسرائیل در کرانه باختری از دهه ۱۹۹۰ مطرح شده و در سال‌های اخیر با حمایت چهره‌هایی مانند اسموتریچ، وزیر دارایی و مسئول امور شهرک‌سازی در کرانه باختری با سرعت بیشتری پیش می‌رود.
پیشینه و ریشه‌ها
طرح E1 ریشه در سیاست‌های استعماری اسرائیل پس از اشغال قدس در جنگ ۱۹۶۷ دارد.
در سال ۱۹۷۵، شهرک معالیه ادومیم به دستور اسحاق رابین نخست‌وزیر وقت تأسیس شد تا ارتباط فلسطینیان کرانه باختری با قدس را قطع کند.در دهه ۱۹۹۰، آریل شارون، وزیر مسکن وقت، ایده گسترش معالیه ادومیم را با طرحی موسوم به E1 مطرح کرد.
این طرح در سال ۱۹۹۴ به‌طور رسمی در کابینه اسحاق رابین کلید خورد و در سال ۱۹۹۹ با تصویب نقشه ساختاری و مصادره ۱۲ هزار دونم از اراضی فلسطینیان، به مرحله برنامه‌ریزی جدی رسید.
مذاکرات اسلو در سال ۱۹۹۲ این طرح را موقتاً به حاشیه برد.
در سال ۲۰۰۴، حمایت جورج بوش از شهرک معالیه ادومیم به‌عنوان بخشی از اسرائیل، به طرح جان تازه‌ای داد، اما فشارهای اتحادیه اروپا و دولت اوباما در سال ۲۰۰۹ دوباره آن را متوقف کرد.
در سال ۲۰۱۲، پس از به‌رسمیت‌شناخته‌شدن فلسطین به‌عنوان دولت ناظر غیرعضو در سازمان ملل، اسرائیل در اقدامی تلافی‌جویانه E1 را احیا کرد، اما فشارهای بین‌المللی در سال ۲۰۱۳ بار دیگر مانع شد.
با این وجود، اسرائیل به‌صورت غیررسمی زیرساخت‌هایی مانند جاده‌ها و پایگاه‌های امنیتی را پیش برد.
در سال ۲۰۲۰، طرح «معامله قرن» ترامپ الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری را به رسمیت می‌شناخت و به نتانیاهو اجازه داد ساخت ۳۵۰۰ واحد مسکونی در قالب طرح E1 را کلید بزند.
اخیراٌ عواملی مانند تسلط کابینه راست‌گرای افراطی و نرم‌تر شدن موضع آمریکا در دوره ترامپ، به اسرائیل جرأت داد تا این طرح را با شتاب بیشتری پیش ببرد.
لابی شهرک‌نشینان و احزاب راست‌گرا نیز فشارهای داخلی را برای اجرای طرح E1 افزایش داده‌اند.
سازوکار اجرا
اجرای طرح E1 یک پروژه پیچیده و چندلایه است.
این طرح در منطقه‌ای به مساحت ۱۲ کیلومتر مربع، بین شهرک‌های معالیه ادومیم و بسگات زئیف اجرا می‌شود.
این منطقه به دلیل موقعیت استراتژیک خود، کلید تسلط بر کرانه باختری و قدس شرقی محسوب می‌شود.
اولین گام، مصادره گسترده اراضی فلسطینیان است.
در کنار این، اسرائیل شبکه‌ای از جاده‌های استراتژیک ساخته است که حرکت فلسطینیان را محدود و مسیرهای انحصاری برای شهرک‌نشینان ایجاد می‌کند.
طرح E1 که از جمله شامل ساخت ۳۴۰۱ واحد مسکونی است برای اسکان ده‌ها هزار شهرک‌نشین جدید طراحی شده و بخشی از پروژه «قدس بزرگ» است که می‌خواهد محدوده قدس را به ۱۰ درصد کرانه باختری گسترش دهد.
این پروژه با اتصال شهرک‌های معالیه ادومیم، جفعات زئیف و گوش عتصیون به قدس، ارتباط فلسطینیان بین رام‌الله و بیت‌لحم را قطع می‌کند.
یکی از جنبه‌های تاریک این طرح، جابجایی اجباری جوامع بومی، به‌ویژه بادیه‌نشینان روستای خان الأحمر است.
این روستا تنها منطقه فلسطینی باقی‌مانده در طرح E1 است و ارتباط شمال کرانه باختری با جنوب آن را بر قرار می‌کند.
اسرائیل قصد دارد ۴۶ منطقه بادیه‌نشین را از شرق قدس و دره اردن منتقل کند.
همچنین با ایجاد پایگاه‌های پلیس و تأسیسات امنیتی، کنترل شدیدتری بر فلسطینیان اعمال می‌شود.
پیامدها و تهدیدات طرح
از نظر جغرافیایی، این طرح کرانه باختری را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند و قدس شرقی را از بافت فلسطینی‌اش جدا می‌سازد.
این انزوا، قدس را از جایگاه تاریخی و فرهنگی‌اش به‌عنوان قلب فلسطین محروم می‌کند.
از نظر جمعیتی، اسکان هزاران شهرک‌نشین جدید، تعادل جمعیتی را به نفع اسرائیلی‌ها تغییر می‌دهد.
کوچ اجباری بادیه‌نشینان و تخریب خانه‌ها، نقض آشکار حقوق بشر است و زندگی جوامع بومی را نابود می‌کند.
از نظر اقتصادی، با طولانی کردن مسیرها، هزینه‌های تردد و تجارت فلسطینیان را افزایش می‌دهد.
مصادره زمین‌های کشاورزی، معیشت فلسطینیان را به خطر می‌اندازد و اقتصاد محلی را تضعیف می‌کند.
از منظر سیاسی، E1 راه حل دو دولت را غیرممکن می‌کند، زیرا قدس شرقی به‌عنوان پایتخت فلسطین از دسترس خارج می‌شود و کرانه باختری به مناطق پراکنده و غیرمنسجم تبدیل می‌شود.
نتیجه
طرح E1 یک پروژه استعماری عمیقاً مخرب و یک نقشه راهبردی برای بازنویسی جغرافیا، جمعیت و هویت سیاسی فلسطین است که با هدف تقویت سلطه اسرائیل بر قدس و از بین بردن امکان تشکیل دولت فلسطینی مستقل طراحی شده است.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.