روایت روزی که قم، خانه اهل‌بیت(ع) شد - تسنیم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها دختر امام موسی کاظم و خواهر امام علی بن موسی الرضا علیهماالسلام است که از یک مادر بودند که نام مبارکش را نجمه‌خاتون بوده است.
اطلاعات تاریخی چندانی از تولد، وفات و ازدواج او در دست نیست اما مشهور است که هرگز ازدواج نکرد.
در منابع قدیمی شیعه، تاریخ ولادت و وفات فاطمه معصومه بیان نشده است.
آیت الله رضا استادی معتقد است، نخستین کتابی که در آن، تاریخی ذکر شده است، نورالآفاق نوشته جواد شاه‌عبدالعظیمی است که در سال 1344ق منتشر شد.
در این کتاب، تاریخ ولادت حضرت معصومه(س) 1 ذی‌القعده سال 173ق و تاریخ وفات او 10 ربیع‌الثانی سال 201ق ذکر شده و از آن کتاب به دیگر کتاب‌ها راه یافته است اما برخی از علما مانند آیت‌الله مرعشی نجفی، آیت‌الله شبیری زنجانی،آیت الله رضا استادی و ...
با این نظر شاه عبدالعظیمی مخالفت کرده و تاریخ‌های ذکر شده در این کتاب را ساختگی دانسته‌اند.
دلایلی هم برای ازدواج نکردن ایشان ذکر شده است؛ ازجمله گفته‌اند: از این جهت که همتایی برایش پیدا نشد، ازدواج نکرد و به علت ظلم و ستم و شدت اختناق در زمان هارون الرشید دیگر دختران امام کاظم علیه السلام نیز ازدواج نکردند.
جریان ورود حضرت به قم
در سال 200 قمری زمانی که حضرت امام رضا علیه السلام به اجبار مأمون مجبور به هجرت به خراسان شدند، حضرت حدود یک سال به دور از برادر خود در مدینه زندگی کرد.
مأمون عباسی در سال 201قمری حضرت امام رضا علیه السلام را به عنوان ولیعهد خود تعیین نمود.
در این هنگام آن حضرت برای بستگان خود در مدینه و خصوص برای حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها نامه‌ای نوشت و آنها را به خراسان دعوت نمود.
حضرت معصومه به مجرد خواندن نامه برای دیدار برادر عازم خراسان شد و با گروه بسیاری از امام‌زادگان و بستگان به سوی خراسان حرکت نمودند.
علامه جعفر مرتضی عاملی می‌نویسد: «حضرت معصومه در راس یک قافله 22 نفری متشکل از علویان و برادران امام رضا علیه‌السّلام برای دیدار با آن امام همام رهسپار ایران گردید».
البته آیت الله محمدی اشتهاردی تعداد افراد این کاروان را حدود 400 نفر نوشته‌اند و قائلند 23 نفر از آنان در ساوه به شهادت رسیدند.
پس از ورود به ساوه ماموران حکومتی با آن‌ها درگیر شدند و بسیاری از افراد این قافله را به شهادت رساندند.
در همین زمان حضرت معصومه بیمار شد.
از خادمش پرسید: از اینجا تا قم چقدر فاصله است؟
خادم عرض کرد: 10 فرسخ.
حضرت فرمود: مرا از اینجا به قم منتقل کن.
برخی از محققان معتقدند که حضرت معصومه در ساوه، مسموم شد و سپس با حالت بیماری وارد قم شد.
و پس از مدت کوتاهی به شهادت رسید.
محمدی اشتهاردی می‌نویسد: «مطابق نقل بعضی مسموم نمودن حضرت توسط زنی خبیث در ساوه انجام شد».
بیماری حضرت را علاوه بر مسمومیت در اثر غم و اندوه دانسته‌اند: «وقتی حضرت معصومه بدن‌های پاره پاره برادران و برادرزادگان خویش را دید، به شدت غمگین گشت و در اثر آن بیمار شد».
هنگامی که خبر ورود حضرت به ساوه و خبر بیماری او به آل سعد (شیعیان عرب اشعری) رسید، آل سعد به اتفاق به استقبال آن حضرت رفته و در میان آنها موسی بن خزرج بن سعد اشعری مهار شتر او را گرفت و او را به شهر قم دعوت نمود.
به هنگام ورود به قم محبان اهل بیت استقبال کم‌نظیری از خواهر امام رضا (علیه‌السلام) کردند که در اذهان، استقبال تاریخی مردم نیشابور از امام رضا علیه‌السلام تداعی می‌کرد.
بیت النور قم
پس از ورود حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیهم) به قم در روز 23 ماه ربیع الاول، آن حضرت 17 یا 19 روز ساکن منزل موسی بن خررج بود و در این مدت با حالت بیماری مشغول عبادت و راز و نیاز با خداوند بود.
ایشان در سرای موسی بن خزرج که هم‌اکنون آن مکان مقدس با بنایی با شکوه مشخص و در کنار آن یک مسجد مجلّل و چند حجره وجود دارد که به عنوان مدرسه علمیّه ستّیّه این عبادتگاه را بیت‌النور نیز گویند که گواه نورانیت و عصمت حضرتش در ارتباط با خداوند متعال است.
مولف کتاب تاریخ قم می نویسد: پس از شهادت حضرت فاطمه معصومه زنان آل سعد بحضرت را غسل دادند و کفن کردند ولی با یکدیگر اختلاف کردند در این باب که چه کسی سزاوار است در سرداب رود و و ایشان به خاک سپارد که در این هنگام دو سوار که جلو دهان خود را بسته بودند بدان‌جا آمدند چون به جنازه فاطمه رسیدند، از اسب پیاده شدند و بر او نماز گذارده و در سرداب رفتند و جسد مطهر او را دفن کردند و برهیچ کس معلوم نشد که آن دو سوار که بودند.برخی از محققان احتمال داده‌اند که این دو سوار امام رضا (علیه‌السّلام) و امام جواد (علیه‌السّلام) بوده‌اند.
زمینی که هم‌اکنون مرقد مطهر حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) و صحن و سرای آن حضرت در آن جای دارد، قبرستان بابلان و از باغ‌های جناب موسی بن خزرج اشعری بود.
موسی بن خزرج سقف سایبانی از حصیر و بوریا بر سر قبر برافراشت تا هنگامی که حضرت زینب بنت جواد الائمه سلام‌الله‌علیها دختر امام جواد علیه‌السلام وارد قم شد، قبه‌ای بر آن مرقد مطهر بنا کرد.
زیارت‌نامه معروف حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) را علامه مجلسی (رحمةالله‌علیه) در دائرة المعارف بزرگ خود (بحار الانوار) اینگونه نقل فرموده است:
در برخی از کتب زیارات دیدم که علی بن ابراهیم از پدرش ابراهیم بن هاشم از سعد بن سعد احوص از حضرت علی بن موسی الرضا (علیه‌السّلام) روایت کرده که فرمود: «یا سعد عندکم لنا قبر» «ای سعد!
در نزد شما از ما قبری هست».سعد می‌گوید: عرض کردم: «فدایت گردم، آیا قبر فاطمه دختر موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) را می‌فرمایید؟» فرمود: «آری هر کس او را زیارت کند در حالی که عارف به حق او باشد، بهشت از آن اوست.پس هرگاه به کنار قبر او آمدی، در نزدیک سر او بایست و 34 مرتبه الله اکبر و 33 مرتبه سبحان الله و 33 مرتبه الحمد الله بگو، سپس بگو: السلام علی آدم صفوه الله، السلام علی نوح نبی الله...
.
علامه مجلسی علاوه بر بحار الانوار در کتاب تحفة الزائر نیز این حدیث شریف را از امام رضا (علیه‌السّلام) به همین تعبیر نقل کرده است.
اهمیت تحفة الزائر در این است که علامه مجلسی در مقدمه آن، ملتزم شده است که در این کتاب فقط زیارت‌هایی را نقل کند که با سند معتبر به دستش رسیده است.
در قرن سوم هجری دو قبّه به جای گنبد بود که در یکی از قبّه‎ها حضرت معصومه (س) و ام محمد و ام اسحاق مدفون بودند و در قبّه دومی ام حبیب، ام قاسم، و میمونه مدفون بودند که بعداً‌ به صورت یک گنبد درآمده و همه این بزرگواران در زیر گنبد فعلی مدفون هستند.محدث قمی می‎گوید: زینب و ام محمد و میمونه دختران امام نهم حضرت جواد (ع) در بقعه حضرت معصومه (س) مدفون هستند.
منابع:
مناقب ابن شهر آشوب
منتهی الامال محدث قمی
ویکی شیعه
تاریخ قم حسن بن محمد قمی
حضرت معصومه فاطمه دوم،محمدی اشتهاردی
ویکی فقه
انتهای پیام/